ماجرای بهشت اجباری و وظیفه حکومت در هدایت مردم هنوز هم خبر ساز است. اواخر هفته پیش صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی طی سخنانی با اشاره به این سخن که “ما نباید مردم را به زور به بهشت ببریم”، گفت: “قدری از این تفکر ناشی از مدرنیته لیبرالی است و از آن نشات گرفته است.” او اضافه کرد: “غربی‌ها معتقدند دولت‌ها باید بی‌طرف بوده و هیچ نقشی در تعیین ارزش‌ها ندارند و اینها ناشی از همان تفکر مدرنیته است. وقتی در یک جامعه مدرنیته رواج پیدا کند هر شخص فقط به خودش فکر می‌کند و همین باعث میشود تا امر به معروف و نهی از منکر و ایثار در فرهنگ لیبرالی معنی نداشته و از درجه ارزش ساقط شود.”
پیش از او نیز محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضائیه و دادستان کل کشور، طی یک سخنرانی در شهر قم که به مناسبت سالمرگ آیت الله خمینی ایراد می شد، گفته بود: “امام خمینی در تبعیت از پیامبر اکرم و اهل بیت برای دینداری مردم و رسیدن آنها به بهشت و دوری از جهنم مشقت و مرارت‌های زیادی را تحمل کردند و تلاش فراوانی انجام دادند ولی عده‌ای امروز میگویند به بهشت و جهنم مردم کاری نداشته باشید و کسی را به اجبار به بهشت نفرستید. چنین تفکراتی به سخره گرفتن زحمات علما، مراجع و حوزه‌های علمیه است.”
اولین بار آیت الله خامنه ای بود که در اوایل اردیبهشت از وظیفه حکومت برای بردن مردم به بهشت سخن گفت. او معتقد بود: “گاهی شنیده میشود کسانی در گوشه‌وکنار وقتی صحبت از هدایت و راهنمایی و بیان حقایق دینی و مانند اینها میشود، میگویند آقا، مگر ما موظّفیم مردم را به بهشت برسانیم؟ خب بله؛ بله، همین است. فرق حاکم اسلامی با حکّام دیگر در همین است: حاکم اسلامی میخواهد کاری کند که مردم به بهشت برسند.”
چند هفته بعد اما حسن روحانی طی سخنانی تاکید کرد: “اینقدر در زندگی مردم مداخله نکنید، ولو به خاطر دلسوزی؛ بگذاریم مردم خودشان راه بهشت را انتخاب کنند، نمی‌توان با زور و شلاق مردم را به بهشت برد.پیامبر (ص) شلاق در دست نداشت، پیامبر (ص) بشیر و نذیر بود و ما نیز باید بشیر و نزیر باشیم.همه باید کاری کنیم که آرامش در جامعه حاکم باشد.”
این سخنان واکنشهای زیادی بین راستگرایان جمهوری اسلامی برانگیخت. ابتدا احمد خاتمی در نمازجمعه تهران، تاکید کرد که “هموار کردن راه بهشت برای مردم وظیفه حکومت است.” احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد نیز معتقد بود: “با همه قدرت جلوی کسانی که مانع بهشت رفتن مردم شوند خواهیم ایستاد.”
ماجرای بهشت و جهنم و وظیفه حکومت اسلامی در قبال آن، البته ابعاد گسترده تری داشت. سایت انصاف نیوز وابسته به هواداران دولت، در گزارشی با عنوان “روایت یک طلبه قمی از نتیجه بهشت اجباری” از آشنایی با “یک گروه جوان بی‌دین در قم” نوشته و آورده بود: “داستان زندگی یکی از این پسران رابطه بیشتری با واژه‌های «شلاق، زور، تهدید و ارعاب» دارد. نامش «سهیل» بود. نماز می‌خواند اما نمی‌خواند؛ روزه می‌گرفت اما نمی‌گرفت؛ مسلمان بود اما نبود. او که در یک خانواده کاملا مذهبی رشد یافته بود نه تنها دین پدرش را قبول نداشت؛ بلکه از آن متنفر بود و خودش هم به خاطر ترس از طرد و شاید هم ترس از مرگ به دین داری تظاهر می‌کرد. می‌گفت: پدرم نماز می‌خواند و بویی از دینی که ادعایش را می‌کند ندارد، ادعای اخلاق دارد اما اخلاقیاتش عین بی‌اخلاقی است، تهدید را اخلاق می‌داند، به مادرم خیانت می‌کند و وقتی ما به او اعتراض می‌کنیم، می‌گوید مادرتان خواسته‌های مرا برآورده نکرد، مجبور شدم این کار را بکنم. او خودش را عقل کل می‌داند و فکر می‌کند زور گفتنش باعث خوشبختی ماست.”
نویسنده گزارش تاکید کرده بود: “تجربه داستان زندگی این تعداد از جوانان قمی به من آموخت که مقصد مسیر دعوت با شلاق به بهشت، جهنم است.”
همچنین آیت‌الله محسن غرویان، که از چند سال پیش از مصباح یزدی جدا شده است، طی سخنانی گفته بود: “آنچه که آقای روحانی درباره بهشت رفتن افراد گفت، یک واقعیت است. مگر میشود به ضرب شلاق، فردی را نمازخوان کرد؟ آن نمازی که با زور و شلاق باشد، چه ارزشی دارد؟ آیا ایمان اجباری ارزشی دارد؟ باید دانست که جامعه را نمی‌توان با زور و شلاق و زندان بهشتی کرد؟ کسانی امروز دم از به بهشت بردن افراد می‌زنند خود بهشترین لطمه را به دین زده‌اند. اسلام دین سلم، صلح و دوستی است و با سلم و دوستی هم گسترش یافت و با شکنجه، زور و شمشمیر در تضاد است.”
با اینهمه صدای منتقدان و مخالفان اظهارات حسن روحانی درباره بهشت، بلند تر بود. بعد از سخنان احمد خاتمی و علم الهدی، مسئولان قوه قضائیه نیز به نقد سخنان رئیس جمهوری اسلامی پرداختند. از طرفی دیگر حجت الاسلام قاسم روانبخش، از نزدیکان آیت الله مصباح یزدی در یادداشتی نوشته بود: “گفته می شود که نظام اسلامی حق ندارد مردم را به زور به بهشت ببرد، این درحالی است که همین افراد نسبت به فشار های مکاتب سکولار غربی که می خواهند با زور مردم را به جهنم ببرند ساکتند! مگر چنین نیست که در جهان غرب حجاب را با زور از سر زنان مسلمان می کشند و مگر چنین نیست که همه شبکه های سکس و ضد اخلاق با زور برای مسلمانان بر خلاف رضایت مردم مسلمانان برایشان برنامه پخش می کنند. ایا رسالت دولت اسلامی نیز باز کردن فیس بوک و تویتر و یوتیوپ و ماهواره و…. می باشد که حاصل آن تخریب فرهنگ دینی مردم و بردن مردم به جهنم است. آیا حاکم حق دارد با شلاق مردم را به سوی جهنم ببرد؟”
اسدالله بادامچیان، قائم مقام حزب مؤتلفه اسلامی نیز در گفتگویی با خبرگزاری مهر، وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، گفته بود: “ انتخاب دین انتخاب آزادانه و آگاهانه است، به این دلیل است که خداوند می‌فرماید «لا اکراه فی الدین». اما این مسئله غیر از این است که دین را تبلیغ نکنیم یا حکومت زمینه‌ای را فراهم نکند که مردم بتوانند دینشان را حفظ کنند، یا در مقابل تهاجم دشمنان علیه دین ساکت بمانند. نظام اسلامی نمی‌تواند در مقابل اینها ساکت باشد. پس حکومت دین را اجبار نمی‌کند اما برای مردم زمینه سازی می‌کند تا مردم آزادانه و به راحتی بتوانند مسیر دین را انتخاب کنند.”
او افزوده بود: “حکومت کی مردم را به زور به طرف دین برده که این حرف‌ها زده میشود. اینها با این حرف‌ها می‌خواهند بگویند اسلام به زور میخواهد دین را به مردم اجبار کند.”
همچنین، سایت راستگرای مشرق نیوز در مقاله ای با عنوان “روحانی و ماجرای بهشت اجباری با شلاق!” نوشته بود: “اینکه مردم باید بهشت را انتخاب کنند حرف درستی است ولی شما چه راهی را برای رسیدن به بهشت موعود بنا کرده اید؟ آیا بهشت شما از رهگذر ماهواره و فیس بوک به دست می آید؟ آیا همین فیس بوک که قرار بود شما آن را آزاد اعلام کنید این روزها شاهد کمپین بی حیایی نیست؟ چه برنامه ای برای این دارید که بی حیایی یواشکی از فیس بوک به بی حیایی علنی در جامعه تبدیل نشود؟ این ها سوالاتی است که ژست های سیاسی را در هم می ریزد و فهم مشاوران تان را به کار می گیرد.”
نویسنده اضافه کرده بود: “اگر گمان شود که مردم آزاد و مجازند که هر اعتقادی داشته باشند و هر کاری دلشان میخواهد انجام دهند، دیگر خداوند متعال نه تنها پیامبر، کتاب و احکامی ارسال و انزال نمی‌نمود، بلکه بهشت و جهنمی نیز نمی‌آفرید.”
اینکه وظیفه حکومت در قبال بهشت رفتن یا جهنمی شدن مردم چیست، یکی از اختلافات اساسی میان نیروهای حکومتی در ایران است. راستگرایان معتقدند که حکومت موظف است که مردم را هدایت کند. انتقادهایی که در طول ماه های اخیر از وظعیت فرهنگی میشود، به همین دلیل شدت گرفته و بهانه آن امکان گمراه شدن مردم بیان شده است.
صادق زیباکلام بعد از طرح مباحث مربوط به بهشت اجباری، در نامه سرگشاده ای خطاب به آیت الله احمد خاتمی،با اشاره به بودجه سی هزار میلیارد ریالی نهادهای فرهنگی خارج از دولت نوشته بود: “اگر وضع فرهنگ کشور آنگونه که حضرتعالی معتقدید خراب است، چرا فقط ارشاد و قوه مجریه می بایستی پاسخگو باشند و جنابعالی حاضر نیستید بالاتر از گل به آن ۲۶ نهاد دیگر که ۵ برابر ارشاد بودجه شان است و به احدی هم پاسخگو نیستند تذکری بدهید و چیزی بفرمائید؟”
