گفت و گو با پوران درخشنده کارگردان “هیس! دخترها فریاد نمی زنند”
دغدغه ام در سینما، مسایل اجتماعی است
خانم درخشنده گویا بعد از مراحل آماده سازی اولیه، فیلم “هیس… ” از جانب اداره نظارت دچار ممیزی شد؟
بله.
چند مورد اصلاحیه به فیلم خورد؟
3 مورد.
و شما همه این 3 مورد اصلاحیه را لحاظ کردید؟
-سعی کردم در صورتی که به پیام فیلم لطمه وارد نشود و همچنین با تعامل نکات را اعمال کنم.. خوشبختانه پیام فیلم هم مخدوش نشد..
خانم درخشنده با توجه به نامی که فیلم شما دارد “هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند… ” به نظر می‌آید شما وارد موضوعی از موضوعات جامعه شدید که ممیزی‌های این موضوعات کمتر فیلمسازان را برای ساخت ابن نوع فیلم ها ترغیب می‌کند…
من فکر می‌کنم وظیفه هر فیلمسازی است که نسبت به اتفاقات موجود در جامعه خود بی‌تفاوت نباشد. موضوع این فیلم هم سال‌ها پیش ذهن مرا به خود مشغول کرده بود. هر بار داستان این فیلم را به دلیل محدودیت های پرداخت موجود در سینما کنار می گذاشتم اما این قصه مرا رها نمی کرد.. تا اینکه احساس کردم این موضوع به شکل عمیق در جامعه ریشه دوانده. این احساس مسئولیت با عث شد 3 سال به دنبال تحقیق و پیدا کردن متریال این فیلم باشم تا از کنار خط قرمزها به دلیل اخلاقی بودن جامعه و از طرف دیگر ممیزی های موجود درسینما به گونه ای رد شوم که خدشه ای به باورها وارد نشو..
بحثی که در فیلم شما مطرح می‌شود بحث دغدغه های همیشگی شما راجع به موضوع کودکان و نوجوانان است؟
معضلی به اسم ترس از آبرو در خانواده هادر این فیلم آسیب شناسی می شود.
در سالی که پشت سر گذاشتیم مسؤولان سینمایی با فیلم هایی که موضوع آسیب شناسی داشتند مشکل پیدا کردند… چه نظری در این خصوص دارید؟
من در فیلم نگاه تربیتی، اجتماعی دارم. الان فصل زمستان است می‌توانستم راجع به اسکی فیلم بسازم و سر مردم را گرم کنم. اما این را نمی‌خواهم و معتقدم باید نگاه آسیب شناسانه در فیلم لحاظ شود. من سرمایه‌ام را به خاطر این فیلم گذاشتم تا مردم و خانواده‌ها را متوجه مسؤولیتشان کنم. این فیلم با تحقیق و پژوهش چند ساله ساخته شده و نگاهی که این فیلم به مخاطب ارائه می‌دهد کاملا سلامت است. البته با ظریف‌ترین شکل ممکن آسیب‌های موجود در جامعه در این فیلم بیان می‌شود.
این یعنی احساس تعهد یرای یک فیلمساز…
ببینید من با دغدغه مسائل اجتماعی و آسیب ها وارد سینما شدم. اصلا سینما بعد از انقلاب به شرط اینکه تاثیرگذار باشد مطرح شد. به شرط اینکه حرف‌ها درد دل‌های مردم را بگوید و به نگاه مردم جهت درست بدهد. من تمام ده فیلمی که ساختم راجع به انسان‌های فراموش شده جامعه ماست،که از درون دچار پوسیدگی شدند.. یک زمانی هست که ما در بدن خودمان با غده بدخیم مواجه هستیم که هم می‌توانیم درد این غده را با مسکن برطرف کنیم و هم اینکه می‌توانیم با جراحی این غده را به طور کامل از بدن جدا کنیم به شرط آنکه دیر نشده باشد.. مشکلات موجود در جامعه ما هم احتیاج به جراحی دارد و خب صد البته جراحی با درد همراه است. اما آنچه که مرا اذیت می‌کند این که حرفه من حرفه مقدسی است باید پیام فیلمم خوب به مخاطب منتقل شود تا در نهایت به تعریف واقعی از انسان و جایگاه آن در جامعه برسیم..
کمی از داستان فیلم برایمان صحبت می‌کنید؟
موضوع این فیلم به نظر من موضوع جهانی دارد و فقط به جامعه ما مربوط نمی‌شود. البته در جامعه ما به دلیل اخلاقی بودن این معضل مطرح نمی شود و سرپوش رویش گذاشته می شود. در این فیلم تلاش کردم آینه‌ای در مقابل خانواده‌ها و جامعه بگذارم تا اینکه بدانند برای حفظ آبروی خود چه بلایی بر سرشان می‌آید و چه مسئولیت خطیری در قبال خانواده‌های خود دارند. می‌توانستم چشمم را ببندم و راجع به موضوعات سرگرم کننده برای مردم فیلم بسازم که اتفاقا این موضوع از من بر می‌آید. من می‌توانم فیلم‌هایی بسازم که مردم را با آن سرگرم کنم اما قصد سرگرمی مردم را ندارم. سینما علاوه بر صورت سرگرم کننده مردم باید پیام هم به خانواده‌ها بدهد.
فیلم “هیس… ” پیرو فیلم‌های دیگر شما به مشکلات نوجوانان می‌پردازد؟
قصه هم راجع به کودک و هم بزرگسالان است در واقع آسیبی که یک کودک در زمان کودکی می‌بیند و این آسیب در آینده زندگیش تاثیر می گذارد..
البته تجاوز واقعا موضوع ملتهبی در جامعه ماست، خصوصا در میان دختران.
به نظر من تجاوز در موارد گوناگون تعریف می‌شود. برخی از آدم‌ها با نوع حرف زدن و پرخاشگری که دارند آدم‌های متجاوز به حساب می‌آیند. انسان‌های دیگر با اخلاق بدشان، برخی از مردم به شعور آدم ها تجاوز می کنند.. اما آنچه که مهم است اینکه به بچه‌های خود یاد دهیم و مهارت‌های زندگی و اعتماد به نفس آنها را آنقدر باید بالا ببریم که آنها در رویارویی با این مشکلات بلافاصله با خانواده خود این موضوع را مطرح کنند و خانواده‌ها هم نباید این بچه‌ها را متهم کرده و اولین کشیده را به این بچه ها بزنند یا انگشت اتهام به سمتشان بگیرند..
تحقیق و پژوهش هم مورد توجه شما در این فیلم بود؟
تحقیق و پژوهش در همه کارهایم است و برایم اهمیت دارد.
چطور به بازیگر نقش اول رسیدید؟ گویا آگهی هم برای انتخاب این بازیگر داده بودید؟
از چیزی نزدیک به 700 دختر تست گرفتم تا بازیگری را برای نقش انتخاب کنم برای مردم هم باورپذیر باشد و در دل مردم جای بگیرد. دنبال سوپراستار برای نقش این دختر نبودم.
و در نهایت طناز طباطبایی شد؟
بله، چهره طناز هم به باور پذیری نقش نزدیک است و هم به خوبی از پس این نقش برآمده است
بازیگر پرکاری هم در سینما نبوده؟
دقیقاً. خصوصاً معصومیت نگاهش را من بیشتر مدنظر داشتم و همینطور اینکه نوع بازیش بسیار روان است.
برخلاف اینکه اشاره کردید دنبال سوپراستار نبودید در فیلمتان بازیگران چهره و حتی سوپراستار حضور دارند.
به نکته خوبی اشاره کردید. این تعمدی بود من می‌خواستم به غیر از نقش اصلی، بازیگران دیگر شخصیت‌ها همه از بازیگران محبوب مردم باشند. چهره‌هایی را انتخاب کردم که مردم دوستشان دارند و آنها هم با مردم دوست هستند و پیشینه خوبی هم به لحاظ بازیگری دارند.
خانم درخشنده در کنار بحث آبرو، بخش مهم داستان فیلمتان پیرامون قصاص است. بحثی که در سینما با نگاه حساسیت برانگیزی به آن دنبال می‌شد.
در این فیلم قصاص به معنای قانونی مطرح نیست و در فیلم هیچ ضدیتی با قصاص ندارم. آنچه که در فیلم مطرح است بحث قربانی است که جامعه می‌دهد. به عبارتی تاوانی که جامعه بابت عدم آگاهی و نداشتن مسئولیت می‌پردازد.
با دیدگاه روانشناسان هم در این زمینه همراه شدید؟
صد در صد. کلا قصه بر اساس پژوهش با نگاه روانشناختی به خانواده و جامعه شکل می‌گیرد. به عبارتی جامعه و خانواده در داستان “هیس… ” نقش اساسی دارند چرا که با سکوتشان در قبال تجاوز فضا را ناآرام و متشنج می‌کنند. حفظ آبرو برایشان تا جایی پیش می‌رود که امنیت جامعه را به خطر می‌اندازد. آنها ندانسته با جنایتکار داستان ما همراهی می‌کنند. البته در کنارم در این پروژه روانشناسان، جامعه شناسان و کارشناسان حقوقی هم همکاری داشتند…
صحبت از جنایتکار داستان شما شد. چطور بازیگران را مجاب به پذیرش این نقش کردید؟
اتفاقاً با بسیاری از بازیگران وارد مذاکره شدم، اما هر کدام از آنها به لحاظ اخلاقی نمی پذیرفتند این نقش را بازی کنند… اما خوشحالم که در نهایت بابک حمیدیان پذیرفت و بسیار بازی قابل قبولی هم ارائه داد.
چه پیش‌بینی از نمایش این فیلم در جشنواره فجر دارید؟
من تمام تلاشم را کردم که فیلمی در نهایت سلامت به سمع و نظر مخاطبان برسانم. تلاشم این بوده که بسته فرهنگی را به گونه‌ای در اختیار بینندگان قرار دهم که بهره کامل را از آن ببرند، اما در نهایت امیدوارم مردم این فیلم را دوست داشته باشند و عکس العمل خوبی از آنها شاهد باشم.
در چه بخش‌هایی فیلم دیده می‌شود؟
واقعاً نمی‌دانم، اما از همه عوامل خوبم اینجا تشکر می‌کنم چه مقابل دوربین چه پشت دوربین. بارها و بارها به اتفاق بازیگران در جلسات دادرسی حاضر می‌شدیم. مریلا زارعی دو ماه تمام در دادگاه‌ها رفت و آمد می‌کرد تا مو به مو در جریان جزییات قرار بگیرد. همه و همه عوامل از سر عشق و دلسوزی کار می‌کردند. شهاب حسینی عزیز،تدوینگر و صداگذار و دیگر عوامل که الان نمی‌توانم از تک تک آنها نام ببرم.
خانم درخشنده درخصوص سرمایه‌گذار فیلمتان هم صحبت کنیم. فارابی سرمایه فیلم را متقبل شده؟
خیر، درصدی از سرمایه متعلق به فارابی است و درصد دیگر مربوط به من می‌شود. در واقع این فیلم محصول شرکت فیلمسازی خاور مهر با مشارکت بنیاد سینمایی فارابیست.. آنقدر در فارابی دویدم تا توانستم این حمایت را از آنها بگیرم.
چه مدت فیلمنامه در فارابی بود؟
شش ماه تمام، نه تنها فارابی، این فیلمنامه همه واحدها را پاس کرد ( می‌خندد) از قوه قضاییه و نیروی انتظامی و…
فقط از نظر مسؤولان حوزه هنری نگذشت؟
من هیچ عنادی با حوزه هنری ندارم، اما به هر حال من همیشه برای اکران فیلم‌هایم به مسؤولان حوزه هنری و آقای فرجی مراجعه می‌کردم و از جانب آنها هیچ مهری نمی‌دیدم و اغلب فیلم‌هایم در سینماهای حوزه هنری به اکران نمی‌رسید. شما به اکران چند فیلم گذشته‌ام نگاه کنید در چند تک سانس اکران شد. آن هم فیلم‌هایی که خودم سرمایه تولید فیلم‌ها را تهیه کردم. باور کنید جز انگیزه برای تولید فیلم هیچ چیز به لحاظ مادی ندارم
منبع: بانی فیلم