از آنجا

جان شیفته گلشیفته، در بازار آشفته

عفت ماهباز

 

فضای مجازی هنوز پس از گذشت چند هفته از انتشار دو عکس برهنه گل شیفته فراهانی در فیس بوک، از بحث و جنجال آکنده است. در یکی از دو عکس نیم تنه راست گل شیفته برهنه دیده می شود و عکس دیگر او که با دو دست خود سینه هایش را پوشانده است. بحث در باره این موضوع آنچنان بوده است که حتی بحران اتمی، تحریم های فلج کننده جنگ، درگیری احتمالی در ایران، و انتخابات آتی ایران را تحت تأثیر خود قرار داده است. به طوریکه صدها نفر در سنین مختلف در باره برهنگی گل شیفته و چرایی آن، روی فیس بوک و یا وبلاگ هایشان اظهار نظر کرده اند و هنوز این اظهار نظرها همچنان ادامه دارد. جالب تر، این است که در هر محفلی حتی در مجالس عزاداری بحث بر سر برهنگی گل شیفته جریان داشته و دارد. در این محافل تقریباَ همان اظهار نظرهای فضای مجازی را می توانستی بشنوی. در همان روز اول در کلیپ سیاه و سفیدی که تصویری از آن نیز در صفحه فیسبوک گلشیفته فراهانی قرار داده شده بیش از ۲۰ هزار نفر گزینه ی «پسندیدم» را برگزیدند. بعد از آنکه این عکس از روی صفحه ی فیس بوک او برداشته شد و در فیس بوک حمایت از گل شیفته، زیرعنوان “ویدئوکلیپ گل شیفته فراهانی” در جشنواره سزار فرانسه ۲۰۱۲، بیش از هزار نفر نظر داده اند 1681 آن را “شر” شده اند و هشت هزار و 602 نفر آن را پسندیدند- لایک زدند - در همان صفحه زیر یکی از عکس های برهنه او نوزده هزار و نهصد نفر لایک زده اند، دوازده هزار و 683 کامنت گذاشته و دو هزار نفر آن را “شر” کرده اند.

 در فیس بوک جامعه ایرانی، رخداد چنین ماجرایی نادر است و این نشان از اهمیت موضوع برای عده ای بویژه جوانان دارد. در این میان، موافقان و مخالفان برهنگی خانم گل شیفته از هر دوسو، گاه به هم تاخته اند حتی بعضی ها از سخن های رکیک و ناروا هم در حق “گلشیفته” دریغ نکردند. شاید تنها کسی که در این میان بیش از هر کس دیگر شگفت زده شده خود گل شیفته باشد که در هنگام تصمیم به این عمل، به عنوان بخشی از کار هنری اش حتما اگاهانه و همه جانبه این تصمیم را اتخاذ کرده است. اما آیا پیش بینی های او درست از آب در آمدند؟ شاید نه. چنانچه روز بعد با توجه به صحبت های پدر گلشیفته - آقای بهزاد فراهانی، پیشکسوت تئاتر و دوبله درایران - که ساختگی و جعلی بودن فیلم ها و عکس ها را مطرح کرد عکس های گل شیفته از وبسایت فیگارو حذف شد و همچنین فیلم رسماً از روی سایت یوتیوپ پاک شد! خود گل شیفته هم فیلم و عکس را از روی صفحه فیس بوک و وب سایت شخصی خود برداشت! از آنجایی که گلشیفته با آشفته بازار ایران آشنا است و می داند نتیجه ی نشر چنین تصویر هایی چه عکس العمل هایی خواهد داشت حتا از سوی برخی روشنفکران هم. پس اصولا چرا دست به این کار زده است؟

 برخی از کار او قدردانی کرده و تشویقش کرده اند و بعضی دیگر با کلمات مستهجن و کین ورزانه عملکرد این هنرمند را زشت و قبیح خوانده اند. عده ایی – البته آرام تر ها - گله مند بودند که چطور ایشان آنچنان سکسی نیستند و تن و بدن زیباتری نداشتند تا عرضه کنند..: و دیگری – شجاعانه- کار او را اِعمال حق آزادی بیان دانسته است.

 یکی گفت: «گل شیفته نماینده جنبش زنان است.» دیگری او را «نماینده سینما گران ایران » و یا….دانست. یکی او را با فروغ فروخزاد مقایسه کرده و دیگرانی او را فاحشه خواندند که برای خودنمایی، خود را عریان کرده و یا یکی دیگر انتخاب زمان او را زیر سوال برد و از پیوند این هنرپیشه با جنبش سبز ایران سخن گفت. و همین را یکی از نقاط ضربه زدن به او را فراهم آوردند. عده ای دیگر این کار او را عملکردی منفی برای جامعه ی سبز ایران دانستند. عده ای هم گفتند: انتخابات نزدیک است، و یا اینکه در ایران شمار دستگیری ها زیادتر شده است، و یا دوباره قصد قتل عام زندانی ها را دارند؟. و در آخر گروهی دیگر هم “این کار را نه یک کار هنری بلکه آن را یک کار کاملا سیاسی دانسته اند……

نگاهی دیگر به فیلم و عکس

ایا عکس ها و یا این فیلم به خودی خود دارای این مفاهیم که برایش در نظر گرفته اند، هست؟ یا نه ؟ آیا خانم گل شیفته با نیّتی سیاسی به این کاردست زده است؟

 با نگاهی دیگربار به عکس ها می توانید گل شیفته را ایستاده با نگاهی حیران، نگران، زیبا و معصوم، ببینید. نگاه گوسفندی در انتظار ذبح و قربانی شدن، در حالیکه به دوربین زل زده و دو دستش را روی سینه هایشگرفته عکس، سوژه اش علیرغم لخت بودن معصومیتی غریب و کودکانه را در خود دارد و فاقد هر گونه وقاحت و یا جلوه های دیگر سکس است. عکس دیگر نیمی از بالاتنه عریان است و نیمی دیگر در محاق پوشیده وبالبخندی محو و محکوم و معصوم خیره به پیش رو است.

این عکس ها حاصل فیلم کوتاهی است که برای جشنواره “سزار” در فرانسه ساخته شده و مربوط به ژان موندینو، عکاس سر شناس فرانسوی، است با شانزده بازیگر جوان و با مضمونی انسانی و خاص. در فیلم هر یک از بازیگران کلماتی با این مضامین را تکرار می کنند:

“مرا دراین لحظه برهنه نگاه کن، رها از جسم و روحم، فارغ از دغدغه ها و زخمهایم از خود بی خود میشوم و در عالم خلسه رها میشوم و در عین پاکدامنی عصیانگر میشوم و از تابوها میگریزم، تمام سر رشته وجودم از هم پراکنده میگردند و تمام ذرات وجودم همانند گردبادی به رقص در می‌آیند، من از خود بیخود میشوم، من با بازیگری خود رویاهای شما را خلق میکنم و با ارتعاش کلمات، شما را به وجد میاورم، گاهی شما را میخندانم و گاه میگریانم و گاه نفسهای شما را در سینه حبس می کنم، با وجودیکه زخم خورده ام این تشویق و فریادهای شماست که به من نیرو میدهد تا ناممکن ها و ناگفتنی های شما را نمایش دراورم. من با عرق سردی بر پیشانی و استرس و انتظاری زجر آور و بی انتها،در مقابل حرفهای فرومایگان کر میشوم، من به راهم اعتقاد دارم و خود را در آن رها می کنم”

 در این فیلم تمام دختران پسران جلوی دوربین لخت می شودند هریک در نوع خود و گل شیفته نمایی بیشتر از بقیه سینه را در لحظه به نمایش می گذارد این فیلم عنوان یک فیلم”اروتیک” را یدک نمی کشد..این کار چند ماه بیش از انتشار و ماجرای فیس بوکی شدنش، در فرانسه ساخته شده است. «مادام فیگارو» “وبسایت” فرانسوی زبان، یک کلیپ ویدئویی از این فیلم روی وبسایت خود قرار می دهد که در آن هفت بازیگر نامزد جایزه سزار، اسکار یکی از جشنواره های سینمای فرانسه، در حال برهنه شدن دیده می شوند. گلشیفته فراهانی نیز یکی از این هفت تن بازیگر است. مجله فیگارو عکس های گلشیفته فراهانی را روز چهارشنبه از این مجموعه حذف کرد.

گل شیفته به عنوان انسانی آگاه، نگاه جامعه را می شناسد و می داند مردان و زنان میهنش چگونه می اندیشند. در زمانی که جلوی دوربین به عنوان هنرپیشه فیلم کار زیبا و هنرمندانه اش را ارائه داده حتما به عواقب کار اندیشیده بوده است و محتملا آگاه بوده که چه خواهد شد طبیعتا پیش بینی می کرده که پدر چه خواهد گفت؟ مادر چه؟ و بر اثر این اتفاق ِعریان شدن در برابر دوربین، در داخل و یا حتی در خارج از کشور چه غوغایی در خواهد گرفت.

در اثنای بهار عربی در مصر تجاوزات متعددی به زنان مصری حاضر در تظاهرات، صورت گرفت و در عین حال تست باکره گی زنانی که در تظاهرات حاضر بودند انجام گرفت و مسایلی دیگر، سبب گردید تا “علیا ماجده المهدی” دختر بیست ساله مصری در اعتراض اقدامات علیه زنان در مصر برای توجه افکار عمومی در 8 نوامبر 2011‎ –عکس های برهنه خود را در فیس بوک به نمایش بگذارد. “ علیا ماجد المهدی”  بخاطر انتشار عکس های لخت در فیس بوک به شهرت جهانی رسید مقامات دولتی کار او را محکوم و در حد اعدام اعلام کردند اما صدها هزار نفر از او حمایت کردند “علیا” به همراه عکس های خود، عکس یک مرد جوان مصری را که گیتاری در دست دارد، همراه با تابلویی از “فادی موریس” که تصویر یک زن برهنه را نقاشی کرده و همچنین عکس هایی از زنان برهنه دیگر را منتشر کرده است.

و گل شیفته بدون این پیش زمینه ها و یا هر زمینه دیگری بدون هیچ توضیحی عکس های برهنه اش را همزمان با مجله فیگارو در فیس بوک و سایت شخصی اش گذاشت. گل شیفته با جان و روح شیفته اش این کار پُر جسارت را نه تنها برای آزادی بیان و نه تنها برای ازادی زن، به انجام رساند. اگر چه این حرکت او در درون خود شاید همه ی این مفاهیم را هم به همراه داشته باشد. و شاید هم او روزی بتواند به ژاندارکی برای آرزوهای نهفته نسل خود مبدّل شود. گل شیفته ایی که فردیتش ستودنی است. یعنی هر انچه که در جامعه ما گم شده و هنوز جایگاه واقعی اش را به دست نیاورده است.

اما در این میان همه این حرف و حدیث های گفته و شنیده شده، گل شیفته نه نماینده جنبش زنان است و نه نماینده سینما گران ایران….؟ او در وهله اول نماینده خودش است و حق اوست که هر کار را که صلاح خود می داند انجام دهد و این به هیچ کس دیگری مربوط نیست. او همچنین نماینده بخشی از جوانانی است که حاضر بودند بخاطر رای شان به خیابان بیایند و خسارت بپردازند. سهراب و ندا و امیر و محسن…..از آن دسته بودند اینگونه شیوه های مبارزات فردی را که از میان نسل جوان سر می زند هم دور از انتظار است و هم دارای مشخصه های جوانی است. نشان می دهند که از این نسل هر کاری بر می آید. چرا؟ چون این نسل این نسل بی محابا و آگاه است و برای خواسته اش می خواهد به جلو برود و گل شیفته هم یکی ازهمین جان های شیفته است.

 

زیر نویس:

 علیا ماجده المهدی (متولد ۱۹۹۱ در مصر) فعال حقوق زنان، دانشجوی دانشگاه آمریکایی قاهره است. او در اقدامی با انداختن تصاویری بدون لباس از خودش در وبلاگش جامعه و حکام جنس‌گرای کشور مصر را به مبارزه فرا خواند. پس از آن تعداد بازدید از وبگاه وی از ۳ میلیون گذشته ‌است. انتشار این تصاویر اظهارات متفاوتی را در مصر و خارج از این کشور به راه انداخته ‌است. گروه‌های افراطی اسلام‌گرا به فکر مجازات او هستند، در حالی که فعالان حقوق‌بشر در مصر و خارج از این کشور اقدام وی حمایت کرده‌اند[1]

 وی که خود را آتئیست معرفی می‌کند از پنج ماه پیش از انتشار این تصاویر با دوست پسرش کریم عامر زندگی می‌کرده‌است. کریم عامر در سال ۲۰۰۶ به دلیل انتقاد از اسلام و اهانت به حسنی مبارک به چهار سال زندان در یک زندان فوق امنیتی محکوم شد. برخلاف برخی گزارش‌ها که وی را فعال سیاسی و عضو جنبش ۶ آوریل (گروه آغازگر انقلاب ۲۰۱۱ مصر) خوانده‌اند وی تصریح کرده که او فعالیت سیاسی ندارد و عضو ۶ آوریل نیست اما در اعتراضات علیه حسنی مبارک شرکت داشته‌است.[۳]

 او در کنار تصاویر متنی را قرار داده‌است که دلیل کار خود را اشاره می‌کند:

گفته شد سه بازدید کننده در هر ثانیه رکوردی است که وبلاگ علیا ماجده المهدی این دختر ۲۰ ساله مصری توانست بشکند. وبلاگ «مذکرات ثائره» (یادداشت های یک دختر انقلابی) توانست بزرگترین تجمع عربی را رقم بزند؛ شمار بازدید کنندگان یک روز از این وبلاگ از جمعیت حاضر در ۵ استادیوم ورزشی مقدمات رقابت های جام جهانی که ۲۰۱۴ بیشتر است.

 فراهانی در سزار ۲۰۱۲ - César Awards 2012

 

منبع: مدرسه ی فمینیستی

تلخیص: هنر روز