سید حسن روحانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی، روز سه شنبه به تشریح روند پی گیری پرونده هسته ای در زمان مسوولیت خود به عنوان مذاکره کننده اصلی ایران در پرونده هسته‌ای پرداخت. این گفتگو که در روزنامه اعتماد ملی به چاپ رسید، دیروز در رسانه های مختلف دنیا بازتاب گسترده ای یافت.
روحانی در این گفتگو در مورد زمان تحویل گرفتن مسوولیت پرونده هسته ای گفته است: “پرونده در نیمه راه به شورای عالی امنیت ملی کشور واگذار شد. موضوع هسته‌ای از مرداد سال 81 مطرح شد که کار فنی و سیاسی آن در اختیار سازمان انرژی اتمی ایران بود، اما در خرداد 82 شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیانیه‌ای را صادر کرد که بیانیه رئیس یا جمع‌بندی شورای حکام درباره پرونده هسته ای ایران بود و در نهایت به تصویب قطعنامه شدیداللحنی علیه ایران در شهریور 82 منتهی گردید که عامل واگذاری پرونده هسته‌ای به شورای عالی امنیت ملی کشور شد. واگذاری پرونده به شورای عالی امنیت ملی حاصل تصمیم مسوولان بلندپایه نظام جمهوری اسلامی بود که تشخیص دادند پرونده هسته‌ای به موضوعی مرتبط با امنیت ملی بدل گشته، چرا که قطعنامه شورای حکام به‌گونه‌ای تنظیم شده بود که اگر اقدام عاجلی صورت نمی‌گرفت، پرونده به شورای امنیت سازمان ملل واگذار می‌شد. “
وی در ادامه، با تاکید بر اتخاذ تمام تصمیم های مهم مربوط به پرونده توسط مقام های ارشد نظام اظهار داشته: “در مهرماه تصمیم گرفته شد که فردی مسوول پرونده شده و کلیه نهادهایی که در این زمینه دخیل هستند را تحت اشراف قرار دهد. استراتژی کار برعهده سران نظام بود که تصمیم‌گیری می‌کردند و تیم هسته‌ای مجری بود. تصمیماتی از قبیل افزایش همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مذاکره با کشورهای اروپایی و دعوت از سه وزیر اروپایی و حتی مواردی که می‌توانستیم در گفت‌وگو با سه وزیر در تهران به توافق برسیم و… از سوی جلسه سران نظام که در آن مقامات درجه اول حضور داشتند اتخاذ می‌شد، اینها نه تصمیم فردی بود و نه تصمیم تیم. سران نظام به طور متوسط ماهی یک بار تشکیل جلسه داده و چارچوب را ابلاغ می‌کردند که تیم هسته‌ای باید آن را به بهترین وجه اجرا و پیاده می‌کرد.”
سرپرست سابق تیم مذاکره کننده هسته ای، در اشاره ای تلویحی به روزنامه هایی چون کیهان یادآور شده که در زمان مسوولیت او “عده‌ای هو می‌کردند و می‌گفتند ارجاع پرونده به شورای امنیت بلوف است. در برخی سرمقاله‌ها می‌نوشتند اینها ترسیدند و خودشان را باختند، شورای امنیتی در کار نیست. اما اگر با دقت عمل نمی‌شد، ما به شورای امنیت می‌رفتیم که متاسفانه در نهایت ارجاع شد.” روحانی سپس با توجه به ارجاع پرونده هسته ای به شورای امنیت افزوده: “آنهایی که می‌گفتند ارجاع پرونده هسته‌ای بلوف است، آنها باید بیایند جواب دهند که چرا اینگونه ارزیابی می‌کردند.”
وی در توضیح علت پیچیده بودن مذاکرات آورده: “اینکه ما می‌گوییم حق غنی‌سازی داریم، طبق بند 4 معاهده NPT این حق به ما داده شده است، ولی ما را به صلح‌آمیزبودن فعالیت‌ها مقید می‌کند. اگر نمی‌توانستیم صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای‌مان را ثابت کنیم، حق قانونی ما زیر سوال می‌رفت. به مثالی می‌ماند که دشمن نسبت به خانه‌ما ادعایی دارد و ما به جای درگیری با دشمن، فکر کردیم باید برویم و در دادگاه اول مالکیت خود بر این خانه را به اثبات برسانیم. ما از لحاظ حقوقی ثابت کردیم که ماهیت برنامه‌هایمان صلح‌آمیز است. البرادعی در گزارشی که مورد اعتراض آمریکایی‌ها قرار گرفت، اعلام کرد که فعالیت‌های هسته‌ای ایران صلح‌آمیز بوده است. گفتیم این مساله را در قطعنامه‌ها هم می‌گنجانیم و همین‌طور شد. در سال 82 تلاش‌هایمان شروع شد و در سال 83 قطعنامه‌ای با اتفاق آرا صادر شد که اذعان داشت فعالیت‌های هسته‌ای ایران صلح‌آمیز بوده است. گفتیم اگر ایرادی به ما هست، در حد نقض NPT نیست، بلکه آنچه مطرح می‌شود، در حد قصور است.”
دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی در مورد “قصور” های ایران توضیح داده: “برخی مواقع پنهانکاری‌ها برای تولید سلاح اتمی است اما در مورد ایران پنهانکاری در زمینه فعالیت‌های صلح‌آمیز بوده است. در مذاکره با سه وزیر اروپایی گفتم اینکه ما برخی موارد فعالیت‌هایمان را گزارش ندادیم، تقصیر آن گردن شماست. به دلیل اینکه هر وقت گزارش میدادیم، شما تحریم‌های مخفی پشت پرده اعمال می‌کردید. تحریم غیرقانونی شما باعث قصور ما شد. اگر شما به NPT عمل می‌کردید که در آن آمده است کشورهای دارنده انرژی هسته‌ای بایستی به بقیه کشورها در جهت دستیابی به فناوری صلح آمیز هسته ای کمک کنند، اینگونه نمی‌شد. اینکه فعالیت‌هایمان را گزارش ندادیم یا مخفی‌‌کاری کردیم، جهت تکمیل دستیابی به فناوری صلح آمیز اتمی بود و اینکه شما فشار نیاورید. از سوی دیگر ارتکاب قصور طبق قانون راه‌حل دارد و باید جبران شود. جبران آن هم مشخص است و ما می‌خواستیم مواد قصور را جبران کنیم تا شورای حکام هم بپذیرد. این هم در قطعنامه مورد تاکید قرار گرفت که گرچه ایران مرتکب قصور شده اما اقدامات جبرانی را انجام داده است. در واقع ما جریمه را پرداختیم. “
وی در بخش دیگری از مصاحبه خود گفته: “آمریکا در صدد تصویب قطعنامه ای بود که فعالیت هسته ای ایران را محدود کند. یکی از روزنامه‌های منتقد در آن زمان نوشت کلاهی سر تیم هسته‌ای رفته و تعلیق موقت را پذیرفته است، چون آمریکا می‌خواهد در جلسه بازنگری NPT تعلیق را دائمی و اعلام کند کشوری که فعالیتش به روز نیست، دیگر حق ادامه فعالیت هسته‌ای ندارد و تعلیق منجر به توقف می‌شود. ما تیم هسته‌ای را به جلسه‌ای دعوت کردیم تا به صراحت بگویند در نشست بازنگری NPT چه خواهد شد. اعضای تیم گفتند تضمین می‌دهیم قطعنامه ای علیه ما در آن جلسه تصویب نشود. ما به مسوولان گزارش مکتوب ارائه کردیم، مبنی بر اینکه نگران نباشند. جلسه طبق پیش‌بینی و تلاش تیم هسته‌ای با شکست مواجه شد و اساسا آن جلسه قطعنامه ای نداشت. تصمیمات اتخاذشده در سال 82 و 83 از سوی نظام جمهوری اسلامی و تیم هسته‌ای منتج به نتایج خوبی شد و پیش‌بینی‌های صورت گرفته درست بود. در آن شرایط ما به نتایج خوبی رسیدیم و از پیچ و خم‌ها عبور کردیم.”
روحانی با تاکید مجدد بر این که: “ما در دوره مسوولیت حداکثر پیشنهاد میدادیم و تصمیم‌گیر جلسه سران نظام بود” مثال زده: “در آخرین هفته‌های مسوولیتم و در جلسه‌ای که با سه وزیر اروپایی و سولانا در ژنو داشتم، پیشنهادی مطرح شد که من می‌توانستم آن را رد کنم، اما چون در تهران در آن خصوص بحثی نشده بود، گفتم پیشنهاد را به تهران می‌برم و بر این اساس، آن را در جلسه سران نظام مطرح کردم که پس از تصویب جلسه آن پیشنهاد را پذیرفتیم.”