در روزی که قدیمی‌ترین روزنامه نگار زندانی ایران وارد ششمین سال دوران حبس خود شد، سازمان گزارشگران بدون مرز، فهرست تازه‌ای از شاخص سالانه آزادی مطبوعات در جهان را منتشر کرد که در آن رتبه‌های آزادی مطبوعات در ۱۷۹ کشور جهان دیده می‌شود و ایران در رتبه ۱۷۵ام قرار دارد.
سال گذشته توسط گزارشگران بدون مرز سال “سرکوب واژه” لقب گرفته است؛ سالی که در جهان هیچگاه آزادی اطلاع‌رسانی تا به این حد با دمکراسی هم‌پیوند نبوده و کار روزنامه‌نگاران به این اندازه دشمنان آزادی را آزار نداده است.
گزارشگران بدون مرز همچنین اعلام کرده است که در سال ۲۰۱۱ “اقدام به سانسور و تهاجم فیزیکی به روزنامه‌نگاران” در سراسر جهان افزایش چشمگیری داشته است.
در ایران هم‌اکنون ۳۰ روزنامه‌نگار و ۲۴ وب‌نگار در زندان بسر می‌برند.
در گردابی جنون‌آمیز از ترور
در تازه‌ترین رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات که سالانه از سوی گزارشگران بدون مرز منتشر می‌شود، وضعیت آزادی مطبوعات در ایران که در انتهای جدول قرار گرفته، تنها نسبت به کشورهای سوریه، ترکمنستان، کره شمالی و اریتره بهتر است؛ کشورهایی که بر اساس رده بندی گزارشگران، سه کشور “جهنمی” برای آزادی رسانه‌ها هستند که در آن‌ها آزادی وجود ندارد.
سازمان گزارشگران بدون مرز رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات ۲۰۱۲ -۲۰۱۱ را روز چهارشنبه، پنجم بهمن‌ماه (۲۵ ژانویه) منتشر و در آن کشورهایی مانند فنلاند، نروژ و هلند را به عنوان کشورهایی “که آزادی‌های بنیادین را محترم می‌شمارند” معرفی کرده است.
در فهرست جدید این سازمان مدافع حقوق روزنامه نگاران، که مربوط به سال ۲۰۱۱ و آغاز ۲۰۱۲ است ایران در میان ۱۷۹ کشور جهان از نظر آزادی مطبوعات در رتبه ۱۷۵ام قرار دارد.
جایگاه ایران در گزارش امسال تغییر چندانی نسبت به سال گذشته نکرده است. شاخص سالانه آزادی مطبوعات گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که ایران در میان ۱۷۸ کشور در رتبه ۱۷۵ام قرار دارد.
سوریه، کشوری که درگیر اعتراضات داخلی است و مانع ورود آزادانه روزنامه نگاران برای پوشش اخبار می‌شود، تنها کشوری است که در رده بندی جدید وضعیت وخیم تری نسبت به ایران دارد.
سوریه که پیش از این نیز در رده‌بندی ۲۰۱۰ در رتبهٔ خوبی قرار نداشت، در رده‌بندی جدید بازهم سقوط کرده است. گزارشگران بدون مرز اعلام کرده “سانسور کامل رسانه‌ها، مهار عمومی اطلاعات و خشونت کور علیه حرفه‌کاران رسانه‌ها” از اصلیترین دلایل این سقوط است.
آنطور که گزارشگران بدون مرز اعلام کرده دهمین رده‌بندی شاهدی بر وجود تفاوت فاحش‌میان کشورهای اروپایی و نوعی رکود در میان کشورهای اتحادیه اروپا است.
در این گزارش روسیه به علت خشونت‌های پس از انتخابات مورد مناقشه ریاست جمهوری با قرار گرفتن در جایگاه ۱۶۸ام جدول، ۱۴ رتبه نسبت به سالهای گذشته سقوط کرده است.
ترکیه به عنوان دیگر همسایه ایران در جدول بندی جدید رتبه ۱۴۸ را به دست آورده است که گزارشگران بدون مرز آن را یک “پس رفت فاحش” دانسته است: “برخلاف وعده‌های اصلاحات، دستگاه قضایی دستور بازداشت جمعی روزنامه‌نگاران را صادر می‌کند، امری که از زمان کودتا و حکومت نظامی بر ترکیه بی‌سابقه بود.”
گزارشگران بدون مرز در مورد جمهوری اسلامی که در آن “سال‌هاست که سرکوب و تحقیر دوام‌دار روزنامه‌نگاران به فرهنگ سیاسی حاکمیت” تبدیل شده، نوشته است: “ادامه حیات این رژیم بسته به سرکوب رسانه‌هاست. این کشور همزمان با بهار عرب در خاورمیانه، همچنان بزرگ‌ترین زندان و یکی از سه زندان بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران و وب‌نگاران بود.”
در این گزارش ایران به همراه سوریه و چین سه کشوری توصیف شده اند که “تماس خود با واقعیت را از دست داده‌اند و به گردابی جنون‌آمیز از ترور فرو رفته‌اند”.
۴۲ ایرانی در میان ۱۷۹ زندانی مطبوعات
روزنامه نگاران و فعالان رسانه‌ای ایران در چند سال گذشته، به ویژه پس از انتخابات بحث برانگیز سال ۱۳۸۸ یکی از سیاه‌ترین دوران‌های خود را به لحاظ آزادی بیان تجربه کرده‌اند. سازمان‌های جهانی مدافع روزنامه نگاران علاوه بر توقیف نشریات و همچنین بازداشت و احضار روزنامه نگاران ایرانی از روند سعودی خروج آن‌ها در کشور طی سالهای گذشته خبر داده‌اند.
کمیته “حمایت از روزنامه‌نگاران” در آذرماه جاری با انتشار گزارشی از وضعیت مطبوعات و روزنامه‌نگاران در جهان، ایران را همچنان بزرگ‌ترین زندان دنیا برای روزنامه‌نگاران معرفی کرد.
این کمیته که مقر آن در نیویورک است تأکید کرده بود که از میان ۱۷۹ زندانی مطبوعاتی در سال ۲۰۱۱، “۴۲ نفر” آن‌ها در ایران زندانی هستند.
سازمان گزارشگران بدون مرز نیز در اسفند ماه سال گذشته از ایران به عنوان کشور “دشمن اینترنت” یاد کرد که در سال ۲۰۱۰ سرکوب و کنترل آنلاین را تشدید کرده است.
این گزارش در حالی منتشر شده است که روند بازداشت و احضار روزنامه نگاران و فعالان رسانه‌ای همچنان ادامه دارد.
سهام‌الدین بورقانی، پرستو دوکوهکی، مرضیه رسولی، محمد سلیمانی نیا، سیمین نعمت اللهی، فاطمه خردمند، احسان هوشمند، سعید مدنی و مهدی خزعلی از جمله روزنامه نگاران و وب‌نگارانی هستند که در روزهای گذشته بازداشت شده‌اند.
گزارشگران بدون مرز در روزی گزارش رده بندی سالانه خود را منتشر کرده است که برخی از روزنامه نگاران از جمله مسعود باستانی و محمد صدیق کبودوند، به علت وضعیت نامناسب جسمانی به بیمارستان منتقل شده و عدنان حسن‌پور، روزنامه نگار زندانی نیز که از او به عنوان قدیمی‌ترین روزنامه نگار زندانی ایرانی در دوران جمهوری اسلامی یاد می‌شود، وارد ششمین سال زندان خود شده است.
عدنان حسن‌پور عضو تحریریه “هفته نامه ئاسو” بوده که به دو زبان کردی و فارسی منتشر می‌شد. این هفته نامه در سال ۱۳۸۴ به اتهام اقدام علیه امنیت ملی و تشویش اذهان عمومی توقیف شد. حسن‌پور که ابتدا به اعدام محکوم شده بود، پس از دو سال کشمکش قضایی حکمش لغو شد اما با‌‌‌‌همان اتهامات به ۱۵ سال زندان محکوم گردید.
