شروین امیدوار
فرمانده نیروی انتظامی تهران روز گذشته از محدودیت های تازه برای هیات های عزاداری محرم خبر داد. احمد رضا رادان “ممنوعیت نصب شمایل های امامان”، “ممنوعیت فعالیت هیات های عزاداری پس از ساعت 12 شب”، و “برخورد و دستگیری کسانی که اقدام به قمه زنی کنند” را از جمله مواردی ذکر کرد که توسط نیروی انتظامی به هیات های مذهبی ابلاغ شده است. در همین حال روز گذشته مسئول کمیته مساجد ستاد دهه فجر اعلام کرد که “مراسم ویژه هسته‌ای” در مساجد برگزار خواهد شد.
همزمان با آغاز ماه محرم فرمانده نیروی انتظامی تهران روز گذشته در یک کنفرانس خبری اعلام کرد نیروی انتظامی دستورالعملی را به 8 هزار هیات مذهبی تهران ابلاغ کرده که بر اساس آن از مسئولان این هیات ها خواسته شده شمایل‌ها، شامل عکس و تصاویر ائمه را جمع آوری کنند. به گفته فرمانده انتظامی تهران بزرگ”در صورتی که هیاتها نسبت به جمع‌آوری شمایل‌ها کوتاهی کنند با همکاری شهرداری، ماموران پلیس وارد عمل شده و اقدام به جمع‌آوری این شمایل‌ها می‌کنند”. وی علت ابلاغ چنین دستوری را “اشکال شرعی نصب شمایل” در هیات ها عنوان کرده و گفته است: “اقدام پلیس در برخورد با نصب شمایل‌ها در راستای مسایل وهن‌آوری است که زمینه ایجاد تصورات این چنینی را در افراد فراهم می‌کند”.
رادان در پاسخ به خبرنگاران درباره اینکه چرا نیروی انتظامی به مشکلات ترافیکی که از سوی هیات ها ایجاد می شود چنین واکنشی نشان نمی دهد، گفته: “باید بپذیریم به اندازه تعداد هیاتها، مکان مورد نیاز نداریم و این مساله، به خودی خود موجب قرار گرفتن برخی هیاتها در محل‌هایی شده است که ترافیک ایجاد می‌کند، اما مناطق راهور پلیس موظفند هماهنگی‌های لازم را با هیاتها داشته باشند و اگرچه محدودیت‌های ترافیکی ایجاد می‌شود، چون مقطعی است، مردم پذیرفته‌اند”.
این مقام انتظامی همچنین اعلام کرد امسال نیروی انتظامی 6 هزار”همیارمحرم” را پس ازطی آموزش های لازم برای هماهنگی هیات ها و اجرای نکات مورد نظر پلیس در هیات های مذهبی تهران مستقر کرده و “حفظ انضباط، و امنیت هیاتهای مذهبی و مسایل مربوط به آن” بر عهده این نیرو خواهد بود.
ادوات موسیقی ممنوع
دریافت مجوز برای راه اندازی ایستگاه های صلواتی از سوی هیات های عزاداری یکی دیگر از محدودیت های تازه ای است که امسال نیروی انتظامی در نظر گرفته است. این در حالی است که در طول سال های گذشته ایستگاه های صلواتی که در آنها معمولا شربت و غذا به عنوان خیرات توزیع می شد نیازی به دریافت مجوز نداشت. دو روز پیش نیز فرمانده نیروی انتظامی استان تهران از اجرای “طرح های ترافیکی و اطلاعاتی” در مورد هیات های مذهبی در استان تهران خبر داد. رضا زارعی درباره علت ایجاد ممنوعیت های تازه برای عزاداری ها در سطح تهران و سایر نقاط کشور گفت: “بعضی افراد در این مراسم برخی قواعد و ارزش های اسلامی و مذهبی را رعایت نمی کنند”. وی همچنین اعلام کرد از امسال “استفاده از ادوات موسیقی که به تایید وزارت ارشاد نرسیده، ممنوع است” و نیروی انتظامی مانع از به کارگیری ادوات موسیقی توسط هیات های مذهبی خواهد شد.
قمه ممنوع، علم کشی مجاز
فرمانده نیروی انتظامی تهران در عین حال بار دیگر از برخورد با کسانی که اقدام به قمه زنی کنند، خبر داد: “قمه‌زنی غیر قانونی است و اگر پلیس از این اقدام در یک محل مطلع شود، بلافاصله وارد عمل شده و اقدام کنندگان را دستگیر می‌کند”. به گفته رادان ماموران این نیرو در صورت اطلاع از قمه زنی مخفیانه، افراد را شناسایی و دستگیر خواهند کرد. به رغم آنکه بیش از یک دهه از ممنوعیت قمه زنی توسط رهبر جمهوری اسلامی گذشته، اما به گفته شاهدان عینی هنوز تعداد بسیاری درروزهای عاشورا به صورت مخفیانه و دور از چشم ماموران قمه زنی می کنند.
فرمانده نیروی انتظامی پایتخت در عوض اعلام کرد امسال در مورد علم کشی هیچ محدودیتی ایجاد نخواهد شد. رادان تاکید کرد: “امسال علم‌کشی مستثنی از برخورد است” و “باید با مسوولان ارشاد و علمای مذهبی مورد بررسی قرار گیرد و در صورت تایید نظر آنها، از سال آینده اقداماتی در این خصوص صورت می‌پذیرد”.
ممنوعیت فعالیت هیات های عزاداری بعد از ساعت 24 از جمله محدودیت های دیگری است که به گفته مقامات انتظامی از امسال در سراسر کشور به اجرا گذاشته شده است. در این مورد فرمانده نیروی انتظامی پایتخت نیز اعلام کرد: “اغلب برنامه‌های این هیاتها تا ساعت 24 به اتمام می‌رسد، اما در صورت ادامه مراسم، نیروهای پلیس با حضور در محل تقاضای اتمام مراسم را به هیاتها ابلاغ می‌کنند”.
علاوه بر اقدامات نیروی انتظامی برای کنترل هیات های مذهبی، در روزهای اخیر رییس سازمان تبلیغات اسلامی نیزخبر از تشکیل شورایی با عنوان “شورای هیات های مذهبی” داد که قرار است سیاستگزاری و “هدایت هیات های مذهبی” به سوی موارد مورد نظر مقامات ارشد جمهوری اسلامی را عملی کند.
در این کمیته نمایندگانی ازوزارت بازرگانی، آتش نشانی، جامعه انجمن های اسلامی، سازمان انتقال خون، بسیج، اداره کل چاپ و نشر وزارت ارشاد، شورای سیاست گزاری ائمه جمعه، صدا و سیما، چند تن از مشاوران و معاونان رییس سازمان تبلیغات اسلامی و معاون سیاسی وزارت اطلاعات عضویت دارند. به گفته مقامات سازمان تبلیغات اسلامی، این سازمان با تشکیل 141 کمیته شهرستانی و استانی در صدداست تا چارچوب مورد نظر خود را برای برگزاری مراسم مذهبی محرم به هیات های مذهبی ارائه کند.
“ساماندهی و کد دار کردن مداحان”، “تهیه متن نوحه ها”، “فراهم کردن محورروضه ها”، و”ترویج سخنرانی روحانیان در کنار مداحی در هیات های مذهبی” از جمله اقدامات دیگری است که به گفته معاونان سازمان تبلیغات اسلامی برای”هدایت هیات های مذهبی” به مسیر مورد نظر مقامات جمهوری اسلامی به اجرا گذاشته خواهد شد.
عزداری هسته ای
در حالی که نیروی انتظامی و سازمان تبلیغات اسلامی با ایجاد محدودیت های تازه در مورد عزاداری محرم، موارد ممنوعه را خرافات و موجب وهن اسلام اعلام کرده اند، همزمان اقدامات تازه ای برای سیاسی کردن عزاداری ها توسط نهادهای حکومتی به مورد اجرا گذاشته می شود. در همینب ارتباط روز گذشته “مسئول کمیته مساجد دهه فجر” اعلام کرد به خاطر تقارن این دو مناسبت “مراسم ویژه هسته ای” در مساجد کشور اجرا خواهد شد. حسین ابراهیمی درباره جزییات این برنامه سخنی نگفت.
آیت الله یوسف صانعی از مقامات ارشد پیشین جمهوری اسلامی، که اکنون در شمار منتقدان رهبر جمهوری اسلامی است، در روزهای اخیر با انتقاد از سوء استفاده از مراسم مذهبی توسط مقامات حکومتی، از آنان خواست تا به عزاداری‌ها دروغ اضافه نکنند و از به کار گیری “حیله‌های سیاسی” در مراسم محرم خودداری کنند.