رابین رایت
به گفته آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران پس از ماهها لاف زدن در مورد پیشرفت سریع برنامه هسته ای خود، سرعت توسعه برنامه جنجال برانگیز غنی سازی اورانیوم را که هم می تواند در جهت انرژی صلح آمیز هسته ای و هم در جهت ساخت سلاح اتمی بکار گرفته شود، کاهش داده است.
محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز گذشته در مصاحبه با خبرنگاران مستقر در وین اعلام کرد بازرسان سازمان ملل هفته گذشته طی دیدار خود از تأسیسات زیرزمینی غنی سازی نطنز متوجه تغییراتی شدند. البرادعی گفت: “بدون اینکه وارد جزئیات شویم می توانیم بگوییم که کاهش نسبتا ً چشمگیری در سرعت برنامه هسته ای ایران وجود دارد. توقف کامل این برنامه صورت نگرفته است، اما کاهش چشمگیری دارد.”
البرادعی به ایران توصیه کرده است “پیشنهاد تعلیق” افزایش سانتریفیوژها را در ازای تعلیق سومین قطعنامه تنبیهی سازمان ملل مورد بررسی قرار دهد. لازم به ذکر است تهران ابتدا نسبت به این پیشنهاد تردید داشت. به علاوه، ایران به کرات از دستور شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر توقف تولید سوخت هسته ای سرپیچی کرده است.
مقامات آمریکایی و اروپایی که دیپلماسی هویج و چماق را در ارتباط با تهران در پیش گرفته اند، اعلام کرده اند که باور ندارند ایران در حل بن بست شدید هسته ای حسن نیت داشته باشد. جیم کلمن سخنگوی دایره امنیت بین المللی و منع گسترش سلاح های اتمی در وزارت خارجه آمریکا می گوید: “هنوز بنظر می رسد که فعالیت ایران در جهت در اختیار گرفتن فناوری سانتریفیوژ است، اما این تعداد سانتریفیوژها نیست که مسأله است، بلکه مسأله این است که کلیه فعالیت های سانتریفیوژها باید بلافاصله به حال تعلیق درآید و این چیزی است که شورای امنیت سازمان ملل خواهان آن است.”
در همین حال یک مقام بلندپایه اروپایی نیز خاطر نشان کرده به احتمال زیاد کند شدن فعالیت های هسته ای ایران به خاطر مشکلات فنی است. این مقام که فعالیت های هسته ای ایران را دنبال می کند، می گوید: “ایرانیان تعهد داده اند برنامه هسته ای خود را با سرعت ممکن توسعه دهند. اما ایران اولین کشوری نخواهد بود که خواهد فهمید توسعه، فراز و نشیب های خود را دارد.”
ایران پیش بینی کرده بود تا پایان ماه ژوئیه بتواند 3000 سانتریفیوژ را فعال کند. اما اغلب ارزیابی های کارشناسان هسته ای حاکی از آن است که ایران با کار سخت فقط می توانسته سطح فعلی سانتریفیوژهای فعال را به 1600 تا 2000 سانتریفیوژ، آن هم برای تولید اورانیوم با غنای پایین برساند. دیوید البرایت رئیس مؤسسه علوم و امنیت بین المللی می گوید: “ایران ممکن است تلاش کند چگونگی عملکرد بهتر سانتریفیوژها را بیاموزد تا به جای اینکه به تعداد آنها بیافزاید، بتواند اورانیوم با غنای بالا تولید کند.”
از سوی دیگر، عده ای نیز بر این باورند که تهران احتمالا ً به افزایش فشارهای بین المللی پاسخ خواهد داد. جوزف سیرین سیئون کارشناس گسترش سلاح های اتمی در مرکز رشد و پیشرفت آمریکا می گوید: “ما سیگنال های زیادی از ایران گرفته ایم که آنها خواهان مذاکره هستند. کمتر به داد و قال احمدی نژاد توجه کنید و بیشتر به نظرات لاریجانی بپردازید. زبان اشاره و اظهارات لاریجانی نشان می دهد که ایرانیان می خواهند معامله کنند. این سیگنال ها در طول چند ماه گذشته نسبت به سال قبل بیشتر شده اند. آنها همچنین می خواهند با ما در مورد عراق مذاکره کنند.”
احمدی نژاد در پی اظهارات مشابه سایر مقامات ایرانی در طی هفته گذشته اعلام کرده که ایران برای دور دوم مذاکرات با آمریکا در مورد عراق آماده است. دور اول این مذاکرات در ماه مه انجام شد. اما سایر ادعاهای هسته ای ایران نیز محقق نشده است. ایران در 3 ماه ژوئیه اعلام کرد که نیروگاه هسته ای بوشهر ظرف دو ماه تکمیل خواهد شد، اما سرگی کیسلیاک معاون وزیر امور خارجه روسیه بلافاصله با رد این اظهارات، آنها را “بسیار بلندپروازانه” خواند.
منبع: واشنگتن پست، 10 ژوئیه،