پریسا حاتمی
در آخرین ساعات شب گذشته، خبرگزاری فارس از استعفای “محمود فرشیدی” وزیر آموزش و پرورش دولت احمدی نژاد خبر داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که هنوز چیزی از انتشار گسترده شایعه استعفای جهرمی، وزیر کار و امور اجتماعی نگذشته است؛ استعفایی که با وجود تکذیب احمدی نژاد، احتمال وقوع آن با انتشار نامه انتقادی جهرمی به احمدی نژاد تقویت شد.
در همین حال سایت خبری “الف” متعلق به احمد توکلی، که گفته می‌شود فرشیدی با حمایت او وارد کابینه شده است، خبر داده که استعفای فرشیدی با درخواست هاشمی ثمره، مشاور ارشد احمدی نژاد انجام شده که در جلسه‌ای با فرشیدی، از تصمیم احمدی نژاد برای تغییر وی خبر داده و از او خواسته است استعفا دهد.
خبر استعفای وزیر آموزش و پرورش در حالی به طور ناگهانی و در آخرین ساعات شب (پس از ساعت 23) منتشر می‌شود که تقریبا تمام هفت عضو دیگر کابینه نیز که پیش از این دولت احمدی نژاد را ترک کرده بودند، استعفایی غیرمنتظره و ناگهانی داشتند. همچنین این استعفا در حالی اعلام می‌شود که در اردیبهشت ماه گذشته و در جریان استیضاح فرشیدی، احمدی نژاد در برابر نمایندگان مجلس هفتم به شدت از عملکرد این وزیر خود دفاع کرده بود.
از این رو وقتی نماینده در روزهای پایانی هفته گذشته، “داریوش قنبری” نماینده اصلاح طلب مجلس از احتمال تغییر وزیر آموزش و پرورش خبر داد، کسی آن را چندان جدی نگرفت؛ چرا که ناظران سیاسی می دانند که تصمیم‌ها در دولت احمدی نژاد به شخص او ختم می‌شود و این احتمال وجود دارد که همانند منوچهر متکی عصر یک روز دو نماینده خبر از استعفای او بدهند و فردا صبح احمدی نژاد در میان تعجب خبرنگاران تکذیب نکند.
با این حال خبرگزاری فارس گمانه‌زنی آن نماینده اصلاح طلب را درباره جانشین احتمالی فرشیدی تایید کرده است: این که جانشین فرشیدی ممکن است علیرضا علی‌احمدی باشد که رئیس فعلی دانشگاه پیام نور و از دوستان نزدیک و شخصی احمدی نژاد است. وی پیش از این هم یک بار در بدو کار دولت نهم به عنوان وزیر پیشنهادی تعاون به مجلس هفتم معرفی شده بود، اما نتوانسته بود رای اعتماد اکثریت نمایندگان را کسب کند.
اما نماینده اصلاح طلب به نکته دیگری هم اشاره کرده که احتمالا پس از این باز هم از زبان منتقدان فرشیدی تکرار خواهد شد: “زمانی که نمایندگان از ضعف عملکرد فرشیدی در وزارت آموزش و پرورش می‌گفتند و او را استیضاح کردند دولت این موضوع را نمی پذیرفت.“
اشاره این نماینده به تلاش‌هایی که در ماههای ابتدای سال جاری بالا گرفت و با وجود مقاومت‌های سرسختانه هیئت رئیسه مجلس هفتم، در نهایت به مطرح شدن استیضاح فرشیدی در صحن علنی مجلس انجامید؛ استیضاحی که با تلاش های سنگین دلت و هوادارانش، به ابقای او در وزارت آموزش و پرورش منتهی شد.
پرونده تغییرات کابینه بسته نشد
خبر استعفای فرشیدی، که اعلام آن در خبرگزاری اصولگرای فارس، در حالی اعلام شده است که بعد از استعفای همزمان وزیران نفت و صنایع در تابستان گذشته، سعیدلو معاون اجرایی احمدی نژاد به صراحت اعلام کرد که ”پرونده تغییرات کابینه فعلا بسته شده است و دیگر هیچ وزیری تغییر نخواهد کرد”؛ هرچند او شبیه این سخنان را پیش از اعلام استعفای طهماسبی و وزیری هامانه نیز بیان کرده بود. اما این موضوع پس از آنکه خبر استعفای منوچهر متکی مطرح و به سرعت تکذیب شد، بار دیگر از سوی نمایندگان نزدیک به دولت نهم تکرار شد و آنها تاکید کردند که دست‌کم تا پایان امسال هیچ وزیر دیگری تغییر نخواهد کرد.
خود احمدی نژاد نیز، بر اساس خبری که خبرگزاری نیمه‌رسمی مهر با عنوان سخنان او در یک جلسه خصوصی منتشر کرد، اخیرا و پس از رای اعتماد گرفتن دو وزیر جدید نفت و صنایع به صراحت گفته بود: “با انتخاب این دو وزیر و تکمیل شدن مجدد کابینه، چنانچه موردی خاص و استثنایی پیش نیاید که تغییر وزرا ضرورت یابد، پرونده تغییر وزرای دولت نهم برای یک سال آینده بسته شده است.“
اکنون باید منتظر توضیحات همیشگی سخنگوی دولت نهم در این باره ماند که چه “مورد خاص و استثنایی” پیش آمده که یک وزیر دیگر نیز کابینه را ترک کرده است، در حالی که مشابه همین زمزمه‌ها درباره چند وزیر دیگر نیز مطرح است.
برکناری به نام استعفا، اقدامی عادی در دولت نهم
تمام کسانی که تاکنون کابینه نهم را ترک کرده‌اند، چه وزیران و چه معاونان احمدی نژاد، همه تحت عنوان استعفا از سمت خود کنار رفته‌اند؛ حال آنکه چیزی از انتشار خبر “استعفا” نگذشته که مشخص شده آنها به علت اختلاف نظر شدید با شخص احمدی نژاد و دایره محدود نزدیکان وی، مجبور به استعفا شده و در واقع از سمت خود کنار گذاشته شده‌اند.
احمدی نژاد که چند هفته پیش، پس از سه ماه بالاخره دو سرپرست منصوب خود در وزارتخانه‌های نفت و صنایع و معادن را برای تصدی پست وزارت به مجلس معرفی کرد، در تابستان گذشته علاوه بر دو وزیر مربوطه (طهماسبی و وزیری هامانه) که پس از دو سال دولت را ترک می‌کردند، رئیس بانک مرکزی را نیز تغییر داد. بدین ترتیب ابراهیم شیبانی هم جای خود را به طهماسب مظاهری داد؛ غافل از اینکه رئیس جدید بانک مرکزی در همین دو ماه به اندازه تمام دو سال قبلی در انتقاد از عملکرد دولت در زمینه تورم و نقدینگی، اطلاعیه صادر کرده است.
اما در همین زمان، عمر 60 ساله سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هم به دست احمدی نژاد پایان یافت، در حالی مدتی قبل رئیس این سازمان هم در دولت احمدی نژاد استعفا داده بود. بدین ترتیب حتی فرهاد رهبر که با سابقه معاونت اقتصادی وزارت اطلاعات وارد کابینه نهم شد، نتوانست به کار با احمدی نژاد ادامه دهد و اندکی پس از آنکه اعتراضش به سپرده شدن برنامه‌ریزی استانی به استانداری و بریده شدن دست سازمان مدیریت از استان‌ها شنیده نشد، استعفا داد تا این سازمان به طور کامل زیر سایه احمدی نژاد قرار گیرد و در نهاد ریاست جمهوری ادغام شود.
به این لیست البته باید دو وزیری را نیز که در پایان اولین سال فعالیت دولت احمدی نژاد کنار گذاشته شدند، افزود: ناظمی اردکانی، وزیر تعاون و کاظمی، وزیر رفاه.
اکنون فرشیدی در حالی به جمع همکاران مستعفی خود از دولت نهم پیوسته است که دست‌کم به تعداد همین جمع در میان کابینه فعلی افرادی وجود دارند در معرض استعفا (کنار گذاشته شدن) قرار دارند و یا چنین شایعه‌ای درباره آنان مطرح شده است.
علاوه بر متکی که ماه گذشته تا مرز استعفا پیش رفت و جهرمی که اخیرا پس از جدی شدن احتمال استعفای او، نامه انتقادی‌اش نیز توسط روابط عمومی وزارت کار در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است؛ در خصوص دانش جعفری، وزیر اقتصاد که گفته می‌شود عملکرد او مورد قبول احمدی نژاد نیست، مظاهری، رئیس جدید بانک مرکزی که برخلاف نظر احمدی نژاد تقصیر تورم را به گردن خود دولت می‌اندازد، نیز احتمال استعفا به طور جدی مطرح است. در همین حال علاوه بر اینها، پورمحمدی، وزیر کشور و اسکندری، وزیر جهاد کشاورزی نیز در معرض استیضاح قرار دارند.
سایت خبری “الف” که اکنون استعفای فرشیدی را در پاسخ به درخواست هاشمی ثمره ارزیابی کرده، همچنین از ”اخبار دیگری هم از تغییر برخی وزرای دولت نهم” خبر داده که قرار است به زودی منتشر کند. با این حساب باید منتظر بود و دید که “موارد خاص و استثنایی” بعدی، دامنگیر کدام وزیران خواهد شد.