رابرت تیت
از همان اول پیدا بود که ملوانان انگلیسی که در آب های کم عمق شمال خلیج فارس گشت می زنند دچار مشکل خواهند شد. قایقی که به سرعت به دنبال آن ها می آمد متعلق به نیروی دریایی ایران یا انگلستان نبود: پرچم سبز و سیاه آن نشان از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی داشت.
سپاه پاسداران یک عنصر غیر مترقبه در صحنه سیاسی ایران است. این سپاه دولتی در درون دولت است، که 125000 نفر نیرو دارد و از حمایت مجلس نیز برخوردار است ضمن اینکه در صحنه اقتصاد نیز بازیگر مهمی به شمار می آید.
این سپاه محمود احمدی نژاد را کمک کرد به ریاست جمهوری برسد و گفته می شود وی بیشتر پاسخگوی سپاه است تا مرجعی دیگر. نشانه هایی از سپاه در همه جا وحود دارد. افراد سپاه در فرودگاه مسوول بازرسی مسافرین هستند و چهره های بسیاری از سپاهیان وارد صحنه سیاسی و اجتماعی جامعه شده اند و بر موسسات متعدد، حکومت های محلی و استانداری ها تسلط یافته اند.
بسیاری از ناظران در لندن و تهران معتقدند نشان دادن 15 ملوان انگلیسی در تلوزیون ماهواره ای به همان اندازه ناشی از نبرد قدرت در داخل ایران است که نشانه درگیری خارجی میان ایران و انگلستان. یک مفسر خاورمیانه گفت: “این حرکت نشان از نبرد در داخل سیستم ایران است. بخشی از سیستم در ایران دست به این حرکت زده است بدون اینکه بخش دیگر را در جریان بگذارد.”
بنابراین نظر دستگیری ملوانان انگلیسی برای احیای وجهه سپاه پاسداران بعد از عقب نشینی های اخیر و دستگیری تعدادی از افراد سپاه قدس و ناپدید شدن دو نفر از فرماندهان سپاه در عراق انجام شده است. یک ناظر سیاسی گفت: “سپاه طی ماه های اخیر در شرایط بدی بوده است. آن ها روحیه خوبی نداشتند واین حرکت چشمگیر به آن ها کمک کرده است.”
زمانی که آیت الله خمینی سپاه را در سال 1979 ایجاد کرد، هدف از آن دفاع از انقلاب نوپای اسلامی بود. یک دهه بعد، زمانی که پدر انقلاب در بستر بیماری بود، نفوذ این ارگان به حدی رسیده بود که وی ضروری دید نسبت به دخالت سپاه در سیاست هشدار بدهد.
لیکن این هشدار به حد زیادی نادیده گرفته شده است. امروز 80 کرسی از 290 کرسی مجلس ایران را فرماندهان سابق سپاه تشکیل می دهند.
سپاه همچنین در عرصه اقتصادی نیز به سرعت رشد کرده است. در دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد گروه های مهندسی سپاه به نام خاتم الانبیا گسترش بیشتری یافته و از مزایای قرار دادهای بدون رقابت دولتی بهره می گیرند.
دستگیری ملوانان انگلیسی همزمان با تصویب قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل است که در آن دارایی های فرماندهان سپاه و 13 شرکت تحت کنترل سپاه مسدود شده و بدین ترتیب دارایی های آن به خطر افتاده است.
علی انصاری، متخصص مسائل ایران در دانشگاه سنت آندروز، معتقد است که هر گونه اقدام خشن از سوی غرب از سوی رقبای سپاه در دنیای تجارت مورد استقبال قرار می گیرد.
وی معتقد است: “سپاه به چنان قول اقتصادی بدل شده است که همه مردم از آن دلخور هستند. اکنون با فشار آمدن به سپاه آن ها لبخندی خواهند زد.”
بسیاری از ناظران معتقدند این شرایط انگیزه قوی را در سپاه برای باز پس گیری موقعیت از دست رفته به وجود آورد. در چنین شرایطی، انگلستان سعی دارد از طریق مذاکره و راه های دیپلماتیک شهروندان خود را آزاد سازد، بدون اینکه بداند چنین روش هایی اساسا تاثیری در شرایط مبهم ایران خواهد داشت یا نه.