حسین خسروی
همزمان با مصاحبه محموداحمدی نژاد، با یک شبکه تلویزیونی آمریکایی مبنی بر اینکه “در ایران آزادی مطلق وجود دارد” شنیده ها حاکی از آن است که پرونده نشریه “شهروند امروز” در هیات نظارت بر مطبوعات مفتوح و قرار است چهارشنبه هفته جاری در این باره تصمیم گیری شود.
گفته می شد علت اصلی فشارها برای بهانه گیری از این نشریه تیراژ آن و موفقیت آن نشریه در جذب خوانندگان جدید و تاثیر گذاری بر فضای سیاسی کشورست.
به گفته یک کارشناس مطبوعاتی حتی تلاش تصمیم گیرندگان شهروند امروز برای مصاحبه با چهره های هوادار دولت و جناح راست و چاپ مقالاتی از افراد مورد علاقه دولتمردان هم نتوانسته باعث انصراف دولت از تعطیل این نشریه موفق شود. و بار دیگر نشریه ای به گناه موفقیت به جوخه اعدام نزدیک می شود.
پرونده شهروند امروز قرار بود در جلسه گذشته این هیات مورد بررسی قرار بگیرد که گویا به دلیل کمبود وقت این پرونده در دستور کار جلسه آتی قرار گرفت.
شهروندامروز ابتدا در شهر اصفهان منتشر می شد، اما بعد از توقیف دوروزنامه شرق، تحریریه این روزنامه با سردبیری محمد قوچانی و مدیریت محمدعطریان فر ـ از اعضای شورای مرکزی حزب کارگزاران و مدیر روزنامه های همشهری و شرق ـ انتشار این نشریه را برعهده گرفتند. اولین شماره دوره جدید شهروند امروز در آستانه نوروز 86 وپس از آن هر دو هفته یک بار منتشر شد.
این هفته‌نامه که با شکل و شمایل متعارف هفته نامه های مشهور جهان مانند تایم و اکسپرس و اشپیگل منتشر می‌شود، در طول یک‌سال گذشته از اقبال عمومی بالایی برخوردار بوده است و در حال حاضر پر تیراژترین مجله هفتگی کشور است و موضوعات مختلفی از سیاست و اقتصاد تا هنر و ادبیات را پوشش می‌دهد.
پرونده قطور شهروند امروز
نخستین زمزمه ها درباره توقیف شهروند در مهرماه سال گذشته آغاز شد؛ همان زمان که بحث ها درباره مدیرمسوول این نشریه بالا گرفت. در آن زمان اما با اعلام اینکه چندین اسم به عنوان مدیرمسوول به وزارت ارشاد معرفی شده است، جنجال ها تا حدی فروکش کرد.
موج دوم فشار بر شهروند امروز از چند هفته پیش آغاز شد. همزمان با خبر توقیف نشریه “همشهری جوان”، خبر توقیف شهروند امروز هم در محافل مطبوعاتی نقل می شد. در آن زمان اما محمد عطریانفر در گفتوگو با “ایلنا” اعلام کرد که: “خبر مبنی بر توقیف این هفته نامه شایعهای بیش نیست. هیچ مشکلی برای این هفته نامه بوجود نیامده است و این اخبار شایعهای بیش نیست.“
رسانه های وابسته به اصول گرایان اما گویا دست بردار قضیه نبودند. سایت خبری برنا ـ وابسته به سازمان ملی جوانان ـ اعلام کرد: “در حالیکه انتشار و تبلیغ فعالیت تشکل‌ها و سازمان های معاند از جمله سازمان مجاهدین خلق، سلطنت طلبان و فراریان از کشور در مطبوعات ممنوع است، شنیده‌های خبرنگار برنا حاکی است پرونده تخلفات از این دست شهروند امروز در دستور کار برخی اعضای هیئت نظارت بر مطبوعات قرار گرفته است. هفته‌نامه شهروند امروز که همچنان بدون مدیر مسئول و معرفی آن به هیئت نظارت بر مطبوعات منتشر می‌شود، در تازه ترین شماره خود به تبلیغ استثنایی و ویژه از گروهک تروریستی منافقین پرداخت. بنابر این گزارش در شماره 13 مرداد 87 این هفته نامه، خسرو تهرانی، در یادداشتی با عنوان سازمان مجاهدین خلق، از پیدایش تا عملیات فروغ جاوید به تمجید از برخی اعضای این گروهک و برنامه‌ریزی‌های سازمان یافته آنان پرداخت. وی در این مطلب ضمن تجلیل از فعالیت گروهک منافقین از مسعود رجوی و موسی خیابانی به عنوان افرادی هوشیار، توانمند و دارای قدرت بالای سوژه آفرینی، ژست منحصر به فرد احساسی و عاطفی، قدرت تئوریزه کردن مفاهیم و برنامه ریزی دقیق در برخورد با معضلات روز و… یاد کرد. این در حالی است که طبق قانون مطبوعات تبلیغ فعالیت تشکل‌ها و سازمان های معاند از جمله سازمان مجاهدین خلق، سلطنت طلبان و فراریان از کشور در مطبوعات ممنوع می باشد. انتشار این مطالب با توجه به سابقه انتشار برخی مطالب حاشیه دار دیگر در این نشریه برخی محافل را به واکنش واداشته به طوریکه خواستار برخورد جدی مسئولان با این هفته نامه شدند. شایان ذکر است، خسرو تهرانی اخیراً در گفتگویی با لطف الله میثمی در نشریه چشم انداز ایران (به مدیر مسئولی میثمی!) به تطهیر سازمان مجاهدین خلق پرداخته است در حالیکه در هفته نامه شهروند در اقدامی تناقض‌آمیز به تخریب لطف الله میثمی اقدام کرده است!“
در ادامه گزارش برنا آمده بود: “هفته نامه شهروند امروز که به عنوان هفته نامه ای حرفه ای در میان اهالی مطبوعات شناخته می‌شود، ماه هاست بدون مدیر مسئول، درج نام مدیر مسئول و همچنین معرفی او به هیئت نظارت بر مطبوعات فعالیت می‌کند که طبق قانون باید تذکر کتبی دریافت و در اولین فرصت نسبت به معرفی مدیر مسئول اقدام کند.همچنین شنیده‌های خبرنگار برنا حاکی است پرونده تخلفات شهروند امروز در دستور کار برخی اعضای هیئت نظارت بر مطبوعات قرار گرفته است.“
همزمان با برنا، سایت تابناک وابسته به محسن رضایی هم در این باره خبر داد: “پرونده «شهروند امروز» که چند گاهی است در هیأت نظارت بر مطبوعات باز است، در جلسه پیش این هیأت به علت کمبود وقت، بررسی نشد. شنیده‌ها حاکی از آن است که چهارشنبه هفته جاری، هیأت نظارت به پرونده این هفته نامه رسیدگی خواهد کرد.”
این گزارش در ادامه می‌افزاید: “اصلی‌ترین مسأله‌ای که ادامه حیات شهروند امروز را تهدید می‌کند، مشخص نبودن مدیر مسئول آن است. این در حالی است که یک منبع آگاه، علت نامشخص بودن مدیرمسئول این هفته‌نامه را تأخیر در پاسخ استعلام گزینه‌های معرفی شده دانست و گفت: از طرف این هفته‌نامه به جز عطریانفر، چند تن دیگر از جمله طباطبایی نیز برای مدیرمسئولی این هفته‌نامه به وزارت ارشاد معرفی شدهاند که پس از گذشت ماه‌ها، هنوز پاسخ استعلام‌های صورت گرفته، داده نشده است.این در حالی است که یکی از دستگاه‌‌ها، پاسخ استعلام درخصوص عطریانفر را روشن بیان نکرده است.“
بعضی محافل نیز از توافق از پیش تعیین شده ای خبر دادند مبنی بر اینکه قرار است امتیاز این هفته‌نامه به دلیل عدم تطبیق نوع فعالیت آن با امتیاز نشریه، توقیف شود. این همان نکته ای بود که خبرگزاری وابسته به سازمان ملی جوانان نیز به آن اشاره کرده بود.
آمار توقیف مطبوعات در دولت نهم
روند توقیف نشریات در ایران، از سال گذشته تاکنون پر شتاب بوده است. بر اساس آمار منتشره شده در سال 1386، تعداد 29 نشریه توقیف یا لغو امتیاز شدهاند. تنها در یک روز در آستانه نوروز 87، مجوز انتشار نه نشریه به دستور هیات نظارت بر مطبوعات لغو شد. “دنیای تصویر”، “ندای ایران”، “هفت”، “صبح زندگی”، “بازنگری”، “تلاش”، “به سوی افتخار”، “شوکا” و “هوار” از این دسته نشریات بودند.
هچنین در بهمن ماه سال گذشته ماهنامه زنان به دستور هیات نظارت بر مطبوعات پس از 16 سال از ادامه انتشار بازماند و علاوه بر آن طی این یک سال، مجوز انتشار 30 نشریه دیگر از سوی دولت لغو شده است. از جمله روزنامه‌های معروف توقیف شده در سال گذشته می‌توان از “شرق” و “هم میهن” نام برد. در 20 فروردین ماه سال جاری نیز خبر رسید که یک روزنامه و سه نشریه به دستور هیات نظارت بر مطبوعات، توقیف شدهاند.
همچنین، مجوز “صبح ورزش”، “ایمن گستر”، “گزیده پژوهش‌های جهان” و “لاله” به علت آنچه چاپ نامنظم در سال گذشته عنوان شد و با استناد به ماده 16 قانون مطبوعات، لغو شد.
روزنامه‌های اصولگرا نیز در این مدت از گزند توقیف در امان نماندند. روزنامه منسوب به محمد باقر قالیباف، شهردار تهران، یکی از نشریات متمایل به اصولگرایان بود که در این مدت توقیف شد. این نشریه با عنوان “تهران امروز”، در تیرماه گذشته و با حکم هیات نظارت بر مطبوعات توقیف شد. برخی آگاهان می‌گویند که چاپ ویژه‌نامه‌ای درباره سومین سال ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد از دلایل این توقیف بوده است.