جی سالمون
دولت اوباما به منظور کاهش اتکای پکن به انرژی ایران و کاستن مقاومت چین در برابر تحریمهای شدیدتر علیه برنامه هستهای تهران، کشورهای کلیدی عرب را تشویق میکند تا صادرات نفت خود به چین را افزایش دهند.
این استراتژی دولت پیشرفتهایی داشته است: به گفته مقامات امارات متحده عربی، اخیرا در گامی هماهنگ با واشنگتن، امارات با افزایش صادرات نفت به چین از مقدار کنونی 50 هزار بشکه به 150 تا 200 هزار بشکه در روز در شش ماه آینده، موافقت کرده است.
یک مقام ارشد اماراتی گفت، ابوظبی قصد دارد «تا سه سال آینده» افزایش بیشتری را اعمال کند.
به گفته افرادی که با ذهنیت سعودی هاآشنایی دارند، عربستان سعودی که مدتهاست با تهران درگیری دارد برای ارائه نفت بیشتر به چین آماده به نظر میرسد که در صورت بروز کمبود، در نتیجه تلاشهای بینالمللی برای تنبیه ایران، آن را جبران کند.
این پادشاهی مقدار زیادی تسلیحات، منابع طبیعی و اقلام مصرفی را از چین خریداری میکند و در حال سنجیدن این موضوع است که چگونه با این اهرم چین را ترغیب به فاصله گرفتن از تهران کند.
مقامات آمریکایی میگویند، استراتژی آمریکا همانقدر که در جهت تغییرمنابع تامین نفت است، در مورد تنظیم دوباره اتحاد های دیپلماتیک نیزهست.
بسیاری از دیپلماتها و تحلیلگران خاورمیانه نسبت به این موضوع که آمریکا و کشورهای عربی در طولانی مدت در شکستن اتکای چین به انرژی ایران پیروز میشوند، مشکوک هستند.
عربستان سعودی و امارات متحده عربی هر دو در صادرات نفت از طریق سهم تخصیص یافته توسط سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) با محدودیت مواجه هستند. تحلیلگران صنعتی این سئوال را مطرح میکنند که چگونه این دو کشور میتوانند بدون زیر پا گذاشتن سهمیه تعیین شده و اشباع بازار از نفت مازاد این افزایش صادرات به چین را عملی سارند.
واشنگتن و متحدان اروپایی این کشور چین را مهره موثر تلاش بینالمللی برای فشار آوردن به اقتصاد تهران بر سر برنامه هستهای آن کشور میبینند. قرار است مقامات ایرانی روز دوشنبه در تلاش برای حصول توافق با جامعه بینالمللی به منظور نظارت بهتر و مدیریت ذخیره اورانیوم غنیشده با درجه پایین تهران با نمایندگان آمریکا، فرانسه و روسیه در ژنو دیدار کنند.
تحریمهای رو به افزایش علیه ایران میتواند به عدم ثبات در خلیج فارس منجر شود. عربستان سعودی و امارات متحده عربی میتوانند شرکای مهمی در تضمین تامین منبع نفتی چین باشند. انتظار میرود که مصرف چین تا سال 2030 از 8 میلیون بشکه در روز در حالت کنونی تا 20 میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
عربستان سعودی در پنج ماه اول سال 2009 با 740 هزار بشکه در روز بزرگترین صادرکننده به چین بوده است. ایران با روزانه 540 هزار بشکه دومین تامینکننده انرژی آن کشور محسوب میشود.
یک مقام آمریکایی که در این گفتگو شرکت دارد گفت: «ما به کشورهای عربی گفتهایم تا نگرانیهای خود در مورد اعمال ایران را مستقیما به روسیه و چین ابراز کنند؛ و تاکید ورزیدهایم که باید از اهرمهای خود استفاده کنند.»
پکن دومین خریدار بزرگ نفت ایران است. این غول آسیایی قول دهها میلیارد سرمایهگذاری جدید در بخش نفت و گاز ایران را در سالهای آینده داده است.ون جیبائو نخستوزیر چین هفته گذشته امیدهای آمریکا را برای همکاری بیشتر در مورد ایران از بین برد و پس از دیداری با رضا رحیمی معاون اول رئیسجمهور ایران روابط «گسترده و عمیق» پکن با تهران را مورد ستایش قرار داد.
چین و روسیه توانایی این را دارند که پیشنهاد تحریمهایی که در شورای امنیت سازمان ملل در مورد ایران را رد کنند. پکن به کرات مخالفت خود را با اعمال جریمههای مالی سنگین علیه تهران ابراز کرده است.
وزارت امور خارجه چین و سازمان ملی انرژی پکن به درخواستها ی اظهارنظر درباره پیشنهاد امارات متحده عربی برای صدور نفت اضافی پاسخی ندادهاند.
سخنگوی دفتر واشنگتن عربستان سعودی نیز در این مورد پاسخی نداده است.
همچنین پکن ایران را به عنوانی شریکی حیاتی در کمک به چین در دستیابی به استقلال انرژی میبیند. چین در پروژههای عظیم اکتشاف، استخراج و پالایش نفتی ایران سرمایهگذاری کرده است. تحلیلگران صنعت نفت اشاره میکنند که بسیاری از سرمایهگذاریهای چین در ایران به علت نقصان تکنولوژیک و مناقشات قراردای هنوز به ثمر ننشسته است. اما پکن هنوز قصد ندارد به فرصتهای خود برای توسعه قابلیتهای پالایش و استخراج خود پشت کند.
پاتریک کلاوسون، کارشناس ایران در سیاست خاورمیانه در موسسه واشنگتن گفت: «چینیها به ایران ابراز عشق میکنند چون فکر می کنند بهترین راه تامین ایمن انرژی این است که خود تولیدکننده آن باشند.»
معذالک مقامات آمریکایی اقدام امارات متحده عربی را به عنوان علامتی مهم از جانب یک کشورعرب کلیدی تولیدکننده نفت قلمداد میکنند.
منبع: وال استریت ژورنال، 19 اکتبر