آرش سمیعی
هنوز یک هفته از سخنان احمدی نژاد درباره لزوم تغییر نظام‌های برنامه‌ریزی و مدیریت، بیمه و پولی بانکی در کشور نگذشته بود که شورای عالی اداری کشور به ریاست شخص وی، تصمیم گرفت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را در نهاد ریاست جمهوری ادغام کرده و به صورت یکی از معاونت‌های رییس‌جمهور در بیاورد.
در جلسه شب گذشته این شورا به ریاست محمود احمدی نژاد، مصوب شد که سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان جدید “معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری” تغییر نام داده و در نهاد ریاست جمهوری ادغام شود.
این تصمیم در حالی صورت گرفته است که دو ماه و نیم پیش احمدی نژاد بالاخره پس از گذشت بیش از 9 ماه از این مصوبه الحاق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها به استانداری‌ها، دستورالعمل این مصوبه را به دستگاههای اجرایی ابلاغ کرده بود. در این ابلاغیه آمده بود: “از آغاز سال 86 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هر استان با همه پست‌های سازمانی، ردیف‌ها و اعتبارات به استانداری مربوطه منتقل و به نام معاونت برنامه‌ریزی استانداری شناخته می‌شود و وظایف برنامه‌ریزی و امور اقتصادی معاونت کنونی برنامه‌ریزی، اداری و مالی استانداری‌ها نیز به این معاونت منتقل خواهد شد. همچنین معاونت برنامه‌ریزی، اداری و مالی کنونی استانداری‌ها به معاونت اداری و مالی تبدیل می‌شوند. رؤسای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها نیز به پیشنهاد استاندار و با حکم وزیر کشور به عنوان معاون برنامه‌ریزی استاندار منصوب می‌شوند و انجام وظیفه می‌کنند.”
اما اکنون با الحاق سازمان مدیریت به نهاد ریاست جمهوری، اگرچه ظاهرا بخشی از مشکلات مصوبه قبلی رفع می‌شود، اما چندین مشکل جدید پیش پای این تغییرات سازمانی قرار می‌گیرد؛ از جمله بخش قابل از موارد شرح وظایف این سازمان، و نیز وضعیت سازمان‌هایی که تا پیش از این تحت نظر سازمان مدیریت فعالیت می‌کرده‌اند.
اما احمدی نژاد در جلسه شب گذشته در این خصوص گفته است: باتوجه به تغییر ماموریت‌های سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، باید ساختار این نهاد نیز دچار تحول شود که هدف از آن تقویت و ارتقا نظام برنامه‌ریزی و نظارت در کشور است. سازمان‌های تحت پوشش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی زیر نظر دستگاههای اجرایی مرتبط، به فعالیت خود ادامه خواهند داد.
اکنون باید مشخص شود که جابجایی‌هایی بعدی شامل کدام سازمان‌های اقماری است و این روند به کجا خواهد انجامید؟
تغییر نام یا انحلال؟
اگرچه ظاهر این مصوبه حاکی از تغییر نام و محل جای‌گیری در چارت اداری و تا حدی تغییر شرح وظایف است، اما این تغییر بیشتر شبیه یک انحلال بی‌سروصدا به نظر می‌رسد. چرا که عملا مغز برنامه‌ریزی دولت را از جایگاه کارشناسی خارج کرده و به زیرمجموعه مدریت سیاسی تنزل می‌دهد. در واقع این ایرادی بود که کارشناسان به شکلی خفیف‌تر به مصوبه قبلی دولت مبنی بر انتقال سازمان مدیریت استان‌ها به زیر مجموعه استانداری‌ها نیز وارد می‌دانستند. اما این بار ایراد به شکل جدی‌تری مطرح است. با این حال پاسخ صریح که تایید تلویحی انحلال سازمان مدیریت است، درلابلای سخنان برقعی رییس کنونی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی می‌توان دریافت.
وی صبح روزی که وقتی به شب رسید سازمان مدیریت در نهاد ریاست جمهوری ادغام شده بود، در جمع مدیران این سازمان گفت: رییس جمهوری خواستار اعتلای جایگاه این سازمان، نظارت آن بر روند توسعه کشور و برنامه‌ریزی برای تحول در دستگاههای اجرایی است. در کنار این ماموریت، سازمان مدیریت وبرنامه‌ریزی باید تمام امور و وظایفی که می‌توان به دستگاه ها تفویض کرد، را واگذار کند.
برقعی این سخنان را در آیین تودیع و معارفه دو معاون این سازمان (امور اجتماعی و اداری، مالی و منابع انسانی) بیان کرد. دو معاونتی که “محمود عسگری آزاد” و “رحمت‌الله کرمی” متصدیان آنها از قضای روزگار در اعتراض به این تغییر که در واقع چیزی جز انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نیست، استعفا کرده بودند. و طنز تلخ روزگار اینجاست که اینها جانشینان “فرهاد دژپسند” معاون تولیدی، “علی طیب نیا” معاون اقتصادی و “مهدی رحمتی” معاون زیر بنایی بودند که به دنبال مصوبه مشابه قبلی مربوط به استان‌ها در مهر ماه سال گذشته استعفا داده بودند.
سازمان مدیریت، بی‌کارشناس، بی اختیارات
در 24 آبان ماه 1385 یعنی درست یک ماه پس از آنکه سه معاون سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در اعتراض به تصمیم احمدی نژاد مبنی بر الحاق امور برنامه‌ریزی استان‌ها به استانداری‌ها استعفا دادند، فرهاد رهبر معاون احمدی نژاد و رییس این سازمان نیز از سمت خود استعفا داد.
مخالفت رهبر با این تصمیم احمدی نژاد از روز اول به رسانه‌ها کشیده شد، اما مدتها طول کشید تا متن نامه استعفای وی که در آن با زبان تندی از تصمیم‌های غیرکارشناسی احمدی نژاد انتقاد شده بود، در رسانه‌ها منتشر شود.
خبر انتصاب برقعی به جای رهبر به ریاست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی عصر روز چهارشنبه 24 آبان، پس از آن اعلام شد که روابط عمومی این سازمان صبح همان روز استعفای فرهاد رهبر را تکذیب و اعلام کرده بود که وی از “مسئولیت استعفا نداده و نخواهد داد.”
محمود احمدی نژاد در حکم انتصاب رییس جدید سازمان مدیریت و برنامه ریزی از آقای برقعی خواسته بود تا ضمن ارتقا برنامه ریزی و نظارت به عنوان وظیفه اصلی این سازمان، به دخالت های غیر ضرور در امور اجرایی پایان دهد و امور اجرایی را به دستگاه های دولتی واگذار کند.
اکنون این تصمیم پس از حدود هشت ماه عملی شده است و سازمان مدیریت نیز به شکلی تغییر تعریف داده است که احمدی نژاد نام آن را تقویت نقش نظارتی می‌گذارد اما کارشناسان آن را چیزی جز انحلال نمی‌یابند. با این اوصاف باید منتظر واکنش کارشناسان به این ضربه جدید احمدی نژاد به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور که بخش قابل توجهی از بدنه کارشناسی و برنامه‌ریزان کشور را در خود جای داده است، بود. سازمانی که از زمان تاسیس در 60 سال پیش تاکنون، مسئولیت تهیه برنامه های توسعه، بودجه سالانه کشور، تخصیص اعتبارات و نظارت بر اجرای پروژه ها را بر عهده داشت و از امروز با تصمیم احمدی نژاد بخشی از نهاد ریاست جمهوری یا همان حلقه دوستان و هواداران وی خواهد بود.