حجت‌الاسلام علی یونسی دستیار ویژه حسن روحانی در امور اقوام و اقلیت‌های مذهبی طی گفتگویی با خبرگزاری ایسنا، ضمن تاکید بر اینکه ایران در خط مقدم مبارزه با داعش قرار دارد، از آنچه “داعش داخلی” می‌نامید یاد کرده و نسبت به وجود افراط و تفریط در ایران هشدار داده است.
حجت‌الاسلام علی یونسی تاکید کرده: “افراط و تفریط بلای بزرگی شده برای جهان اسلام و نه تنها مشکل اساسی جهان اسلام است بلکه مشکل جدی کشور ما نیز افراط و تفریط است که باعث شکل‌گیری داعش داخلی شده است.”
او با اشاره به ماجرای خوارج در زمان خلافت امام اول شیعیان گفت: “گروه‌های خوارج جماعت متدین دین مدار اهل تحجر حافظ قرآن و سرشار از ویژگی‌های تقوایی و ایمانی بودند ولی متاسفانه فاقد اصل عقل بودند و بزرگ‌ترین جنایت و ظلم را به جهان اسلام مرتکب شدند. جنگ‌های طولانی مسلمانان فقط به خاطر این بود که عده‌ای طرفدار عقل بودند و عده‌ای طرفدار نقل و دو صف عقل‌گرایان و حدیث‌گرایان شکل گرفت ولی باید بدانیم که عقل‌گرایان حدیث را نفی نکردند، بلکه اعتقاد داشتند حدیث باید با عقل نیز همخوانی داشته باشد.”
وزیر سابق اطلاعات اضافه کرده: “در شیعه و ایران اسلامی نیز از اهل حدیث و نقل کم نداریم و هر زمان که حدیث گرایان بر مملکت حکومت کردند و مجتهدان واقعی را کنار زدند، پیشرفت جامعه متوقف شد. انقلاب اسلامی ایران انقلاب تنها علیه شاه و استبداد نبود بلکه انقلابی علیه تحجر و اصحاب حدیث و اصحاب نقل بود همین گروه‌ها بودند که جلوی انقلاب را می‌گرفتند و عذاب‌هایی وصف ناپذیر را بر امام خمینی(ره) وارد کردند.” او افزوده: “مشکل امروز ما این است که این گروه‌ها همچنان در ایران علیه انقلاب و اسلام در حال مبارزه هستند با لباس اسلام یا بر روی منبر یا درون سنگر و جای انقلابیون نشسته و امام را تخریب می‌کنند و این است که برای ما مقابله با این افراد دشوار است.”
یونسی توضیح نداده که چه زمانی “حدیث گرایان” بر مملکت حکومت کرده‌اند و دقیقا چه گروه‌هایی مورد نظر اوست، اما همین اشارات مبهم نیز در صحنه سیاسی ایران معنی خاص خود را دارد. سخنان مسئولان دولتی و همچنین حامیان حسن روحانی درباره خطر تحجر و تندروی در ایران مدتهاست که در تریبون های عمومی تکرار می‌شود. آنها معتقدند که بخشی از نیروهای سیاسی با نفوذ در جمهوری اسلامی تحت تاثیر اندیشه‌های تندرویی قرار دارند که مشابه گروه‌های تکفیری در میان اهل سنت عمل می‌کنند.
اواخر بهمن ماه گذشته، حجت‌الاسلام اکبر هاشمی‌رفسنجانی هم طی سخنانی گفته بود: “بعضی‌ها براساس یک تفکر غلط و با عنوان «ولایتیون» هرگونه مبارزه علیه رژیم پهلوی را تلاش برای برافراشتن پرچم ضلال در زمان غیبت می‌دانستند. این گروه آن‌قدر در افکار خود پافشاری می‌کردند که مبارزین را تحقیر و اخبار امام(ره) را سانسور و بایکوت می‌کردند و حتی می‌گفتند جواب خون کشته شدگان در مبارزه را چه کسی خواهد داد.” او با اشاره به آنچه که “فرصت‌طلبی” این افراد می‌نامید تاکید کرده بود: “پس از پیروزی انقلاب و مخصوصاً بعد از رحلت امام(ره) به گونه‌ای حرف می‌زنند و ادعا می‌کنند که اگر سابقه آنها در تاریخ روشن نبود، چه بسا مردم و مبارزین را متهم به همراهی با رژیم پهلوی می‌کردند که الان گاهی چنین نیز می‌کنند.” اما: “وقتی مردم آگاه شوند، کار برای متحجرین و افراط‌گرایان سخت‌تر می‌شود.”
چند روز پیش هم علی‌اکبر ناطق‌نوری طی سخنانی در تبریز گفت: “ ضرر دینداری و دین ناشناسی در این است که فردی که شناخت و معرفت دینی نداشته باشد هرچه را که به رنگ دین باشد قبول خواهد کرد. تمام انحرافات که در طول اسلام پیش آمده ریشه در دینداری دین‌ناشناسان دارد، آنان همچون کسانی هستند که قرآن را بالای نیزه بردند و در مقابل علی ایستادند. “
او در اواخر بهمن ماه هم، در سخنانی دیگر با اشاره به گروه‌های تندرو و افراطی تاکید کرده بود: “چه بسیاری آدم‌ها که تلاوت کننده قرآن هستند، اما قرآن آنان را نفرین ولعنت می کند. آنان کسانی هستند که قرآن را ابزار سوء استفاده قرار می‌دهند ومیخ‌واهند از حق استفاده باطل کنند، این گروه‌های افراطی تندرو وابسته به بیگانگان واستکبار جهانی هستند وسبب اسلام هراسی درجهان شدند، اینها کسانی هستند که هرکاری وهر خیانتی که می‌کنند ابتدا آیات قرآن را می‌خوانند ومدعی‌اند که می‌خواهند به آیات قرآن عمل کنند.”
ناطق‌نوری حدود یک سال پیش انتقادات صریح‌تری از تندروهای داخلی کرده و گفته بود: “انسانهای با تقوا تندرو نیستند، معتدل هستند الان یکی از بدبختی‌هایی کشور ما این است که گرفتار تندروهای هستیم، گرفتار بی‌ترمزها چه چپ باشد چه راست، تندروی و نامتعادل حرکت کردن به کشور ضربه می‌زند به انقلاب ضربه می‌زد.” او معتقد بود: “ما میزان داریم، میزان ولی‌فقیه است، ولی امر مسلمین است معنی ولایت فقیه نیز به صراحت بیان شده است، حالا بعضی‌ها کاسه‌های داغ تر از آش شده‌اند ولی بدانید تندروها در زمان امیرالمومنین هم بودند و در نهایت آنها خوارج شدند. خوارج علامت سجده روی پیشانی داشتند حتی آستین لباسشان پاره بود، اما امیرالمومنین در مورد این دسته افراد می‌فرمود خطر اینها از کفار بیشتر است. بالاخره ولی فقیه این را می‌فرمایند ولی افراطیون می‌گویند بعضی چیزها را ایشان مصلحت نمی‌دانند و باید جاده صاف کن شویم و می‌خواهند جلوتر از آقا حرکت کنند.”
مشابه این سخنان در ماه‌های گذشته و خصوصا پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست‌جمهوری اسلامی بارها بیان شده است. انتقاد از تندروها و افراطیون داخلی، در واقع رویارویی کم هزینه هواداران دولت با منتقدان آن بوده است. با اینهمه قدرت گروه‌های افراطی داخلی روز به روز افزایش یافته است.
نمونه مشخص این بحران، لغو ده‌ها کنسرت موسیقی در ماه‌های اخیر است که با وجود داشتن مجوز رسمی دولتی امکان برگزاری نیافته‌اند. گفته می‌شود که تحرک گروه‌های تندرو در زمینه موسیقی برای جلب رضایت بدنه سنتی حوزه قم بوده است.
هفته گذشته خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی خبر داد که طی یکسال گذشته بیش از 16 کنسرت موسیقی لغو شده است. نویسنده فارس در این گزارش نوشته بود: “این که ما مدام مجوز صادر کنیم و در این زمینه لجاجت به خرج دهیم، تنها آتش ماجرا را شعله‌ورتر کرده‌ایم و بس.”
سیدمصطفی تاجزاده اخیرا در نامه‌ای از زندان، خطاب به محمد یزدی، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که چندی پیش تکخوانی زنان را حرام خوانده بود، نوشت: “تذکر شما بلاموضوع و برپایه اطلاعات کذبی داده شد که بولتن های تکفیری در اختیارتان گذاشته بودند. آیا کار دشواری بود که قبل از تهدید موضوع را تلفنی از وزیر ارشاد جویا می‌شدید تا اینقدر زود تحریک و عصبانی نشوید؟” او اضافه کرده بود: “نمی‌دانم در ماه‌های آینده برنامه تکفیری‌ها در مقابله با موسیقی چه خواهد بود اما امیدوارم شخص شما با درک شرایط و با دوراندیشی و همه جانبه نگری در امور فرهنگی اظهارنظر فرمایید.”
