هروقت پای نقض حقوق بشر در ایران و به ویژه نقض حقوق غیرمسلمان‌ها به میان می‌آید، فعالیت کلیساها و حضور نمایندگان آشوری‌ها و ارمنی‌ها در مجلس شورای اسلامی یکی از استنادات مقامات جمهوری اسلامی برای رد این ادعا است. به همین دلیل در پیگیری ادعای آیت‌الله خامنه‌ای و دیگر مقامات که مدعی “رواداری” نسبت به ایرانیان پیرو سایر ادیان هستند و کشورهای اروپایی و آمریکایی را به درس گرفتن از جمهوری اسلامی فرا می‌خوانند، مسیحیان ایران می‌توانند یک محک مناسب باشند. آیا آن گونه که رهبر جمهوری اسلامی می‌گوید هیچ گونه تعرضی به مسیحیان ایران نی‌شود و از حقوق برابر با سایر شهروندان برخوردارند؟
ایران، بالانشین جدول نقض حقوق مسیحیان
آخرین گزارش سازمان “درهای باز” ایران را در رتبه هفتم کشورهایی قرار داده که مسیحیان در آنها مشمول بیشترین آزار و اذیت می‌شوند. این جدول که با استناد به گزارش‌های رسیده به این سازمان در بازه زمانی نوامبر ۲۰۱۳ تا اکتبر ۲۰۱۴ تهیه شده، کره شمالی را در مقام اول نشانده و پس از آن سومالی، عراق، سوریه، افغانستان، سودان و ایران قرار دارند. در گزارش ماقبل آخر ایران با حضور در رتبه نهم جایگاه بهتری داشت. البته وضع از این هم بدتر بوده و ایران در گزارش مربوط به سال ۲۰۱۱ مقام پنجم و یک سال پیش از آن، رتبه دوم را به خود اختصاص داده بود.
به نظر می‌رسد که تعویق یا لغو اعدام نوکیشان مسیحی یکی از دلایل بهبود نسبی در این رده‌بندی باشد. اصطلاح نوکیش مسیحی هم که در ادبیات گروه‌های حقوق بشری و رسانه‌های مسیحیان رایج است به مسلمان‌زاده‌هایی اطلاق می‌شود که با تغییر دین به مسیحیت گرویده‌اند. جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته به شدت در برابر این تغییر دین مقاومت و مخالفت کرده و با استناد به دستورات دینی و آیات قرآن، تغییر دین را برای شهروندان ایرانی مجاز ندانسته است.
مسیحیت در قانون اساسی جمهوری اسلامی به عنوان یک دین رسمی شناخته شده است اما در عمل فقط ارمنی‌ها و آشوری‌های ایران را که به طور تاریخی مسیحی هستند دربر می‌گیرد. روایت‌های پراکنده‌ای از نقض حقوق این اقوام و اعمال ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های بسیار بر آنها نیز گزارش شده است اما با توجه به شدت تضییع حقوق نوکیشان مسیحی نگاه‌ها بیشتر معطوف آنان است. ضمن اینکه سهمیه‌ای برای حضور نماینده مسیحیان به رسمیت شناخته شده در مجلس شورای اسلامی هم درنظر گرفته شده و بارها حضور نمایندگان اقلیت‌های مسیحی در مجلس از سوی مقامات جمهوری اسلامی به آزادی مسیحیت در ایران تعبیر شده است.
یوتان بت‌کلیا، نماینده آشوریان مسیحی در مجلس هم بارها در گفت‌وگو با رسانه‌های مختلف مدعی آزادی کامل مسیحیان در ایران شده و با انتقاد از آمریکا و دولت‌های اروپایی از جمهوری اسلامی تقدیر و تعریف کرده است: “ما در انجام فعالیت‌های فرهنگی خود همانند انجام مراسم دینی خود از آزادی کامل برخوردار هستیم، ما طی ۱۳ سال گذشته و هر ساله جشنواره‌ای را در سطح بین‌المللی در شهر ارومیه برگزار می‌کنیم که آشوریان از کشورهای گرجستان، ارمنستان، روسیه عراق، سوریه، لبنان، در این مراسم شرکت می‌کنند که هزینه برگزاری این جشنواره پیش از این توسط سازمان ملی جوانان و در حال حاضر وزارت ورزش و جوانان تأمین شده و می‌شود. علاوه بر این کنگره‌های مختلفی در ایران توسط آشوریان برگزار شده که باز هم دولت جمهوری اسلامی ایران کمک‌هایی را برای تأمین هزینه این کنگره‌ها داشته است و مقامات بلندپایه سیاسی کشور برای مراسم افتتاحیه این کنگره‌ها در مراسم حضور پیدا کرده‌اند.”
او همچنین گفته است: “ما تمامی آداب و سنن خود را در ایران انجام می‌دهیم، مراکز دینی ما دایر است و اقلیت‌های دینی آزادانه به انجام مراسم خود می‌پردازند. در بسیاری از نقاط جهان مشاهده می‌شود جهت تأمین امنیت در مقابل کلیساها مأمور گذاشته شده اما در ایران به دلیل وجود آزادی کلیساها به خوبی نگهداری می‌شوند و مشکلی از نظر امنیتی در این ارتباط وجود ندارد. به عنوان نمونه در ارومیه بیش از ۹۰ کلیسا وجود دارد که در برخی از روستاهای محل این کلیساها یک آشوری زندگی نمی‌کند و جالب‌تر اینکه در برخی موارد کلید این کلیساها در دست هموطن مسلمانی است که در مجاورت کلیسا زندگی می‌کند و زمانی که آشوریان برای عبادت به این کلیساها می‌روند می‌بینند که هموطن مسلمان آنها از کلیسا محافظت می‌کند که در هیچ جای دنیا نمی‌توان نمونه این کار را پیدا کرد.”
به اعتقاد او حضور نمایندگان مسیحی در مجلس هم یک امتیاز ویژه از سوی جمهوری اسلامی است چرا که مجموع اقلیت‌های دینی در ایران آنقدر نیست که واجد شرایط داشتن نماینده مجلس باشند: “در حالی که در برخی از کشورهای مدعی دموکراسی چند میلیون نفر مسلمان زندگی می‌کنند یک نماینده از این مسلمانان در مجلس این کشورها نیست مسیحیان آشوری با جمعیتی ۲۰ تا ۲۵ هزار نفر دارای یک نماینده در مجلس شورای اسلامی هستند.”
آزار در زندان
تعداد کشیش‌هایی که پس از انقلاب ۵۷ تاکنون به قتل رسیده‌اند دو رقمی شده اما عموم این قتل‌ها از سوی مقامات غیرسیاسی قلمداد شده و با کنترل شدید بر جریان اطلاع‌رسانی، مرگ آنها مبهم و مرموز باقی مانده است. حتی روایتی وجود دارد که قتل کشیش‌های منتقد و معترض را به اقدامات جریان سعید امامی در وزارت اطلاعات پیوند می‌زند.
آزار و اذیت نوکیشان مسیحی به گزارش‌های بین‌المللی هم راه پیدا کرده و از جمله در گزارش‌های احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در ایران هم مورد تاکید و تایید قرار گرفته است.
شهدی در گزارش سال ۲۰۱۴ خود نوشت: “حداقل ۴۹ مسیحی پروتستان در بازداشت به سر می‌برند که بسیاری از آنها به دلیل فعالیت در کلیساهای غیررسمی خانگی دستگیر شده‌اند […] ظرف دو تا سه سال گذشته مقامات به نحو فزاینده‌ای کلیساهایی را که دارای مجوز رسمی بوده، بسته‌اند و کشیش‌های این کلیساها را به دلیل برگزاری مراسم نیایش به زبان فارسی و آنچه ادعا می‌شود ارائه خدمات مذهبی به ایرانیان با پیشینه مسلمانی است، دستگیر کرده‌اند. مقامات به طور منظم وبسایت‌های مسیح را مسدود می‌کنند.” همچنین آزار و اذیت روحی و جسمی شدید مسیحیان بازداشت شده نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
در آخرین نمونه از آزار و اذیت‌های دوران زندان و بازداشت، رسانه‌های مسیحیان ایران گزارش دادند که در آبان ماه امسال یک زن مسیحی زندانی مورد هتک حرمت ماموران زن زندان اوین قرار گرفته است. بنا بر این گزارش‌ها “مریم نقاش زرگران” که به جرم “فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی و اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور” به ۴ سال زندان محکوم شده پس از ۱۷ ماه حضور در زندان به مرخصی رفته بود اما در بازگشت به زندان مجبور به برهنگی کامل در مقابل ماموران زن شد و او را به زور مورد بازرسی بدنی قرار دادند.
سعید عابدینی، شهروند ایرانی ـ امریکایی نیز یک مسیحی دیگر است که به اتهام “تشکیل کلیسای خانگی به قصد برهم زدن امنیت ملی” به ۸ سال زندان محکوم شده است. همسرش نغمه عابدینی هفته گذشته در گفت‌وگو با روزآنلاین وضعیت جسمانی همسرش را نامساعد توصیف کرد و گفت: “متاسفانه بعد از این همه مدت و علیرغم همه پی گیری ها، به هیچ وجه اجازه نداده اند سعید جراحی شود و رسیدگی های لازم پزشکی صورت بگیرد. هم پزشکان زندان رجایی شهر گفته اند نیاز به جراحی دارد هم پزشکان بیمارستان دی که یکبار به آنجا منتقل و اندوسکوپی شده بود گفته اند که زخمی وجود دارد که تنها راه حل آن جراحی است و با دارو خوب نمی شود. اما هیچ ترتیب اثری تاکنون داده نشده.او در حالی در رجایی شهر زندانی است که به شدت درد دارد. از طرفی به خاطر ضرباتی که ماههای اول بازداشت به او وارد کرده بودند همچنان مشکل دارد.”
عکس: فرزندان سعید عابدینی در مراسمی که برای درخواست آزادی این کشیش زندانی برگزار شده
