سه روز مانده به آغاز اجلاس غیر متعهدها، دولت جمهوری اسلامی همچنان مشغول تکذیب و تایید حضور سران کشورهای در حال توسعه در تهران است. از سوی دیگر در حالی که ایالات متحده گفته جمهوری اسلامی “لیاقت” برگزاری این اجلاس را ندارد، رسانه های حکومتی، وابستگان جنبش سبز را با اتهام استفاده از فرصت اجلاس غیرمتعهد ها برای “فتنه گری” مورد حمله قرار داده اند.
جنجال بر سر آمدن یا نیامدن رهبر ۲۹ ساله جمهوری دموکراتیک خلق کره به تهران برای شرکت در اجلاس عدم متعهدها تازه ترین خبری است که در روزهای گذشته رسانه های جمهوری اسلامی به آن پرداختند. در حالی که شبکه ماهواره ای پرس تی وی،متعلق به جمهوری اسلامی به نقل از سخنگوی اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها اعلام کرده بود کیم جونگ اون حضور در تهران را به عنوان نخستین سفر خارجی از زمان رسیدنش به قدرت برگزیده است، محمدرضا فرقانی ناچار شد روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا حرف خود را پس بگیرد و آن را تکذیب کند. وی در ارتباط با حضور رهبر نظام کمونیستی کره شمالی در کشور گفت: “هیچ گونه سخنی در این راستا از سوی من مطرح نشده و خبر مطروحه کاملا کذب است.”
سخنگوی اجلاس غیر متعهد ها تصریح کرده است: “رهبر کره شمالی در این اجلاس حضور نمی یابد ولی اطلاعات در باره حضور هیات کره ای در ایران متعاقبا اعلام خواهد شد.”
سعیدلو: همه چیز مهیا است
علی سعیدلو که از سوی محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس ستاد برگزاری شانزدهمین اجلاس جنبش غیر متعهدها برگزیده شده گفته است: “تاکنون ۵۱ کشور اعلام کردند که در حد رئیس جمهور، نخست وزیر یا پادشاه یا معاون رئیس جمهور در این اجلاس شرکت می‌کنند.”
جنبش غیر متعهد ها۱۲۰عضو دارد و اگر حضور این ۵۱ کشور و در سطحی که سعیدلو اعلام کرده قطعی باشد، همچنان حضور کمتر از نیمی از رهبران کشورها نشانه ای از عدم تمایل کشورهای در حال توسعه برای دادن پاسخ مثبت به دعوت حکومتی باشد که از سوی غرب و شورای امنیت سازمان ملل مظنون به تلاش برای دسترسی به سلاح اتمی است.
سعیدلو که مخالفان راستگرای احمدی نژاد وی را از اعضای “جریان انحرافی” می دانند دیروز در اظهارات خود از آمادگی تهران برای میزبانی اجلاس مذکور خبر داد و خاطرنشان کرد: “ما امکاناتمان را برای مهمانانی در حدود ۷ هزار به بالا آماده کرده‌ایم و در این ارتباط همه چیز مهیا شده است. محل‌های لازم برای اسکان این هیات‌ها آماده است.”
شانزدهمین اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها قرار است از پنجم تا دهم شهریور (یکشنبه هفته بعد تا جمعه) در تهران برگزار شود.
ترس از سبزها
دولت احمدی نژاد به عنوان میزبان این مراسم به همراه نهادهای امنیتی و نظامی چنان از امنیت این اجلاس و احتمال بروز اعتراضات مردمی بیمناک اند که پایتخت را از هفتم تا یازدهم شهریور تعطیل و ساکنان پایتخت را به خروج از تهران تشویق کرده اند. آنها خاطره زمستان ۸۹ را دارند که همزمان با حضور عبدالله گل رئیس جمهور ترکیه در تهران، صدهاهزار تن از شهروندان معترض و عضو جنبش سبز با حضور در خیابان ها به سیاست های جمهوری اسلامی اعتراض کردند.
در همین راستا سایت رجانیوز با انتشار گزارشی به آماده شدن شبکه های اجتماعی برای انجام اعتراضات نهادین در زمان برگزاری اجلاس غیر متعهدها در تهران اشاره کرده و نوشته است: “اکنون که ایران آماده میزبانی از این اجلاس و به رخ کشیدن جایگاه تاثیرگذار خود در منطقه و معادلات جهانی است، جریان فتنه قصد دارد تا با فضاسازی روانی و تبلیغاتی، این دستاورد مهم جمهوری اسلامی ایران را ناکام جلوه دهد. “
سایت کلمه، نزدیک به میر حسین موسوی،اخیرا با انتشار مقاله ای از شهروندان خواست مطالبات خود را به گوش سران کشورهای غیر متعهد برسانند: “به عنوان شهروندانی که به تعبیر رئیس دولت، آزادترین مردم روی زمین‌اند، می توانیم خواستار آن باشیم که با شرکت کنندگان در این اجلاس دیدار و مواضع مان را در مخالفت همزمان با استبداد خودکامگان داخلی و سلطه جویی قدرت های خارجی به گوششان برسانیم. حال که قرار است هزینه های هنگفت این اجلاس از جیب مردم ما پرداخت شود، همین مردم حق دارند مهمانان خود را ببینند و از این فرصت، برای شنیده شدن صدایشان، طرفی ببندند.”
سایت های وابسته به حکومت البته “کار را کار اسرائیل” می دانند، چرا که رجانیوز در واکنش به این پیشنهاد نوشته است : “این طراحی پیچیده! برای ضربه زدن به منافع ملی ایران در حالی است که رژیم صهیونیستی، اصلیترین مخالف برگزاری این نشست در تهران است.”
در همین ارتباط فرماندهان نیروی انتظامی نیز با لحنی تهدید آمیز کوشیده اند مخالفان را از هرگونه تحرک در زمان برگزاری اجلاس مذکور بازدارند. برای نمونه سردار احمدرضا رادان از “آماده باش کامل” نیروی انتظامی در طول مدت برگزاری اجلاس عدم تعهد در تهران خبر داده و گفته است: “تامین امنیت مردم بر عهده ماست و در این خصوص با کسی شوخی نداریم.”
جانشین فرمانده نیروی انتظامی که از سوی منتقدان به عنوان یکی از آمران اصلی شکنجه و قتل بازداشت شدگان کهریزک در تابستات ۸۸ شناخته می شود در گفتگو با خبرگزاری مهر افزوده است: “نیروی انتظامی به حکم قانون و حکم مردم آمادگی کامل در همه زمینه ها برای تامین امنیت لازم برای این اجلاس بزرگ را دارد.”
گفتنی اینکه سپاه هم اعلام کرده که این ارگان نظامی برقراری امنیت از اجلاس را بر عهده دارد.
آمریکا: جمهوری اسلامی لیاقت ندارد
در همین حال روز دوشنبه سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده در اظهار نظری تازه پیرامون اجلاس غیر متعهدها گفت جمهوری اسلامی “لیاقت” میزبانی سران کشورهای غیرمتعهد را ندارد.
ویکتوریا نولاند پیشتر گوشزد کرده بود که ایران مکان “مناسبی” برای اجلاس مذکور به حساب نمی آید. با این حال وی با درخواست از شرکت کنندگان برای “ترغیب رهبران جمهوری اسلامی” به “عمل به وظایف خود” خاطرنشان کرده است: “ایران می‌خواهد [با این اجلاس] این واقعیت را پنهان کند که نمی‌خواهد به وظایف خود در قبال شورای امنیت سازمان ملل، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دیگر سازمان‌های جهانی عمل کند.”
جنبش غیر متعهدها در سال ۱۹۵۵ ابتدا با حضور ۲۹ کشور آسیایی و آفریقایی آغاز به کار کرد. یکی از شعارهای نخستین مبارزه با استعمار و دخالت غرب بود. حال آنکه امروز بسیاری از اعضای سرشناس این جنبش از جمله عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی از مواضع ایالات متحده در قبال جمهوری اسلامی حمایت می کنند.
گرچه ناظران امید زیادی ندارند که حضور سران غیرمتعهد ها بتواند گره از انزوای سیاسی و بین المللی جمهوری اسلامی باز کند اما روزنامه اعتماد در گزارشی از “تجارت ۴۰ میلیارد دلاری” تهران با کشورهای جنبش عدم تعهد نوشته است. به نوشته این نشریه اصلاح طلب “آمار نشان می‌دهد که ایران در سال قبل با حدود ۱۰۰ کشور عضو جنبش عدم تعهد تبادل تجاری داشته است. عراق، امارات، هند، افغانستان، اندونزی، پاکستان، ترکمنستان، آذربایجان، سوریه و فیلیپین بزرگ‌ترین بازارهای صادراتی ایران در بین اعضای جنبش محسوب می‌شوند. در عین حال امارات، هند، مالزی، عمان، تایلند، پاکستان، اندونزی، عربستان، ازبکستان و ترکمنستان نیز اصلیترین مبادی ورود کالا به ایران در بین اعضای جنبش عدم تعهد هستند.”
بر اساس آمار گمرک، کل حجم تجارت غیرنفتی ایران در سال گذشته حدود ۱۰۵ میلیارد دلار بود. گمرک سازمانی دولتی به حساب می آید و با توجه به آنکه دولت در هفت سال اخیر آمار غیر واقعی بسیاری در خصوص وضعیت اقتصادی کشور منتشر کرده است، برای ناظران باور رقم صد میلیارد تجارت غیر نفتی جمهوری اسلامی با کشورهای در حال توسعه دشوار به نظر می رسد.
