جی سولومون
دولت اوباما، متحدان اروپایی اش و دولت های عرب درحال بحث در باره چگونگی تثبیت بازار جهانی انرژی در صورت تحریم رسمی خرید نفت ایران و تحریم بانک مرکزی این کشور هستند.
چنین تحریمی جدی ترین رویارویی ایران با غرب خواهد بود؛ ایران تهدید کرده است که در این صورت تنگه هرمز را، که یک پنجم عرضه نفت جهان از آن عبور می کند، مسدود خواهد کرد.
مقامات آمریکایی و اروپایی گفته اند که در حال بررسی راه های اعمال این تحریم های مالی علیه برنامه هسته ای ایران هستند.
آنها گفته اند که بطور اخص در حال اطمینان حاصل کردن از سوی تولید کنندگان بزرگ نفت، عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی هستند، که در صورت تحریم خرید نفت ایران، آنها بر تولید خود بیافزایند.
این مقامات گفتند مذاکرات بیشتری نیز در زمینه تقویت توان تولید صادر کنندگان نوظهور نفت نظیر لیبی، عراق، غنا و آنگولا، در جریان است تا بتوانند کمبود نفت مورد نیاز اروپا را در صورت تحریم نفت ایران جبران کنند.
یک مقام اروپایی که در این مذاکرات شرکت داشته است می گوید: “اگر این کار درست انجام شود، کشور ها از نفت ایران بی نیاز می شوند. مذاکرات زیادی با عربستان سعودی در این زمینه جریان دارد.”
نمایندگان 11 کشور تحریم کننده ایران روز سه شنبه در رم گرد هم می آیند تا در اجلاس آنچه اکنون به “کشورهای همفکر” معروف شده شرکت کنند.
دیپلمات های آمریکایی، اروپایی و عربی گفتند صادرات نفت ایران و منابع جهانی انرژی مهمترین مبحث این گفتگوها خواهد بود. در این اجلاس وزرای خارجه و اقتصاد هفت کشور صنعتی، کره جنوبی، استرالیا، عربستان سعودی و امارات متحده عربی شرکت دارند.
علاوه بر سیاست های انرژی، این کنفرانس بر تحریم های ایران در زمینه مالی و حمل ونقل و جریان آزاد اطلاعات متمرکز خواهد شد.
سازمان ملل متحد چهار دور از تحریم ها را علیه ایران اعمال کرده است. با این وجود واشنگتن و بروکسل در فکر تحریم صادرات نفتی و بانک مرکزی ایران هستند.
ایران سال گذشته در میان بزرگترین صادر کنندگان اوپک بود و روزانه 2.6 میلیون بشکه نفت خام صادر کرد. دولت اوباما از اعمال تحریم های مستقیم علیه صادرات نفت ایران یا تحریم کامل بانک مرکزی این کشور خودداری کرده است چرا که نگران افزایش شاخص قیمت های انرژی در سطح جهانی است، که می تواند اثر منفی بر اقتصاد آمریکا داشته باشد.
لیکن فشار جامعه بین المللی برای تشدید تحریم ها علیه ایران در هفته های اخیر بر اثر نگرانی از برنامه هسته ای تهران، که متهم به حمایت از تروریسم بین المللی است، بیشتر شده است.
ایران می گوید هدف از برنامه هسته ای این کشور صلح آمیز است و نقش خود در حمایت از تروریسم را رد می کند. لیکن آژانس بین المللی انرژی هسته ای ماه گذشته در گزارشی به این نکته اشاره کرد که تهران فن آوری هایی را توسعه داده است که در ساخت سلاح هسته ای کاربرد دارد.
فرانسه و بریتانیا برنامه ای را پیشنهاد کرده اند که اروپا براساس آن تحریم کامل صادرات نفت ایران و بانک مرکزی این کشور را اعمال کند. کنگره آمریکا هفته گذشته تحریم بانک مرکزی ایران را تصویب کرد.
مقامات آمریکایی و اروپایی و عرب که مذاکراتی را در باره تحریم صادرات نفت ایران انجام می دهند گفتند که آنها می دانند که چین، هند و برخی دیگر از کشورهای درحال توسعه، در صورت تحریم ایران، همچنان به خرید نفت ایران ادامه خواهند داد. در نتیجه دولت اوباما و متحدان اروپایی آن سعی دارند موافقت عمومی کشورهای اروپایی و متحدان آسیایی غرب، شامل ژاپن و کره جنوبی را برای تحریم ایران جلب کنند.
چنین تحریمی حدود نیمی از صادرات نفت ایران را در بر می گیرد و این کشور را مجبور خواهد کرد بقیه نفت خود را با تخفیف به چین و سایر کشورهای بفروشد. وابسته ترین کشورهای اروپایی به نفت ایران عبارتند از یونان، اسپانیا و ایتالیا.
دیپلمات های عرب هم در نگرانی های غرب در مورد برنامه هسته ای ایران مشترک هستند. با این وجود آنها تا کنون از استفاده از سلاح نفت خودداری کرده اند.
وزیر نفت ایران این هفته در اجلاس اوپک در وین گفت که این کشور رضایت عربستان سعودی را برای عدم تلاش برای جایگزینی نفت ایران در صورت تحریم این کشور جلب کرده است.
لیکن سعودی ها بطور خصوصی مقامات آمریکایی و اروپایی را مطمئن ساخته اند که حاضرند در صورت لزوم به تولید نفت خود بیافزایند.
یک مقام ارشد سعودی گفت: “این موضوع سیاسی نیست. مساله بازار است. من این مطلب را به آمریکائیان نیز گفته ام که اگر شرکت های آنها نفت بیشتری می خواهند باید بیان کنند.”
آثار تحریم نفتی ایران، نسبت به دوره جنگ داخلی لیبی، عوارض کمتری دارد چرا که کیفیت نفت عربستان سعودی شباهت زیادی به نوع نفت ایران دارد.
در نتیجه صادر کنندگان نفت می باید راهی پیدا کنند تا نفت یونان را تامین کنند.
برخی دیگر از مقامات عرب می گویند تامین کامل کمبود نفت ناشی از تحریم نفتی ایران توسط اعضای اوپک ممکن نیست چرا که همه کشورهای تقریبا باید به حد نهایی توان تولید خود نزدیک شوند، که امری خطرناک به شمار می آید.
هرچند که ممکن است این تحریم عرضه کلی نفت را در سطح جهان چندان دچار مشکل نسازد ولی نگرانی هایی نسبت به افزایش قیمت آن وجود دارد. شاید که بستن تنگه هرمز با توجه به حضور ناوگان پنجم آمریکا در محل چندان واقعی به نظر نرسد، ولی صرف تهدید به این کار می تواند بازار های نفت را به شدت آشفته کند.
منبع: وال استریت ژورنال – 19 دسامبر
