درگیری لفظی شدید میان تعدادی از نمایندگان حامی دولت در مجلس با علی لاریجانی، باعث شد تا یکی از نمایندگان فراکسیون اقلیت، با تشبیه آنها به “شعبان بی مخ” از رئیس مجلس بخواهد مانع ادامه یافتن این وضعیت شود.
تنش دیروز صبح در صحن علنی مجلس پس از آن آغاز شد که حمید رسایی و مهدی کوچک زاده، نمایندگان حامی احمدی نژاد با فریاد زدن به ارسال سه ماده 22، 23 و 24 لایحه جنجالی موسوم به “حمایت از خانواده” اعتراض کردند.
به گزارش خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، پس از آنکه مجلس وارد بررسی ماده ۲۵ این لایحه شد، رسایی و کوچکزاده خواهان ارائه تذکر شدند که به دنبال وعده رئیس مجلس مبنی بر اینکه بعد از رای‌گیری در مورد ماده ۲۵ به تذکرات نمایندگان گوش می‌دهد، کوچکزاده و رسایی واکنش تندی نسبت به این موضوع نشان دادند.
ادامه داد و فریادهای این دو نماینده حامی دولت و بر زبان آوردن برخی واژه ها، لاریجانی را ناچار ساخت که به سخنان آنها واکنش نشان دهد و از آنها بخواهد با توهین کردن، نظم جلسه را بر هم نزنند.
آنگونه که ایلنا گزارش کرده، کوچک زاده در پاسخ به اخطار لاریجانی، با صدای بلند اقدام او را غیر قانونی دانسته و لاریجانی نیز خطاب به او گفته: “شما آئین‌نامه را نخوانده‌اید که اخطار رئیس مجلس را غیرقانونی می‌دانید.”
جدال لفظی لاریجانی و کوچک زاده ادامه داشت تا اینکه حمید رسایی، دیگر نماینده حامی احمدی نژاد نیز خود را وارد بحث کرد و با اصرار و فریاد از لاریجانی خواست تذکر خود را مطرح کند.
رسایی در تذکر خود گفت: “تذکر من تذکر تنها دو نفر نیست و شما باید پیش از ورود به ماده ۲۵ تذکرات نمایندگان را می‌شنیدید.”
به گفته وی “در دو جلسه قبل در مورد ماده ۲۲ تذکرات زیادی داده شده بود که وقت زیادی از مجلس را گرفت و علتش این بود که خود شما نمی‌خواستید این ماده به تصویب برسد.”
لاریجانی نیز خطاب به رسایی پاسخ داد: “من صراحتا اعلام کردم که اخطارهای نمایندگان وارد است و شما دارید من را متهم می‌کنید که این موضوع درست نیست.”
رسایی نیز خطاب به لاریجانی گفت: “کار شما غیرقانونی بود و مشخص نیست که بر اساس چه ماده‌ای شما این سه بند را به کمیسیون ارجاع داده‌اید.”
لاریجانی نیز گفت: “شما باید به من بگویید مطابق کدام ماده به من تذکر می‌دهید.”
رسایی با بیان اینکه تذکرش بر اساس ماده ۱۵۵ است بر ادامه ارائه تذکرخود اصرار ورزید.
لاریجانی نیز با وارد ندانستن تذکر رسایی توضیح داد: “در جلسه پیش اخطارات و تذکرات نمایندگان زیاد بود که من اخطارات را وارد دانسته و به رای گذاشتم البته مجلس به این اخطار رای نداد.”
رئیس مجلس یادآور شد: “پس از جلسه گذشته مشاهده کردیم که در مورد این لایحه مشکلی ایجاد شده است و این ماده اشکالاتی دارد. به گونه‌ای که مواد ۲۳ و ۲۴ دارای اشکالات شرعی بود که با اعضای کمیسیون جلسه گذاشتیم و از آنجایی که نمی‌خواستیم جلسه با بن‌بست مواجه شود و بر اساس اختیار قانونی رئیس مجلس برای ترتیب اثر دادن تذکرات این بندها را به کمیسیون حقوقی و قضایی ارجاع دادیم و من اشکالی در کار هیات رئیسه نمی‌بینم.”
جدال رسایی به این موضوع ختم نشد به گونه ای که پس از دقایقی به جایگاه هیات رئیسه رفت. حضور رسایی در جایگاه واکنش خشمگینانه لاریجانی را به دنبال داشت که خطاب به وی گفت: “اینجا را خلوت کنید من باید جلسه را اداره کنم.”
رسایی نیز در حال پایین رفتن از جایگاه هیات رئیسه فریاد زد: “شما تحمل انتقاد ندارید.”
لاریجانی نیز برای آخرین بار به رسایی اخطار کرد نظم جلسه را رعایت کند.
مسئله ای که با بی توجهی این نماینده حامی دولت مواجه شد و در حالیکه کماکان فریاد می زد، به نشانه اعتراض به مدیریت لاریجانی صحن علنی مجلس را ترک کرد.
اما پیش از خروج رسایی از صحن علنی، فرهاد بشیری، نماینده پاکدشت در اخطاری با استناد به اصل ۸۴ قانون اساسی گفت: “برخی نمایندگان می‌خواهند در مجلس نقش شعبان بی‌مخ را اجرا کنند و خواهشا به آنها بگوئید که شان مجلس این نیست و باید رعایت کنند که این ادبیات و گفتمان که در حال پخش شدن از رادیو است در شان مجلس نیست و بازتاب‌های منفی دارد.”
لاریجانی نیز با درست دانستن گفته‌های بشیری خواهان حفظ شان مجلس توسط نمایندگان شد.
پس از آن محمدرضا خباز که قصد صحبت در مقام مخالف پیشنهاد ارائه شده را داشت با تشکر از مدیریت خوب لاریجانی گفت: “عده‌ای در صدد برآشفتن مجلس هستند که باید جلوگیری شود.”
به دنبال تشبیه نمایندگان حامی دولت به شعبان بی مخ توسط بشیری، علی‌اصغر زارعی دیگر نماینده حامی احمدی نژاد نزد او رفت و به تندی شروع به صحبت با وی کرد که عده زیادی از جمله محمود احمدی‌بیغش، سلیمان جعفرزاده، حسن غفوری‌فرد به دور آنها حلقه زدند و محسن کوهکن سخنگوی هیات رئیسه نیز قصد وساطت داشت تا در نهایت جنجال به وجود آمده به پایان برسد.
واکنش های متفاوت
این در حالی بود که به جز این دو نماینده حامی دولت، علی مطهری، از نمایندگان اصولگرای منتقد احمدی نژاد نیز از اینکه دو ماده ۲۳ و ۲۴ پیش از مطرح شدن در صحن علنی مجلس به کمیسیون حقوقی و قضایی فرستاده شده بود، انتقاد کرد.
او تاکید کرد که رسیدگی به این دو ماده باید در صحن علنی آغاز می شد و چنانچه مانند ماده ۲۲، ضمن بررسی با اخطار و تذکر نمایندگان رو به رو می شد، در اینصورت با رای نمایندگان و نظر رئیس مجلس به کمیسیون قضایی و حقوقی فرستاده می شد.
مطهری همچنین با اشاره به ضرورت قانونگرایی گفت: “مجلس باید به ضرورت ارجاع یک ماده به کمیسیون مربوطه برسد و نه اینکه تکلیف برخی مواد در خارج صحن علنی روشن شود.”
اما آقای لاریجانی در پاسخ به این تذکر مطهری گفت: در پی تذکر های مطرح شده در جلسات پیشین مجلس و به پیشنهاد کمیسیون حقوقی و قضایی قرار شده است که این سه ماده به کمیسیون ارجاع شود و پیش از مطرح شدن این مواد در صحن علنی، درباره رفع اشکالات شرعی این مواد با قوه قضاییه صحبت شود.
ماده ۲۳ لایحه حمایت از خانواده درباره ازدواج مجدد مردان و ماده ۲۴ درباره مهریه های متعارف و غیر متعارف است.
البته تصمیم مجلس اسلامی برای ارجاع این سه ماده به کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس واکنش های متفاوت دیگری را نیز به دنبال داشت.
الهه کولایی، از نمایندگان اصلاح طلب پیشین مجلس که برای رایزنی درباره این لایحه به مجلس رفته بود از این تصمیم هیات رئیسه مجلس استقبال کرد.
خانم کولایی با تاکید بر ضرورت ادامه بررسی سنجیده تر و دقیق تر این مواد از لایحه خانواده به خبرگزاری کار ایران، ایلنا گفت: “امیدواریم در آینده نیز مجلس با استفاده از نظرات کارشناسان گوناگون به اصلاح مواد جنجال بر انگیز این لایحه بپردازد و بتواند این مواد را به گونه ای نهایی کند که نه به فروپاشی نظام خانواده بلکه به استحکام و تقویت بنیان خانواده ها کمک کند.”
فاطمه راکعی، نماینده اصلاح طلب دوره ششم مجلس و تعدادی از نمایندگان زن دوره های پیشین مجلس ایران نیز برای رایزنی و حذف این سه ماده به مجلس رفته بودند.
مجلس شورای اسلامی دو سال پیش به دلیل آنچه که “رفع نگرانی های موجود در جامعه” نامیده شد، این لایحه را از دستور کار خارج کرده بود.اما اخیرا به دنبال اعتراضات گسترده به مفادی از این لایحه، کمیسیون قضایی مجلس تغییراتی در برخی از مواد آن ایجاد کرد.ماده ۲۳ این لایحه که به مردان اجازه می داد در صورتی که توانایی مالی شان به تایید دادگاه برسد و به شرط اجرای عدالت میان همسران، با مجوز دادگاه همسران جدیدی اختیار کنند، یکی از موادی است که تغییر کرده است.
به این ماده ۱۰شرط اضافه شده؛ شروطی مانند ابتلای زن به جنون یا بیماری صعب العلاج. به این تربیت درصورتی که اگر زنی یکی از این شروط را دارا باشد، همسر او اجازه ازدواج مجدد پیدا می کند. این شروط، مشابه همان شرط هایی است که در حال حاضر به صورت شروط ضمن عقد در عقدنامه های ازدواج وجود دارد.
مواد ۲۳ و ۲۵ دو ماده ای است که دولت محمود احمدی نژاد به لایحه ای که از سوی قوه قضائیه تدوین شده بود، اضافه کرده و به مجلس فرستاده بود.
صیغه که خجالت ندارد
نسرین ستوده، وکیل دادگستری و فعال اجتماعی در گفت و گو با بی بی سی فارسی تغییرات صورت گرفته در لایحه حمایت از خانواده را مثبت ارزیابی کرده، اما گفته بود: “هنوز انتقاداتی به این لایحه وارد است چرا که زنان در هیچ شرایطی حق درخواست طلاق ندارند.”
خانم ستوده با اشاره به تلاش زنان ایرانی برای به دست آوردن حقوقشان، افزوده بود: “زنان در سال های اخیر نشان داده اند که از حقوقشان دفاع می کنند و این موضوع را در مورد لایحه پیشین حمایت از خانواده، جنبش اصلاحات و جنبش یک سال و اندی اخیر ایران نشان داده اند.”
پیش تر ماده ۲۵ لایحه حمایت از خانواده که مربوط به اخذ مالیات از آنچه که “مهریه بالاتر از حد متعارف و غیر منطقی” خوانده شده بود در مجلس حذف شد.
کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس در بررسی این لایحه با این استدلال که مهریه درآمد به حساب نمی آید و نمی توان برای آن مالیات محاسبه کرد، این ماده از لایحه حمایت از خانواده را حذف کرده بود.
از سوی دیگر چند روز پیش، موسی قربانی، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ایران به ایلنا گفت که برخی از موارد لایحه حمایت از خانواده “ایراد شرعی” دارد.
آقای قربانی با اشاره به اینکه مشروط کردن ازدواج مجدد مردان “خلاف شرع” است، گفت که این لایحه به احتمال زیاد در صحن علنی با مخالفت نمایندگان حذف می شود و در غیر اینصورت نیز شورای نگهبان به آن ایراد می گیرد و آن را به مجلس باز می گرداند.
پیش از این مهدی کوچکزاده در جریان بررسی ماده ۲۲ لایحه حمایت از خانواده در صحن علنی مجلس گفته بود: “صیغه به معنای لذت بردن است و هرکس خجالت می‌کشد، من خجالت نمی‌کشم.”
بسیاری از کارشناسان و فعالان حقوق زنان در ایران، مواد مربوط به ازدواج مجدد و موقت در لایحه حمایت از خانواده را “سبب تضعیف خانواده” و مغایر حقوق زنان توصیف کرده اند.
