فیلم‌هایی که از بین رفته‌اند
دنیای دیگر دیروز را پیدا می‌کند، تمیز می‌کند و در اختیار امروز قرار می‌دهد اما در ایران تاریخ و دیروز ارزشی ندارند. در سرفصل گزارشی درباره‌ی فیلم‌های قدیمی ایران،اعلام شده: “فیلم‌هایی که در اختیار فیلم‌خانه‌ی ملی نیستند، از بین رفته تلقی می‌شوند.” پس از انقلاب و شور غریبی که به سوزاندن سینماها و نسخه‌های سی و پنج میلی‌متری بسیاری از فیلم‌ها منجر شد، پیدا کردن آثار هنری دیروز کار دشواری بود. گرچه با آمدن اینترنت و وصل شدن آرشیودارهای بی‌نام، کم‌کم تاریخی به صورت غیررسمی از سینمای ایران ساخته شد، اما هنوز فیلم‌هایی هستند که هیچ نشانی ازشان در دست نیست و احتمالا یا معدوم شده‌اند یا به زودی برای همیشه از بین خواهند رفتند. صحبت چند قرن پیش نیست. فیلم‌هایی که هنوز عمرشان به نیم قرن هم نرسیده، نایاب به حساب می‌آیند و در هزارتو سانسور و حذف و بی‌توجهی از بین رفته‌اند. در قاب این هفته، تصاویری از این فیلم‌ها را مرور می‌کنیم. فیلم‌هایی که مهم نیست به لحاظ هنری چه کیفیتی دارند؛ همین که جزیی از تاریخ هستند، اهمیت دارند و باید برای یافتن و نگه داشتن‌شان تلاش کرد.
دور دنیا با جیب خالی[۱۳۴۹]
کارگردان: خسرو پرویزی
بازی‌گران: بهروز وثوقی، بیک ایمانوردی و پوری بنایی
از فیلم تنها یک پیش‌پرده‌ی بی‌کیفیت موجود است و چند عکس و پوستر بدکیفیت.
تجاوز[۱۳۴۹]
کارگردان: حمید مصداقی
بازی‌گران: داود رشیدی، اکبر مشکین، آذر فخر و بهزاد فراهانی
فهمیه رحیم‌نیا و بهزاد فراهانی
محمود دولت‌آبادی و جمشید لایق
اکبر مشکین
برهنه تا ظهر با سرعت[۱۳۵۳- نمایش ۱۳۵۵]
کارگردان: خسرو هریتاش
بازی‌گران: ایرن، فرشته جنابی و فرامرز صدیقی
یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های زمان خود. با یک نمایش کوتاه مدت در سینما کاپری و پس از آن توقیف به بهانه‌ی نمایش افراطی سکس. گرچه مضمون فیلم که به زنده‌گی یک چریک می‌پردازد، دلیل اصلی پائین آوردن فیلم از اکران بوده. پس از انقلاب شایعه شد تمام نسخه‌های فیلم سوزانده شده اما باز حرف‌های درِ گوشی روایت می‌کنند که نسخه‌ای از فیلم را بازی‌گرش، ایرن، داشته اما راضی به پخش عمومی‌‌اش نبوده. از فیلم چند عکس و بخش‌های کوتاهی از سکانس‌های اروتیک‌اش به جا مانده.
پاداش یک مرد[۱۳۵۵]
کارگردان: قدرت‌الله بزرگی
بازی‌گران: بهمن مفید، مرتضی عقیلی و نوش‌آفرین
فیلم پیش از انقلاب به خاطر نمایش بی‌پروای برهنه‌گی و سکس توقیف می‌شود و پس از انقلاب هم کسی از بین “مورخان سینمایی”! به دنبال‌اش نمی‌گردد تا نسخه‌ای از آن را پیدا بکند.
نوش‌آفرین
ملکوت[۱۳۵۵]
کارگردان: خسرو هریتاش
بازی‌گران: بهروز وثوقی، عزت‌الله انتظامی و ژاله سام
دومین فیلم نایاب خسرو هریتاش. ملکوت براساس رمان متفاوت و باارزش بهرام صادقی ساخته شده. گفته می‌شود هیچ نسخه‌ای از فیلم حتی در فیلم‌خانه‌ی ملی موجود نیست و لابد یکی از همان آثاری‌ست که به طور کامل نابود شده.
مریم و مانی[۱۳۵۷]
کارگردان: شهرزاد[کبری سعیدی]
بازی‌گران: پوری بنایی، منوچهر احمدی
یکی از مهم‌ترین فیلم‌های سینمای ایران به لحاظ تاریخی. اولین ساخته‌ی بلند سینمایی یک زن ایرانی. شهرزاد که کارش را به عنوان بازی‌گر در سینمای ایران آغاز کرده بود، در سال ۱۳۵۷ با حمایت مالی و معنوی پوری بنایی و منوچهر احمدی، پشت دوربین ایستاد تا اولین فیلم سینمای ایران به کارگردانی یک زن ساخته بشود. با این‌که عده‌ای شهلا ریاحی را اولین کارگردان زن سینمای ایران می‌دانند اما “مرجان” در حقیقت فیلمی‌‌ست که اسماعیل ریاحی- همسر شهلا- آن را کارگردانی کرده و هیچ‌گاه هم به پایان نرسیده. از “مریم و مانی” هیچ نسخه‌ای حتی در حد یک پلان هم موجود نیست.
