یک روز پس از حضور محمدجواد ظریف٬ وزیر امورخارجه٬ در جلسه غیرعلنی مجلس٬ بحث احضار او به مجلس با سوال صد نماینده مطرح شد٬ اما در آخرین ساعات شب گذشته٬ نمایندگان مطرح‌کننده سوال٬ از احضار وزیر خارجه منصرف شدند.
جواد کریمی‌قدوسی٬ نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس٬ به خبرگزاری فارس گفت که ظریف برای پاسخ به سوال او - که با امضای صد نماینده مجلس همراه شده - به صحن علنی خواهد آمد.
سوال کریمی‌قدوسی در ابتدا با امضای چهل نماینده مجلس همراه شده و برای بررسی به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارجاع شده بود. اما پس از قانع نشدن کریمی‌قدوسی از پاسخ‌های ظریف٬ کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس این سوال را “ملی” تشخیص داد. پس از ارجاع سوال به صحن علنی ۶۰ نماینده دیگر هم این سوال را امضا کردند تا تعداد سوال‌کنندگان به صد نفر برسد.
کریمی‌قدوسی درباره “دلیل نادیده گرفتن مصادیق حقوق هسته‌ای ملت ایران در موافقت‌نامه ژنو” از ظریف سوال پرسیده. وی همچنین در بخش دیگری از سوال٬ از ظریف خواسته که به پشتوانه “ملت انقلابی و شهدای این مرز و بوم” مقابل “اهانت‌های مقامات آمریکا و رفتارهای غیردیپلماتیک مقامات متکبر” غرب٬ عکس‌العملی “انقلابی” و “در وزن وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نشان” داده و از “خوش‌بینی خود به این مقامات فریبکار و غیرقابل اعتماد غربی و آمریکایی” بکاهد.
با این حال او در ساعات آخر شب گذشته٬ اعلام کرد که به دلیل “فضای سیاسی موجود” از طرح سوال منصرف شده و به این ترتیب احضار ظریف به مجلس منتفی شد. قدوسی توضیح بیشتری درباره دلایل انصاف خود از طرح سوال نداد.
خبرگزاری مهر نوشت که قدوسی به دلیل “فضای موجود در تمدید توافقنامه ژنو” از طرح سوال خود منصرف شده و آن را پیگیری نکرده است.
پنج‌شنبه هفته گذشته و پس از تمدید مذاکرات میان ایران و اعضای گروه ۱+۵ برای هفت ماه٬ آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی٬ گفته بود که “با تمدید مذاکرات” مخالف نیست٬ به همان دلیلی که “با اصل مذاکرات مخالف” نبوده و اضافه کرد: “هیات مذاکره کننده‌ی ما حقا و انصافا پرتلاش و جدی هستند؛ ایستادگی می‌کنند، با منطق حرف می‌زنند، زیر بار حرف زور نمی‌روند، دارند کار می‌کنند؛ این را هم همه توجه داشته باشند. حالا جزییات و آن‌چه را در این گفت‌وگوها می‌گذرد، غالبا مردم مطلع نیستند؛ نه، با جدیت، با منطق، با دلسوزی دارند کار می‌کنند و منطقی هم عمل می‌کنند”.
گزارش ظریف
احضار ظریف به مجلس کمتر از یک هفته پس از برگزاری مذاکرات وین میان ایران و گروه ۱+۵ صورت می‌گیرد. روز سوم آذر/ ۲۴ نوامبر پیش از این از سوی دو طرف به عنوان مهلت پایانی رسیدن به توافق جامع تعیین شده بود٬ اما مذاکره‌کنندگان هر دو سو ترجیح دادند که با “توافق سیاسی “برای هفت ماه دیگر مذاکرات را تمدید کنند.
واکنش‌ها به تمدید مذاکرات اما در ایران متضاد بود. برخی آن را پیروزی سیاسی برای دولت روحانی دانستند و برخی دیگر از آن انتقاد کردند. در جریان این مذاکرات برای نخستین بار پس از روی کار آمدن جمهوری‌اسلامی٬ وزرای امورخارجه ایران و آمریکا٬ دیدار دوجانبه‌ای با یک‌دیگر داشتند.
ظریف روز شنبه برای ارائه توضیح درباره روند این مذاکرات در جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی شرکت کرد. جلسه‌ای که بازتاب‌های مختلفی میان نمایندگان مجلس داشت. نمایندگان نزدیک به دولت آن را مفید ارزیابی کردند٬ اما بخشی از اصول‌گرایان از ظریف بابت سخنانش در این جلسه انتقاد کردند.
وزیر امورخارجه قرار بود در این جلسه “گزارشی از کیفیت، محتوا، شکل و نتایج مذاکرات هسته‌ای” به نمایندگان بدهد٬ اما حسین نقوی‌حسینی٬ سخن‌گوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس٬ گفت که در این جلسه “ظریف هیچ اطلاعات محرمانه‌ای در مجلس مطرح نکرد”.
به گفته نقوی‌حسینی “باید از ظریف در یک جلسه علنی دعوت شود تا شاید وی بیشتر از این به ما اطلاعات بدهد”٬ زیرا وی در این جلسه “۵۰ درصد مطالب موجود در رسانه‌ها” را نیز به نمایندگان نگفته است.
دو نماینده مجلس اما به تشریح سخنان ظریف در این جلسه پرداختند. غلام‌علی جعفرزاده٬ نماینده رشت٬ به خبرگزاری خانه ملت گفت که هیات مذاکره‌کننده ایران در جریان این مذاکرات اجازه ندادند که مسایلی مانند بحث حقوق‌بشر یا برنامه موشکی ایران مطرح شود. وی به نقل از ظریف گفت “جلسات با تندی برگزار می‌شد و در جلسات وین طرفین بر سر ۶ موضوع اختلاف نظر داشتند”.
به گفته وی “فاصله بین لغو تحریم و افزایش تعداد سانتریفیوژها” از جمله موارد اختلاف بود.
هم‌زمان حسن سبحانی‌نیا٬ عضو هیات رییسه مجلس نیز درباره حضور ظریف در جلسه غیرعلنی به فارس گفت: “آقای ظریف درباره اختلاف نظر بین ایران و غرب مانند فردو، آب سنگین اراک و تعداد سانتریفیوژها نکاتی را برای نمایندگان بیان کرد و وکلای ملت نیز سوالات خود را از آقای ظریف پرسیدند که وی به آن‌ها پاسخ داد”.
جلیل جعفری٬ عضو کمیسیون انرژی٬ به ایرنا گفت که سخنان ظریف در جلسه غیرعلنی “برای نمایندگان قانع‌کننده بود و من صدای مخالفی نشنیدم؛ ضمن این‌که چنین جلساتی غیرعلنی است و ما مجاز به بیان جزییات نیستیم”.
با این حال حضور ظریف در مجلس و سخنان او٬ موجب رضایت برخی نمایندگان مجلس نشده است. از آن جمله جواد کریمی‌قدوسی٬ عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس٬ سخنان ظریف در این جلسه را “مانند همیشه” و در حد “کلیات” توصیف کرد. این نماینده مجلس اضافه کرد که این جلسه “به طور کل برای نمایندگان جلسه موثری نبود”٬ زیرا “به سوالات پاسخ‌های لازم داده نشد و دغدغه‌ها بر سر جای خود باقیست”.
کریمی‌قدوسی گفت: “آقای ظریف در پاسخ به سوالات نمایندگان هم وارد جزییات نشد و زمانی که در قالب تعداد سانتریفیوژ مورد نظر تیم هسته‌ای ایران در آخرین مرحله چه بوده، عنوان کرد که این جزییاتی است که همیشه بر سر آن بحث می‌شود و توافقی صورت نگرفته و تا زمانی که موضوعی به تصویب نرسد، نمی‌شد صحبت کرد و حتما زمانی که توافق جامع به تصویب برسد، نمایندگان پس از آن از محتوای توافق مطلع خواهند شد”.
به نظر می‌رسد که با توجه به سخنان رهبر جمهوری‌اسلامی در حمایت از تیم مذاکره‌کننده٬ تندروهای جناح راست برای مدتی - انتقادهای خود به دولت روحانی در زمینه مذاکرات هسته‌ای را به رسانه‌ها محدود کنند و از احضار وزیر خارجه یا دیگر مقام‌های مسوول به مجلس خودداری کنند. اتفاقی که مشخص نیست تا چه زمانی تداوم داشته باشد.
