آرش سمیعی
در حالی که گزارش آژانس بین‌المللی انرژی حاکی از شکست طرح سهمیه‌بندی بنزین است و حتی بسیاری از نمایندگان مجلس هفتم نیز به‌رغم خواست احمدی نژاد مدام از لزوم اصلاح این طرح سخن می‌گویند، رئیس اتحادیه صنف دارندگان تعمیرگاه، پارکینگ و کارواش تهران از بیکاری بسیاری از تعمیرگاه‌ها و احتمال ورشکستگی اعضای این صنف خبر داده است. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان با هشدار نسبت به تبعات تداوم اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین با این شیوه، خواستار عرضه سریع بنزین آزاد و اصلاح روش اجرای طرح سهمیه‌بندی هستند.
علیرضا رأسی، رئیس اتحادیه صنف دارندگان تعمیر گاه، پارکینگ و کارواش تهران روز گذشته در جمع خبرنگاران با بیان اینکه “به دلیل سهمیه‌بندی بنزین بازار تعمیرگاه داران کساد شده است” گفت: هم اکنون 546 فقره تعمیرگاه دارای پروانه کسب در تهران فعالیت می‌کنند که به دلیل سهمیه‌بنزین و کاهش تعداد مراجعه کنندگان، اکثر آنها بیکار شده‌اند.
وی در خصوص مسائل و مشکلات پارکینگ‌ها در تهران نیز با اشاره به اینکه موازی کاری‌ها در بخش ساخت پارکینگ موجب دوگانگی نرخ ورود به پارکینگ‌ها شده است، اظهار داشت: “اعلام تثبیت قیمت‌ها از سوی رئیس جمهور موجب شده تا بسیاری از پارکینگ‌ها تعطیل و یا با زیان به فعالیت ادامه دهند.”
سهمیه بندی ناموفق بود
در همین حال آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که برنامه سهمیه‌بندی بنزین در ایران تاثیر موفقی بر کاهش تقاضای سوخت در این کشور نداشته است، چرا که قیمت‌ها هنوز بسیار پایین هستند و رانندگان می‌توانند فعلا محدودیت‌های موجود را با پیش خرید شش ماه سهمیه خودرو خود برطرف کنند.
آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در گزارش ماهانه خود اعلام کرد: گزارش‌های موجود حاکی از آن است که ترافیک تهران به سطوح پیش از سهمیه بندی بنزین بازگشته است. این سازمان که دفتر آن در پاریس قرار دارد، در ادامه گزارش خود تاکید کرد: تقاضای بنزین در ایران تنها کاهش اندکی را تجربه کرده است. در حقیقت می‌توان این مساله را مطرح کرد که رانندگان رفتارهای خود را تغییر نداده‌اند.
این گزارش با ابراز تردید نسبت به برخی گزارش‌های موجود مبنی بر کاهش 30 درصدی مصرف بنزین در ماه نخست سهمیه‌بندی، با اشاره به دو مشکل موجود این طرح افزود: قیمت فروش بنزین هنوز بسیار پایین است (حدود 12 سنت در هر لیتر) ضمن این که اجازه دادن به رانندگان برای خرید معادل سهمیه شش ماه خودرو به صورت پیش برداشت مساله دیگری است. در این گزارش آمده است که دولت ایران قصد دارد تا ماه آینده قیمتی را برای خرید بنزین مازاد بر سهمیه‌بندی اعلام کند که مساله سطح قیمت مورد مناقشه است. براساس این گزارش دولت بین دلایل سیاسی و نگرانی از تاثیر قیمت‌های بالا بر تورم از یک سو و دلایل و واقعیت‌های اقتصادی از سوی دیگر در تردید است.
پیگیری بنزین آزاد از سوی نمایندگان
اما با وجود آنکه محمود احمدی‌نژاد چندی پیش از نمایندگان مجلس خواست تا در خصوص بنزین آزاد بحثی را در مجلس ارائه نکنند، نمایندگان مجلس اصولگرای هفتم هنوز بر لزوم عرضه بنزین آزاد پافشاری می‌کنند و دوباره بحث عرضه بنزین آزاد و مشکلات عرضه شدن آن در مجلس مطرح شده است. در این زمینه، سخنان روز قبل باهنر نایب‌رییس مجلس مبنی بر عدم تعیین قیمت برای بنزین آزاد نیز مورد انتقاد نمایندگان قرار گرفت.
عشرت شایق نماینده تبریز در این خصوص از انجام یک نظرسنجی بین نمایندگان به درخواست حدادعادل خبر داد که نشان می‌دهد مشکلات طرح سهمیه‌بندی برای روستاییان و شهرهای کوچک به مراتب از شهرهای بزرگ بیشتر است. وی گفت: بر اساس نتایج حاصل از نظرسنجی انجام گرفته از نمایندگان مجلس، تامین بنزین مورد نیاز روستاییان و شهرهای کوچک در اولویت نخست قرار دارد.
این نظرسنجی که توسط کارگروه مشورتی رئیس مجلس در موضوع تبصره 13 قانون بودجه صورت گرفته، نشان می‌دهد که فقدان سیستم حمل و نقل عمومی در روستاها و شهرهای کوچک و هم‌چنین دوری پمپ بنزین‌ها، حمل محصولات کشاورزی و کاربرد زیاد موتورسیکلت باعث شده تا مشکل کمبود سوخت در این مناطق ملموس‌تر از سایر مناطق باشد. به طوری که 65 درصد نمایندگان شرکت‌کننده در نظرسنجی، تامین سوخت مورد نیاز روستاییان و شهرهای کوچک را در اولویت نخست رسیدگی به مشکلات و نیازهای فوری و ضروری سهمیه‌بندی بنزین می‌دانند. این عضو کمیسیون اصل نود مجلس، تصریح کرد: تاکید و نظارت جدی و همه‌جانبه در تاکسی‌ها، آژانس‌ها و سهمیه خودروهای دولتی با 46 درصد و تقویت سیستم حمل و نقل عمومی درون‌شهری و برون‌شهری با 43 درصد در اولویت‌های بعدی قرار دارند.
هاشمی رئیس کمیسیون صنایع و معادن نیز در این باره گفت: نباید کاری کرد که مردم دنبال روش‌های خلاف بروند، بلکه باید با روش مناسب و منطقی ضمن صرفه‌جویی و کنترل بنزین، نرخ آزاد آن را اعلام کرد. وی با بیان اینکه اعلام نکردن نرخ آزاد بنزین باعث شد که مردم به روش‌های خلاف روی آورند، اظهار کرد: بنابراین به جای اینکه مردم را به کار و روش‌های خلاف هدایت کنیم، بهتر است دولت با عمل کردن به قانون مجلس که وظیفه دولت است، قیمت تمام شده بنزین را بدون سود و با ایجاد محدودیت اعلام کند؛ چون ایجاد محدودیت خود نوعی کنترل است.
وی در ادامه تأکید کرد: برای اعلام نرخ آزاد بنزین باید سقف درآمدی بگذارند تا از این دلال‌بازی‌ها و وضعیت نابسامانی که ایجاد شده جلوگیری شود و در کنار عرضه بنزین سهمیه‌ای، دولت راهی را برای اجرای قانون مجلس پیدا کند. وی با بیان اینکه دولت با انجام کارهای کارشناسی نرخ آزاد بنزین را اعلام کرده تا مردم از این وضعیت نابسامانی که فعلا گرفتار آن شدند بیرون بیایند، اظهار کرد: با توجه به اینکه اعلام نرخ آزاد بنزین از نظر روانی قیمت‌ها را افزایش می‌دهد و بخش عمده‌ای از تورم روانی است، این امر نظارت و کنترل صحیح دولت را در رابطه با قیمت‌ها می‌طلبد.
مرتضی تمدن عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز در واکنش به انتشار اخباری مبنی بر ارائه متمم 5⁄1 میلیارد دلاری واردات بنزین اظهار داشت: اگرچه اعلام می‌شود 5⁄2 میلیارد دلار بودجه واردات بنزین تمام شده است، ولی این موضوع به معنای خریداری شدن و واردات تدریجی بنزین است. وی افزود: در برابر دلاری که خرج شده است بنزین، تازه در حال وارد شدن به کشور است، از این رو نمی‌توان با قطعیت گفت بودجه‌ای برای واردات بنزین نداریم پس لایحه متمم به مجلس بفرستیم.
این عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان متذکر شد: با فرض این احتمال که بودجه واردات بنزین و بنزین خریداری شده به پایان رسیده باشد، آیا هیچ چاره‌ای جز برداشت از حساب ذخیره ارزی نیست؟ معتقدم راه‌های دیگری باید یافت شود تا از حساب ذخیره برداشت نشود. این عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان با اشاره به مباحثی در خصوص عرضه بنزین با قیمت‌بیش از 500 تومان، آن را نقض غرض دانست، و تاکید کرد: با اجرایی شدن این تصمیمات، بنزین با نرخ آزاد، پایه مبادلات تجاری قرار خواهد گرفت.