پشت ویترین

روزنامه حزب خران

نویسنده: سید فرید قاسمی

72ص، تهران: نشر امرود، 1388، چاپ اول

در سال 1321 خورشیدی، «باشگاه خران» به وسیله گروهی خوش ذوق در کرمانشاه تاسیس شد. سال 1326، نشریه «توفیق» این سوژه را دستمایه کار خود قرار داد و به یکباره این تشکل محلی، به یک حزب ملی بدل شد که با افت و خیز، در نیمه دوم دهه بیست و اوایل دهه سی، اعضای آن فعالیت می کردند. به دلیل توقیف «توفیق» و مسائل سیاسی کشور، این حزب در اوایل دهه سی از فعالیت بازماند. بعدها، در سال 1346، «حزب خران» به همت گردانندگان مجله «توفیق» تجدید حیات یافت و روزنامه آن با عنوان «روزنامه حزب خران» در فاصله شهریور 1346 تا تیرماه 1350 منتشر می شد. علی رغم آن که درباره احزاب و گروه هایی که در تاریخ معاصر ایران تشکیل شده اند، کتاب ها و مقالات زیادی نوشته شده، «حزب خران» و فعالیت هایش مورد توجه قرار نگرفته است. کتاب حاضر به این حزب و روزنامه اش می پردازد و تصویری از ادبیات و فرهنگ طنز سیاسی ایران در دوران معاصر، و مبارزه با دیکتاتوری و عوام فریبی در این قالب، ارائه می کند.

 

 

بعد از عروسی چه گذشت؟

نویسنده: رضا براهنی

109ص، تهران: انتشارات نگاه، 1388، چاپ اول

در این رمان که در سال 1353 نوشته شده، فضای زندان ها و مبارزات سیاسی در آخرین سال های حکومت پهلوی به تصویر کشیده شده است. «بعد از عروسی چه گذشت؟» از جهت حال و هوای داستانی، با رمان دیگر «براهنی» با عنوان «رازهای سرزمین من»، نقاط اشتراکی دارد. این رمان که به نوعی دارای مؤلفه های ادبیات زندان است، روایتی است ادبی از مبارزات انقلابیون در آن سال ها، رفتار بازجویان و دستگاه امنیتی با آنان، و فضای حاکم بر محیط سیاست و روشنفکری ایران در دهه 1350.

 

زندگینامه سیاسی آیت الله طالقانی

نویسنده: علیرضا ملائی توانی

492ص، تهران: نشر نی، 1388، چاپ اول

این کتاب به بررسی تحلیلی زندگی «آیت الله طالقانی» و مبارزات و فعالیت های سیاسی و اجتماعی او می پردازد. نویسنده با مرور بخش هایی از تاریخ معاصر ایران، تاثیر پذیری این روحانی اندیشمند و مبارز از محیط سیاسی- اجتماعی وقت، و تاثیرگذاری متقابل او بر فضای روزگارش را تبیین می کند. عناوین فصل های چهارده گانه کتاب عبارت انداز: 1- تولد و تحصیلات، 2- فعالیت های نوگرایانه دینی و تشکل های مذهبی پس از شهریور 1320، 3- از نهضت ملی شدن نفت تا آغاز دهه 1340، 4- اوج گیری فعالیت های حزبی و سیاسی،      5- محاکمه و مجازات، 6- رهایی از زندان و تبعید به مناطق دور دست   (1351-1346)، 7- از مسجد هدایت تا سازمان مجاهدین خلق، 8- سازمان دهی انقلاب، 9- پیروزی انقلاب، 10- مشارکت در اداره کشور، 11- بحران آفرینی یا مدیریت بحران ها، 12- مبانی حاکمیت مردم، 13- شورا در حوزه دین و سیاست، 14- پاره ای از ویژگی های شخصیتی و نظرگاه های سیاسی- اقتصادی و مذهبی. 

 

جریان های تفسیری معاصر و مسئله آزادی

نویسنده: محسن آرمین

440ص، تهران: نشر نی، 1388، چاپ اول

توجه و اهتمام به مفاهیم مدرنی که از رهگذر مواجهه و آشنایی با فرهنگ و اندیشه بیگانه در دوره معاصر به میهمانی فرهنگ و اندیشه مسلمانان آمده است و ارزیابی آنها، اعم از پذیرش غیر مشروطه، مشروط و یا نفی و انکار آن، یکی از مقولات شایسته پژوهش و بررسی در تفاسیر جدید است. آزادی از جمله این مفاهیم مدرن است که حضور آن را در اندیشه های تفسیری معاصر به وضوح می توان مشاهده کرد. در کتاب حاضر، نویسنده تلاش می کند تا روشن سازد:  1- چرا مفسران مشهور معاصر قرآن به مسئله آزادی های سیاسی – اجتماعی بیش از مفسران گذشته اقبال نشان داده اند؟ 2- رویکرد مفسران معاصر به مقوله آزادی چگونه است؟ 3- مفسران ما در قبال مبانی حقوقی، فلسفی و جهان بینی که مقوله آزادی برآمده از آن است، چه موضع فکری اتخاذ کرده اند و در ارزیابی آن با ملاک های قرآنی به چه نتایجی رسیده اند؟ 4- مهم ترین علت اختلاف نظر مفسران مشهور معاصر قرآن درباره آزادی های سیاسی – اجتماعی چیست؟   5- چرا‌ آراء مفسران مشهور معاصر قرآن درباره آزادی های سیاسی – اجتماعی، از انسجام و استحکام برخوردار نیست؟ «شیخ محمد عبده»، «شیخ طنطاوی جوهری»، «سید قطب»، «سید محمود طالقانی»، «علامه محمد حسین طباطبایی»، «محمد عزه دروزه» و «سید محمد حسین فضل الله»، از جمله مفسرانی هستند که اندیشه ها و آرای آنها در باب مسئله آزادی، در کتاب حاضر بررسی شده است. 

 

پس از شصت سال: زندگی و خاطرات جلال طالبانی/جلد اول

به کوشش:عرفان قانعی فرد

860ص، تهران: نشر علم، 1388، چاپ اول

این کتاب که جلد اول از یک مجموعه سه جلدی است، به زندگی و خاطرات «جلال طالبانی»، شخصیت برجسته جنبش کرد عراق می پردازد. محور ابتدایی و اصلی کتاب، پرسش های مؤلف از «طالبانی» است که از هفت سالگی او تا دوران ریاست جمهوری اش، یعنی فاصله سال های 1940 تا 2005 میلادی را در بر  می گیرد. جلد اول این مجموعه، به زندگی و خاطرات «جلال طالبانی» در فاصله سال های 1933 تا 1966 اختصاص دارد.

 

 

سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران

نویسنده: مقصود فراستخواه

792ص، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1388، چاپ اول

عنوان کامل این کتاب «سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران: بررسی تاریخی آموزش عالی و تحولات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مؤثر بر آن» است. فرض پایه در این بررسی، آن است که تحول نهادهای جدید آموزشی، علمی و آکادمیک در جوامع، با سایر تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، پا به پای هم اتفاق می افتد و پیش می رود. از این رو، نویسنده با این فرض، مراحل پیدایش، گسترش و نشیب و فراز نهادهای مدرن علمی– و به طور خاص آموزشگاه های عالی و دانشگاه ها– در ایران را، با در نظر داشتن تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشورمان در دوران معاصر، توصیف و تحلیل می کند. بخش بزرگ و مهمی از کتاب نیز به تحولات     دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در دوران پس از انقلاب اسلامی می پردازد.

 

 

بحران‌ آگاهی و تکوین روشنفکری در ایران

نویسنده: حسین آبادیان

335ص، تهران: انتشارات کویر، 1388، چاپ اول

رساله حاضر منحنی تاریخ اندیشه روشنفکری در ایران دوره قاجار را به بحث     می گذارد. این رساله بحثی است بین رشته ای درباره برخورد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران و غرب در مقطع تاریخی یاد شده و تاثیر این برخورد در شکل گیری پدیده ای که «روشنفکری» نامیده شده است. نحوه تکوین «روشنفکری» در ایران، مسائل و موضوعاتی که برای این دسته افراد در اثر چالش با غرب مطرح شد و نحوه پاسخ این گروه به مسائل یاده شده، اهم مباحث رساله حاضر را تشکیل می دهد. پرسش اصلی رساله مربوط است به مقوله امکان یا امتناع انتقال آگاهی از وضعیت اندیشه و عمل غربیان در ذهن کسانی که «روشنفکر» خوانده   می شوند. هدف نویسنده آن گونه که خود تصریح می کند «نه طعن و کنایه است بر روشنفکران و نه قصد به سخره گرفتن آن ها را دارد.» او با تاکید بر این موضوع که «روشنفکران» مورد بحث، فرزندان زمان خود بودند و البته به پرسش های زمان خود پاسخ می دادند، سوال می کند: [اما مسئله این است که آیا آن پرسش ها اصیل بودند و یا نه و اصلا آیا امکان طرح پرسش ها بر اساس امکانات فکری آن زمان موجود بود یا خیر؟] از سوی دیگر، میزان انسجام درونی اندیشه روشنفکری در ایران، در دوره مورد بحث بررسی شده و این پرسش مطرح گردیده است که آیا در آن عصر، منطق استواری بر ذهن روشنفکری ایران حکومت می کرد یا نه؟

 

 

معرفی و بررسی آثار داستانی و نمایشی از1250 تا 1300 شمسی

نویسنده: حسین مرتضائیان آبکنار

168ص، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1388، چاپ اول

در این کتاب، ادبیات داستانی و نمایشی ایران، در فاصله سال های 1250 تا 1300 خورشیدی، معرفی و بررسی شده است. «میرزا آقا تبریزی»، «میرزا فتحعلی آخوندزاده»، «ناصرالدین شاه قاجار»، «عبدالرحیم طالبوف»، «زین العابدین مراغه ای»، «میرزا حبیب اصفهانی»، «میرزا اسماعیل خان تبریزی»، «میرزا محمد رضا خان نائینی طباطبایی»، ‌«علی اکبر دهخدا»، «حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی»، «افصح المتکلمین»، «محمد باقر میرزا خسروی» و «شیخ ابراهیم زنجانی»، از جمله نویسندگانی هستند که در این پژوهش با آثار آنان آشنا می شویم.

 

 

فرهنگ واژه های مصوب فرهنگستان: دفتر ششم

تدوین: گروه واژه گزینی

552ص، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1388، چاپ اول

ششمین دفتر از مجموعه «فرهنگ واژه های مصوب فرهنگستان» شامل حدود 4200 واژه است که با تلاش استادان و همکاران گروه واژه گزینی، گردآوری و تدوین شده است. این دفتر نیز هم چون پنج دفتر پیشین در سه فهرست جداگانه تنظیم شده است. فهرست اول، فهرست واژه های مصوب به ترتیب الفبای فارسی است. فهرست دوم، فهرست واژه ها به ترتیب الفبای لاتین و فهرست سوم، فهرست واژه ها بر اساس حوزه کاربرد و به ترتیب الفبای لاتین است. 

 

 

قصه انسان و پایداری اش: شناخت نامه ایران درودی

نویسنده: مهدی مظفری ساوجی

776ص، تهران: انتشارات سخن، 1388، چاپ اول

این کتاب، مجموعه ای از مقالات، نقدها، مصاحبه ها و گفتگوها، درباره زندگی و آثار هنرمند برجسته نقاشی معاصر ایران، خانم «ایران درودی» است. بخش عمده کتاب، به گفتگو های گوناگون با «ایران درودی» و نوشته های مختلف او اختصاص دارد. این مجموعه ارزشمند، تصویری از تحولات نقاشی ایران و نقد آن در نیم قرن اخیر، در مقابل خوانندگان قرار می دهد و با نقاشی هایی از خانم «درودی» به پایان می رسد.