مدیرعامل موسسه سرطان ایران در گفت‌وگو با روزنامه شهروند از وقوع سونامی سرطان در ایران خبر داده و گفته است: “زنانی که در ۵۰سالگی هستند و فرزند کمتر دارند و دیرتر ازدواج کرده‌اند، در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند؛ به نظرم ما در ۱۰تا ۱۵سال آینده با افزایش جدی سرطان پستان مواجه خواهیم بود.” کاظم زنده‌دل در ادامه گفته است: “آموزش‌دادن و مردم را آگاه‌کردن، وظایفی است که وزارت بهداشت دارد ولی باید بپذیریم که آن‌قدر این حوزه وسیع است که نمی‌توان توانمندی‌های خود مردم را نادیده گرفت.”
پیش از این کارشناسان و برخی از مسئولان نیز نسبت به افزایش شمار مبتلایان به سرطان پستان هشدار داده بودند. بهزاد رحمانی، رییس هیات مدیره انجمن جراحان عمومی ایران چندی پیش گفته بود از هر چهار زن ایرانی یک نفر به سرطان سینه مبتلا می‌شود.
فاطمه حاج‌باقری، پزشک متخصص زنان، زایمان و نازایی در گفت‌وگو با “روز” عدم آگاهی بخشی را دلیل گسترش این بیماری و افزایش مرگ بر اثر آن می‌داند: “سرطان پستان شایع‌ترین و کشنده‌ترین سرطان در بین زنان است. به همین میزان اگر زود تشخیص داده شود، امکان درمان کامل تا حد بسیار زیادی بالا می‌رود. به نظر شما همین کافی نیست تا مسئولان حوزه بهداشت زنان روی این مساله تمرکز کنند و با آگاهی رسانی در مرحله اول از ابتلا جلوگیری کنند و در مرحله دوم به تشخیص زودهنگام آن کمک کنند؟”
به نظر این پزشک متخصص هنوز هم در زمینه سرطان پستان تابوهایی وجود دارد که مانع از اطلاع‌رسانی به زنان می‌شود: “متاسفانه می‌بینیم که برای صحبت کردن از برخی اندام‌ها و اطلاع‌رسانی درباره آن‌ها تابوهایی وجود دارد. همین گفتن کلمه «پستان» برای برخی دشوار است و فکر می‌کنند نباید از آن استفاده کنند. اما نکته این‌جاست که تعدای از زنان دارند می‌میرند برای اینکه آگاهی نداشته‌اند، برای اینکه زودتر متوجه بروز تغییرات در پستان‌شان نشده‌اند.”
حاج‌باقری معتقد است باید از دبیرستان‌ها نوجوانان دختر را با این مسئله آشنا کرد: “یک دختر جوان باید بداند چه خطراتی او را تهدید می‌کند، باید از سرطان سینه، رحم، تخمدان و…. با او حرف زد. باید بلد باشد پستان‌هایش را «خودامتحانی» کند و در صورت بروز تغییرات سریعا به پزشک مراجعه کند. این آموزه‌ها برای بقیه عمر با اوست و هر موقع تهدید وجود داشته باشد او متوجه می‌شود. ضمن اینکه همین دختر آموخته‌هایش را در خانواده هم مطرح می‌کند و به این شکل ما زنان بیشتری را آگاه کرده‌ایم.”
او می‌گوید بارها در مناطق محروم شاهد این بوده است که زنان حتی از گفتن اینکه در ناحیه پستان یا دستگاه تناسلی مشکل یا دردی دارند احساس خجالت کرده‌اند.
بالاترین رشد ابتلا به سرطان در جهان
دکتر بهزاد رحمانی، رئیس هیات مدیره انجمن جراحان عمومی چندی پیش با اشاره به افزایش شمار مبتلایان به سرطان پستان گفته بود: “ قبلا به طور متعارف، برای سن زیر ۳۰ سال احتمال کمی برای سرطان سینه متصور می‌شدیم و به خانم‌ها توصیه می‌کردیم از ۳۰ سالگی، اولین ماموگرافی و سونو گرافی را انجام دهند و بعد از آن، ماموگرافی‌ها و سونوگرافی های سالانه براساس آن سنجیده می شد.” او گفته بود: “اما الان حاشیه امنیتی که با سن ۳۰ سال برای ما ایجاد شده بود دیگر برای سرطان سینه وجود ندارد و حتی مواردی از این نوع سرطان در خانم‌هایی با ۲۲ یا ۲۳ سال سن هم مشاهده می کنیم.”
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز سال گذشته اعلام کرد حدود ۶۰هزار نفر در ایران مبتلا به سرطان سینه هستند و سالانه حدود ۱۰هزار مورد جدید هم به آمار مبتلایان به سرطان سینه در ایران اضافه می‌شود. به گفته او ایران بالاترین رشد ابتلا به سرطان سینه در جهان را دارد. علاوه بر این، سن ابتلا به سرطان سینه هم در ایران ۵ تا ۱۰سالپایین‌تر از میانگین جهانی است. این آمار و ارقام نشان می‌دهد که اجرای برنامه‌های پیشگیری و غربالگری سرطان سینه در ایران ضروری است؛ امری مهم که در ایران جدی گرفته نشده است.
به گفته دکتر حاج‌باقری، بالا رفتن سن، عوامل ژنتیکی مثل سابقه خانوادگی سرطان پستان، چاقی، عوامل هورمونی، عوامل محیطی از جمله عوامل تغذیه‌ای و شیوه زندگی، استفاده از بعضی از داروهای هورمونی و اختلال در تخمدان می‌تواند از جمله دلایل سرطان پستان در زنان باشد. او از الکل و سیگار هم به عنوان تشدید کننده انواع سرطان از جمله سرطان سینه نام می‌برد. این پزشک متخصص همچنین می‌گوید بیشتر مواقع سرطان پستان به صورت توده خود را نشان می‌دهد که این توده معمولا سفت، غیردردناک و غیرمتحرک است. علائم دیگر نیز شامل تغییرات نوک پستان، زخم یا احساس توده زیر بغل است.
دکتر احمد کاویانی، عضو کمیته علمی کنگره انجمن علمی جراحان عمومی پیش‌تر با انتقاد از روش‌های درمانی این سرطان گفته بود: “با وجود پیشرفت‌هایی که در درمان سرطان پستان صورت گرفته، هنوز در برخی مناطق کشور برای درمان توده سرطانی کوچک، تمام بافت پستان برداشته می‌شود، اما در مراکز جراحی پیشرفته و با استفاده از شیوه‌های جدید جراحی هایی تحت عنوان «جراحیهای انکوپلاستی» که مخلوطی از تکنیک‌های جراحی سرطان وجراحی زیبایی است، می‌توان تنها قسمتی از سینه را که بیمار است وتوده سرطانی در آن قرار دارد،طی عمل جراحی برداشت بدون اینکه شکل ظاهری سینه تغییری بکند.”
میلیون‌ها تومان هزینه درمان
سرطان پستان درحالی در ایران گسترش پیدا می‌کند که هزینه درمان و تشخیص این بیماری در سرانه سلامت کشور نسبت به سایر کشورها کمتر است و پوشش بیمه مناسبی نیز وجود ندارد و گاهی ممکن است به دلیل هزینه بالای درمان در بخش دولتی، شهروندان توان پرداخت این مبالغ را نداشته باشند. بنا به گفته رئیس بیمارستان امام خمینی، داروهایی که برای درمان این سرطان استفاده می‌شود اغلب بیمه نیستند و ده‌ها میلیون تومان برای شخص هزینه در بر دارد.این درحالی است که داروهای درمانی سرطان سینه بیشتر وارداتی است. رئیس انجمن علمی جراحان عمومی ایران سال ۹۲ با اعلام اینکه، هزینه یک دوره درمان سرطان سینه با داروی هرسپتین را ۲۰۰ میلیون تومان است، گفته: “تا سال گذشته این هزینه ۵۰ میلیون تومان بود”.
