فواد شمس در “زیستن برای گفتن” معتقد است رئیس جمهور کنونی ایرن، بازتاب کمیکی از تراژدی مصدق است:
عبارت “تکرار تاریخ در دو وجهه کمدی و تراژدی” خود آن چنان تکرار شده که تبدیل به یک تراژدی شده و هگل و مارکس را هم تبدیل به کمدین های صحنه تاریخ کرده است. اما هیچ گاه از منظری “رادیکال و بنیادین” به این عبارت سرتاسر هوشمندانه پرداخته نشده است.
احمدی نژاد کمدی مصدق است! شکل تکامل یافته ی آرزوی داشتن یک قهرمان ملی و البته مذهبی که بتواند دست بیگانگان را از منابع سرزمین آریایی ـ اسلامی ما کوتاه کند. شکل آرزو های برباد رفته ی لیبرالیسم اخته ایرانی که می خواهد هم واره تافته ی جدا بافته ای از نظم سرمایه داری جهانی باشد. احمدی نژاد عمل مصدق را تکامل داد به خاطر آن که تناقضات درونی را حل کرد. ملیت ایرانی را با مذهب شیعی آشتی داده و ناسیونالیسمی آفرید، بدون تناقض درونی!
بابا داره؛ میخره! اما شصت درصد مردم…
مرضیه در “بدون سانسور” راوی گفتگوئی میان خود و مادرش است:
من : مزخرفه واقعا مزخرفه.
ماما ن: چیه دختر تو که باز جوش آوردی!
من: رفتم آب بگیرم، می گه شده 1200 تومن. تا ماه پیش 1000 تومن بود. آب جو 150 تومن گرونتر شده، نوشابه شده 800 تومن. باورت می شه مامان؟
مامان: دیگه گرونی طبیعی شده. تو چون خرید نمی کنی , اینقد شوکه می شی!
من: یعنی تو که خرید میکنی شوکه نمی شی؟ توی یه ماه گذشته همه چیز بدون استثنا، همه چیز گرون شده. پنیر شده 1500 تومن. کره شده 500 تومن.
مامان: حرص نخور. ولش کن , اصلا چرا میری خرید که اینقد اعصابت خورد بشه.
من : مامان چرا صورت مساله رو پاک میکنی؟ اصلا گوش میکنی چی دارم می گم؟ دارم میگم همه ی خوراکی های ضروری مردم، نسبت به ماه گذشته خیلی گرونتر شده. بابا داره و می خره اما 60 درصد از مردم این مملکت زیر خط فقرن.
مامان : چرا با من دعوا میکنی ؟ مگه من گفتم گرون بشه. خوب می خوای حرص بخوری اینا رو هم بدون : گوشت شده کیلویی 9000 تومن، برنج به درد نخور 2500، مرغ 2700، میوه هم زیر 1500 چیزی پیدا نمیشه، سبزی کیلویی 600 تومن.
به مامان که هیچی نگفتم ولی فکر کردم : تازه، این روزای خوبمونه. خود حضرات میگن امسال سال بروز تورم. تازه قراره تا آخر امسال تورم رو زیر دندونمون مزه مزه کنیم.
خب عزیزان برگردید. کی جلوی تان را گرفته؟!
”بودن و مجازی بودن” گروهی از ایرانیان خارج کشور را که می گویند دلشان برای کشورشان لک زده، مخاطب سخنان خود قرار داده است:
گروهی از هموطن‌های مقیم خارج، ظاهرا عهد کرده‌اند که در کمال نمک‌نشناسی در آن‌جا نیز اخلاق شاکی و متوقع خود را حفظ کنند. از چیزهایی که در اکثریت این اشخاص به‌شدت آزارنده است، شکایت بی‌مورد از غربت، مشکلات و در برزخ بودن ناشی از زندگی در سرزمین‌های غربی است. عزیزان؛ برگردید! کسی مگر جلوی شما را گرفته است؟
اصلا نمی‌دانم چطور آن کشورها شما را پذیرفته‌اند؟ بعد از سالها زندگی در آن‌جا چون دلتان برای چیزهایی در سطح کشک و بادمجان، گپ‌زدن با باجناق و پیژامه راه‌راه تنگ می‌شود؛ و به شدت دلخورید از اینکه مامور مالیاتی چطور با دیدن یک تراول چک تمام قوانین مالیاتی را زیر ماتحتش نمی‌گذارد و این جمله مسخره ابلهانه که هیچ کدام به معنی‌اش درست فکر نکردید، ورد زبان‌تان است: “در ایران پول درآوردن خیلی راحت‌تر و سرشارتره”. (بله همین طور است، فقط باید رانت‌خواری، زد و بند، ارتشا، نزول، احتکار، فرار مالیاتی، قانون‌شکنی را ارکان پول به جیب‌زدن بدانیم).
سرنخ کجاست؟! دست کیست؟!
بیتا یاری در “فریاد” معتقد است که اگرچه در سال های اخیر فیلم های بسیاری با رویکرد اعتیاد ساخته شده اند، اما هیچکدام روی سرنخ اصلی این بحران متمرکز نشده اند:
سالیان سال است که همه از این اعتیاد می گویند، اما تا به حال واقعیت علل رواج اعتیاد در جامعه کمتر مورد بحث قرار گرفته؛ به این دلیل که آنهم از همان حاشیه های امنیتی برخوردار است که کسی نتوانسته به آن وارد شود و اغلب فیلم ها فقط زندگی کسانی را به تصویر می کشند که قربانی قرار گرفته اند و لیکن جلاد هرگز به تصویر کشیده نشده و یا سرنخی از او پیدا نیست.
دراین دوسال فیلم های تاپ جشنواره هم موضوعشان اعتیاد بود و سعی کرده اند به نوعی تلخی زندگی قربانیان را به تصویر بکشند. آنهم دو سال پیاپی با دو فیلم که بازیگرانش تحسین شده و جایزه گرفته اند و در بیشتر مجلات صحبت بر سر آنها بوده، بازهم چیزی نیست جز فیلم هایی در مورد اعتیاد یک قربانی.( خون بازی وعلی سنتوری). و آن جلاد بی تصویر در این فیلم ها همان قدرتی است که می خواهد از راه تجارت مرگ، افراد کشورهای دیگر(دشمنانش) را قربانی این امرسیاه کند و چه بهتر که جوانان خودش هم گرفتار شوند و هرچه گرفتارتر پایه های قدرت اش سفت تر.
قطعآ هدفی پشت پخش این سریال بود
”زیتون” راوی گفته هایی از یک متخصص مسائل زنان در نقد سریال تلویزیونی پیامک از دیار باقی است:
خانم دکتر می‌گفت: دست‌هایی در کارند که مردان را به ازدواج دوم تشویق و ترغیب کنند. امکان ندارد فیلمنامه‌ی سریالی که در مهمترین روزهای سال که تقریبا همه وقت تماشایش را دارند بدون هدف نوشته شده باشد. برای ساختن هر فیلمی باید از چندین مرحله( هفت خوان رستم) سخت عبور کرد. تلویزیون شورای سیاست‌گذاری دارد، بازبینی فیلمنامه دارد. تأئید صلاحیت عوامل برنامه دارد. چطور می‌شود این سریال اتفاقی ساخته شده باشد. مجری گفت حتی مدیر سازمان در تعیین خط مش فیلم‌ها تأثیر گذاراست که خانم دکتر تأیید کرد.
خانم دکتر ادامه داد که: تماشاگر با دیدن این سریال با قهرمان داستان(آقای منصور سیم‌خواه با بازی محمد‌رضا شریفی‌نیا) هم‌ذات پنداری می‌کند. در دلش می‌گوید عجب مرد زرنگی چقدر قشنگ زن اول را می‌پیچاند!(من خودم در دید و بازدیدهای نوروزی دیدم چطور مردان با دیدن این سریال آب از لب و لوچه‌شون سرازیر شده). اینکه چرا تلویزیون جمهوری اسلامی ایران شدیدا مشغول عادی‌سازی دوزنه بودن مردان است معلوم نیست.
چه حقی داشتند ملت آن زمان؟!
عبدالرضا در “حقوق بشر”، بخشی از سخنان تاریخی آیت الله خمینی در روزهای نخست پیروزی انقلاب را منتشر کرده است:
ملت در صد سال پیش از این، صدوپنجاه سال پیش از این، یک ملتی بوده، یک سرنوشتی داشته است و اختیاری داشته. ولی او اختیار ماها را نداشته است که یک سلطانی را بر ما مسلط کند. ما فرض می کنیم که این سلطنت پهلوی، اول که تاسیس شد به اختیار مردم بود و مجلس موسسان را هم به اختیار مردم تاسیس کردند و این اسباب این می شود که - بر فرض اینکه این امر باطل، صحیح باشد- فقط رضاخان سلطان باشد. آن هم بر آن اشخاصی که در آن زمان بودند و اما محمد رضا سلطان باشد بر این جمعیتی که الان بیشتر شان، بلکه الا بعض قلیلی از آنها ادارک آنوقت را نکرده اند، چه حقی داشتند ملت در آن زمان، سرنوشت ما را در این زمان معین کنند؟!
کمپین کمک به زنی در آستانه اعدام
کوهیار در “وسوسه ای به نام بودن” از راه افتادن کمپینی برای نجات یک زن در آستانه اعدام خبر داده است:
اکرم مهدوی، زنی که در سال 82 به کمک یک مرد دیگر شوهر 74 ساله خود را که نزدیک به 50 سال از وی بزرگتر بوده به قتل رسانده با تأیید حکم صادره در دیوان عالی کشور و ارسال آن جهت استیذان رئیس قوه قضاییه در معرض اعدام قرار دارد. کمپین کمک به اکرم مهدوی، از سوی جمعی از فعالان حقوق بشر و مدافعان حقوق زنان به راه افتاده و قصد دارد با جمع آوری کمک مالی و پرداخت آن به شاکیان پرونده از اعدام وی جلوگیری کند.
اکرم مهدوی دوبار ازدواج کرده که هردو ازدواج در سنین پائین و ناخواسته انجام گرفته است واقدام او به ارتکاب قتل ناشی از رشد خشم و خشونت در خانواده در پی یک ازدواج اجباری است. مینا جعفری، وکیل مدافع اکرم مهدوی می گوید: “ما تمام سعی خودمان را می کنیم که خانواده مقتول رابرای پرداخت ۶۰ میلیون دیه راضی کنیم و این امر فقط با همکاری مردم میسر می شود. خانواده اکرم وضع مالیش اصلا خوب نبوده ونیست و به همین دلیل هم نمی توانند کمک کنند”.
خیلی از مسلمانان سکولارند
رشید اسماعیلی در “دست نوشته های یک لیبرال” در حاشیه فیلم بحث برانگیز فتنه جنین نوشته است:
سازنده ی فیلم همچنین در یکی از مصاحبه های خود مدعی شده بود که “قرآن کتابی فاشیستی” است! قصد نقد این اظهار نظر سطحی و بی مبنا را ندارم چرا که معتقدم گوینده ی آن یا “قرآن” را تا کنون نخوانده است و یا معنای ”فاشیسم” را نمی داند. این البته مسلم است که برخی از قرآن “قرائتی فاشیستی” ارائه می دهند ولی نسبت دادن اعمال این افراد به کلیت مسلمانان و شریک دانستن پیامبر اسلام و کتاب او در جنایات این افراد همانقدر منصفانه است که همه ی اعمال کلیسا در قرون وسطی را به پای عیسی مسیح و “عهد جدید” او بنویسند!
کسی منکر این واقعیت نیست که در جهان اسلام نیروهایی با گرایش فاشیستی وجود دارند که سعی می کنند اعمال جنایت کارانه ی خود را با استناد و ارجاع به آیاتی از قرآن موجه جلوه دهند ولی بر خلاف آنچه گاهی پنداشته می شود این قرائت فاشیستی از دین گرایش غالب بر جهان اسلام و قالب اذهان اکثر مسلمانان نیست. بسیاری از مسلمانان ضمن ایمان و اعتقاد راسخ به کتاب مقدس ِ خود، با فاشیست ها و بنیادگرایان دینی مبارزه می کنند و از تروریستها و اعمال جنایت بارشان منزجرند.
خسته ام!
مهرداد رحیمی در “ققنوس” می نویسد که از تراژدی های تمام نشدنی این روزهای جامعه دلزده و خسته است:
بی پرده بگویم…خسته شده ام ازاین توالی بیهوده ی سالها وسالهای بیهوده ی متوالی: “سالهای بد… سالهای باد… سالهای شک… سالهای اشک…”. از این روزهای بی روح خاکستری که شنبه اش شبیه دوشنبه است و هر روزش جمعه! از این عادت لعنتی به تراژدی های تمام نشدنی هر روزه که جزئی از این زندگی نکبتی شده است انگار. و ما که عادت کرده ایم به عادت کردن و تلخی هیچ مصیبتی دلمان را نمی لرزاند. کرخت شده ایم از فرط درد… دردی که بیخ استخوان جا خوش کرده و مزمن شده…