دن اگن
جرج بوش با اقدامات خود در هفته گذشته در خصوص مسائل ایران، عراق و کره شمالی جهت گیری بسوی سیاست های خارجی میانه رو را تسریع کرد. این تغییر رویکرد باعث خشنودی دموکرات ها گردیده و برخی از جمهوریخواهان را به خشم آورده است.
بوش اولین مقام بلندپایه خود را به نشست مذاکرات هسته ای با ایران فرستاد که روز شنبه بدون هیچ توافقی پایان یافت. همچنین در دو روز گذشته، بوش برای اولین بار موافقت کرد “جدول زمانی” برای عقب نشینی نظامیان آمریکایی از عراق معین کند و به کاندولیزا رایس وزیر خارجه این کشور اجازه داد به دیپلمات های کره شمالی در مذاکرات شش جانبه درباره پایان دادن به برنامه تسلیحات اتمی این کشور ملحق شود.
این حرکت های ماهرانه تصریح می کنند که دولت بوش تا چه اندازه از سال 2002، یعنی زمانی که بوش ایران، عراق و کره شمالی را “محور شرارت” نامید، تغییر کرده است. اکنون بوش اقدامات دیپلماتیک در قبال ایران و کره شمالی اتخاذ کرده و در عین حال موضع دیرینه خود را در قبال عقب نشینی نظامیان آمریکایی به نفع دولت عراق کنار گذاشته است.
بسیاری از دموکرات ها این تحولات را نشانه آن می دانند که بوش به سیاست های نظامی و دیپلماتیک مورد حمایت سناتور باراک اوباما نزدیک تر شده است. به گفته برخی از تحلیلگران، این اقدامات می توانند به سناتور جان مک کین نیز کمک کنند چرا که او اکنون می تواند بدون اینکه در نظر بوش خیانتکار جلوه کند، از خروج نظامیان آمریکایی از عراق حمایت نماید.
اقدامات بوش در عین حال محافظه کاران، از جمله برخی از مقامات اسبق دولت، را مضطرب کرده است. این مقامات معتقدند که بوش به منظور حمایت از نگرش انعطاف پذیرتر رایس و طرفدارانش، اصول دور اول ریاست جمهوری خود را کنار گذاشته است.
جان بولتون، نماینده سابق بوش در سازمان ملل، که به یکی از صریح ترین منتقدان محافظه کار او تبدیل شده، این تحولات را به شکاف های یک سد تشبیه کرده که در آستانه شکستن است. او روز شنبه خاطر نشان کرد، “به محض اینکه این شکستن آغاز شود، دشمنان یک فرصت واقعی برای برتری پیدا می کنند. این همه وارونگی (سیاست) درست در اواخر ریاست جمهوری بوش باعث بی اعتباری (این دولت) می شود.“
فیلینت لورت مدیر سابق مسائل خاورمیانه در کاخ سفید که از دولت بوش بخاطر جنگ طلبی بیش از حدش انتقاد کرده، اظهار داشته، اقدامات مربوط به ایران، عراق و کره شمالی نشانه هایی از “یأس تاکتیکی” هستند. وی خاطر نشان کرده است: “اعضای دولت بوش به این شناخت رسیده اند که اگر دست به این اقدامات نزنند، چیزی عایدشان نخواهد شد.“
مقامات کاخ سفید از این قبیل انتقادها به خشم آمده اند و معتقدند که اعضای حزب دمکرات و جمهوریخواه آمریکا، تصمیمات تاکتیکی را با تغییرات سیاست اشتباه گرفته اند. گوردون جاندرو، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، خاطر نشان کرده است که این اقدامات “حاصل تلاش های دیپلماتیکی هستند که ما ظرف چند سال گذشته بکار بسته ایم. اقداماتی که ما طی این هفته اتخاذ کرده ایم، همگی اقدامات تاکتیکی هستند که حاصل استراتژی فراگیر رئیس جمهور می باشند.“
یکی از شگفت آورترین تغییرات دولت بوش درباره ایران بوده است. کاخ سفید بارها از اتخاذ سیاست نزدیکی مستقیم به ایران تا زمان توقف فعالیت غنی سازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی، امتناع ورزیده است. اما ویلیام برنز معاون وزیر خارجه آمریکا روز شنبه برای دیدار با سعید جلیلی مذاکره کننده هسته ای ایران به سایر مقامات خارجی در ژنو ملحق گردید.
مقامات آمریکا اعلام کرده اند که تصمیم فرستادن برنز به این مذاکرات با هدف اتحاد بیشتر ائتلاف بین المللی که با فعالیت هسته ای ایران مخالف است، صورت گرفته است. به گفته این مقامات، حضور برنز می تواند به رفع بن بست ایران کمک کند.
اما خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفته است که این مذاکرات بی نتیجه بوده و ایران باید ظرف دو هفته پاسخ روشن تری به پیشنهاد مشوق های بین المللی بدهد. این در حالی است که سعید جلیلی این مذاکرات را “سازنده و رو به پیشرفت” خوانده است.
منبع: واشنگتن پست، 20 ژوئیه، 2008