همزمان با تاکید رئیس سازمان انرژی هسته ای مبنی بر تصمیم تهران برای متوقف نگه داشتن حدود نیمی از سانتریفیوژ هایش، سخنگوی این سازمان با وجود عدم تکذیب خرید برخی تجهیزات برای راکتور آب سنگین اراک، خاطرنشان کرد که خرید این قطعات نقض کننده توافق موقت ژنو نیست. از سوی دیگر سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به نقل از یکی از مذاکره کنندگان ارشد هسته ای، مذاکرات دو طرفه وزرای خارجه تهران و واشنگتن در مسقط در ماه آبان را “خیلی بد” توصیف و خاطرنشان کرده است که طرفین قصد دارند ظرف ۴ ماه آینده به توافق کلی دست پیدا کنند.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز برای نشان دادن حسن نیت و جدیت دولت روحانی در ادامه مذاکرات هسته ای، از “توافقی نانوشته” سخن گفت که بر اساس آن نظام، قید استفاده از حدود نیمی از سانتریفیوژهایش را در هفت ماهی که مذاکرات ادامه خواهد یافت می زند.
صالحی که پیشتر وزیر خارجه دولت دوم محمود احمدی نژاد بوده است روز سه شنبه گفت: “در حال حاضر ۲۰ هزار سانتریفیوژ در تاسیسات هسته‌ای ایران نصب شده که ۹ هزار سانتریفیوژ کار نمی‌کند و تا زمانی که مذاکرات ادامه دارد قصد راه‌اندازی ۹ هزار سانتریفیوژ را نداریم.”
به گفته معاون حسن روحانی تهران در حال حاضر با ۹ هزار سانتریفیوژ کار خواهد کرد تا ببیند “سرانجام مذاکره چه خواهد شد.”
اظهارات صالحی دو هفته پس از آن مطرح می شود که جمهوری اسلامی و شش ابر قدرت جهان – موسوم به ۱+۵ – نتوانستند در ضرب الاجل ۳ آذر به توافقی جامع بر سر برنامه هسته ای جمهوری اسلامی دست پیدا کنند؛ مذاکراتی که به طور رسمی از شهریور سال ۹۲ آغاز شد اما بر خلاف امیدواری روحانی که گفته بود می شود ظرف یک سال به توافق رسید، پس از ۱۶ ماه بار دیگر از سوی طرفین تمدید شد.
از اظهارات دیروز رئیس سازمان انرژی هسته ای می توان چنین برداشت کرد که دو هزار سانتریفیوژ آی آر دیگر جمهوری اسلامی نیز بدون تزریق گاز اکتیو یو اف ۶ کار خواهند کرد.
صالحی در این خصوص گفته است: “تصمیم درباره تزریق نکردن گاز به نسل ۸ سانتریفیوژهایمان هر چند نانوشته است اما تفاهمی است که برای مدت‌زمان مذاکرات صورت گرفته‌است و ما مقید به آن هستیم. چراکه دنبال تحریک و پیچیده کردن روند مذاکرات نیستیم.”
کمالوندی: خرید غیر قانونی نیست
با این حال به تازگی گزارشی که از سوی نشریه آمریکایی فارین پالیسی منتشر شده، به گمانه زنی ها در خصوص تخطی تهران از توافقنامه ۳ آذر سال ۱۳۹۲ که نقشه راه دو طرف تا زمان ادامه مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی است، دامن زده است.
فارین پالسی به نقل از مقامات ناشناس اما بلند پایه آمریکایی نوشته که ایالات متحده ۱۶ آبان به صورت غیر علنی به شورای امنیت اطلاع داده که جمهوری اسلامی بر تلاش خود برای “تهیه غیر قانونی” قطعات مورد نیاز برای رآکتور آب سنگین اراک افزوده است.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، دیروز در واکنش به این خبر، ابتدا با اعلام “بی خبری” از چنین خریدی کوشید به طور رسمی این موضوع را تایید نکند اما سپس توضیح داد که خرید تجهیزات ربطی به توافق موقت ژنو ۳ ندارد: “اینکه خریدی از سوی ایران صورت گرفته است اطلاعی ندارم، اما اگر هم تجهیزاتی خریداری شده باشد خلاف تعهدات ما در توافق ژنو نیست.”
به گزارش خبرگزاری بریتانیایی رویترز، هیأت کارشناسان امور ایران در سازمان ملل اعلام کرده که از ماه مارس تاکنون گزارشی مبنی بر اینکه ایران تعهدات هسته‌ای خود را نقض کرده باشد دریافت نکرده است.
کمالوندی معتقد است: “بر اساس آن چیزی که در خبرها آمده نقض برنامه اقدام مشترک از سوی ایران نیست، چرا که بر اساس این برنامه چه در دوره شش ماهه نخست اجرای آن و چه در دو دوره تمدید ایران تعهد داده است که تجهیزات عمده نصب نشود.”
براساس متن توافق نامه ژنو ۳ جمهوری اسلامی ملزم شده است تا زمان ادامه مذاکرات اورانیوم را به سطح بالاتر از ۵ درصدغنی سازی نکند و فعالیت در تاسیسات هسته ای نطنز، فردو و راکتور اراک را گسترش ندهد.
کشورهای غربی می گویند در سایت اراک هم می شود پلوتونیوم تولید کرد؛ یکی از دو ماده ای که– در کنار اورانیوم غنی شده می شود از آن برای ساخت هسته شکافتنی بمب هسته ای استفاده کرد.
نقوی به نقل از عراقچی: توافق ظرف 4 ماه
از سوی دیگر در حالی که رمز و راز ها پیرامون دلایل اصلی ناکامی دیپلمات های تهران و گروه ۱+۵ برای رسیدن به توافق جامع در ضرب الاجل ۳ آذر ادامه دارد، دیروز عباس عراقچی به جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم رفت تا اعضای آن را در چند و چون برخی از زوایای این مذاکرات بگذارد. پس از پایان این جلسه، حسین نقوی، سخنگوی این کمیسیون، با خبرنگار پارلمانی فارس مصاحبه و بخشی از اظهارات عراقچی را منعکس کرد. نقوی به نقل از عراقچی گفته است :” طی مذاکرات بعد از توافق ژنو، مسیر طولانی طی شد و نقاط مشترک زیادی هم به دست آمد اما هنوز فاصله زیاد است و خطوط قرمز طرفین همچنان حفظ شده، اگر چه طرف مقابل تغییراتی در مطالبات و خطوط قرمز خود داده ولی فاصله زیاد است.”
آنچنان که نقوی نقل قول کرده، عراقچی مذاکرات مسقط را که یک هفته پیش از آخرین دور مذاکرات میان جواد ظریف و جان کری – وزرای خارجه جمهوری اسلامی و ایالات متحده – برگزار شد “خیلی بد” توصیف کرده و گفته است: “طبیعی بود که در چنین شرایطی ما به خاتمه مذاکرات فکر می‌کردیم، تمدید مذاکرات هم بر اساس یک تصمیم معقول صورت گرفت، اگر چه ما معتقد بودیم که در زمان بسیار کمتر از هفت ماه هم می‌توان به نتیجه و توافق رسید، ولی بالاخره هفت ماه مورد توافق قرار گرفت.”
به گفته نقوی، عراقچی ـ که دست راست ظریف در مذاکرات هسته ای است ـ خاطرنشان کرده دو طرف می کوشند در جریان مذاکرات ۷ ماهه، ظرف ۴ ماه به توافق “کلی” دست پیدا کنند و در ۳ ماه باقی مانده بر سر جزئیات آن بحث کنند.
زمان دور بعدی مذاکرات میان تهران و ابرقدرت های جهان هنوز مشخص نشده است اما دیروز ظریف در حاشیه “نشست جهان علیه خشونت و افراطی‌گری” در تهران اعلام کرد دور بعدی مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ “به‌زودی” انجام می‌شود.
