تصویب رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه‌های ایران، سرانجام بعد از حدود ۱۴ سال از تصویب آن قرار است از مهر ماه امسال به اجرا در آید. حسن روحانی، رئیس دولت یازدهم روز یکشنبه زمانی که سنندج را ترک می‌کرد با اعلام این خبر وعده دیگری هم به مردم کردستان داد: “بخش کردی خبرگزاری جمهوری اسلامی بزودی راه‌اندازی می‌شود.”
اما به نظر می‌رسد این وعده‌ها چندان پاسخگوی خواست های فعالان سیاسی و مدنی نبوده است، حتی برخی از حامیان سابق دولت یازدهم نیز از سفر یک روزه حسن روحانی به سنندج ابراز رضایت ندارند. جلال جلالیزاده، نماینده سنندج در مجلس ششم هم در مصاحبه با روز می‌گوید این سفر مورد رضایت اصحاب سیاسی و فرهنگی و اجتماعی کردستان نبود.
خالد توکلی، از دیگر چهره‌های سیاسی اصلاح طلب کردستان اما نظر متفاوتی دارد. او به روزمی‌گوید: “آنچه در این سفر دیده شد و آنچه قبلا دیده‌ایم با انتظارات ما فاصله دارد اما نکات مثبت هم در عملکرد دولت دیده می‌شود که تا حدی امیدواری ایجاد می‌کند.”
حسن روحانی برای اولین‌بار بعد از انتخابات خردادماه ۹۲، روز یکشنبه، ۴ مردادماه به استان کردستان رفت و همان روز نیز سنندج را به مقصد تهران ترک کرد.
بسیاری از طرفداران دولت امیدوار بودند روحانی در جریان این سفر پاسخی برای وعده‌های بر زمین‌مانده دولت در دو سال گذشته به مردم ارائه دهد و همچنین طرح‌ها و برنامه‌های دیگری برای توسعه همه جانبه این استان محروم معرفی کند.
سفر رئیس دولت یازدهم به کردستان، بیستمین سفر او به استان‌های کشور بود. در آستانه بازدید هیات عالی‌رتبه دولت به کردستان، نمایندگان مجلس با اشاره به رای بالای روحانی از تاخیر او در سفر به این استان انتقاد کرده و گفته بودند: “انتظار داریم در شرایط فعلی رئیس‌جمهور مشکلات کردستان را به صورت ویژه بررسی کند.”
استان کردستان یکی از دو استانی بود که در انتخابات خردادماه سال ۹۲ بیشترین آرای خود را به نفع حسن روحانی به صندوق انداخت؛ حمایتی که فعالان سیاسی می‌گویند رئیس دولت به آن پاسخی درخور نداده است.
جلال جلالیزاده می‌گوید: “اگر آقای روحانی به کردستان سفر نمی‌کردند بهتر بود. این سفر مورد رضایت اصحاب سیاسی و فرهگی و اجتماعی نبود. مردم انتظار داشتند که او در سخنرانی‌ها بتوانند وعده‌های دلخوش‌کننده‌ای به مردم بدهد. بخصوص که مردم کردستان با ۷۴ درصد رای به روحانی انتظار داشتند که او به عنوان یک شخصیت حقوق‌دان بتوانند به بی‌عدالتی‌هایی که سالهاست در حق این مردم می شود خاتمه دهد.”
به گفته رئیس فراکسیون نمایندگان کرد و اهل سنت در مجلس ششم “سفر محدود و یک روزه رئیس جمهور، عدم پاسخگویی به خبرنگاران و همچنین نبود شفافیت در سخنان ایشان موجب شد که مردم از این سفر احساس رضایت نکنند.”
خالد توکی، فعال سیاسی در سقز و از چهره‌های معتدل سیاسی در کردستان نظر دیگری دارد. او می‌گوید: “قبل از هر چیز باید گفت دولت روحانی وارث مسائل و مشکلات فراوانی است که به هیچ وجه نباید به هنگام تحلیل و ارزیابی عملکرد دولت روحانی آن را نادیده گرفت، در نتیجه باید برای دیدن تغییرات عینی صبر پیشه کرد. اما این بدان معنا نیست که بگوییم دست از انتقاد و اعتراض نسبت به کمی‌ها و کاستی‌ها برداشته‌ایم.”
به گفته این فعال سیاسی: “در زمینه مطالبات فرهنگی، تأسیس رشته زبان و ادبیات کردی در دانشگاه کردستان و راه‌اندازی بخش کُردی خبرگزاری ایرنا، اقداماتی مثبت، خوب و در راستای خواسته‌های مردم است. توجه به زیرساخت‌ها هر چند ناقص، نداشتن رفتار عوام‌فریبانه و توجه به هویت کُردی فراتر از استان کردستان و حتی ایران به نظر من از نکات خوب و امیدوارکننده دولت تدبیر و امید است.”
آقای توکلی با اینحال می‌گوید: “مسائل و مشکلات در کردستان فراوان است. دیدگاه امنیتی هنوز تعیین‌کننده است. در عزل و نصب‌ها و اختصاص بودجه مناسب و اتخاذ سیاست تبعیض مثبت ناکارآمدی به چشم می‌خورد. ارائه آمار نادرست به مرکز در جریان منطقه آزاد بانه و مریوان به چشم خورد که باید روشن شود در حالی که همه امیدوار بودند این مهم به سرانجام برسد اما از سوی ترکان مورد تأیید قرار نگرفت.”
او می‌افزاید: “هنوز برنامه مشخصی برای توسعه کردستان تدوین نشده است و با این برنامه‌ها عقب‌ماندگی کردستان رفع نخواهد شد.”
تصویب در دولت خاتمی؛ اجرا در دولت روحانی
این انتقادات در حالی متوجه حسن روحانی شده که او در آستانه ترک سنندج به خبرنگاران گفت: “در راستای اقدامات و برنامه‌های دولت تدبیر و امید و تحقق وعده‌هایم به مردم کردستان، تدریس زبان و ادبیات کردی نیز از ابتدای مهر ماه امسال در دانشگاه کردستان آغاز می‌شود.”
روحانی همچنین از راه اندازی بخش کُردی خبرگزاری جمهوری اسلامی خبر داد و گفت که “این اقدامات اولیه در راستای تقویت زبان و ادبیات فرهنگ کردی” از سوی دولت صورت می‌گیرد و “در گام‌های بعدی” هم این اقدامات ادامه خواهند داشت.
چند روز پیش از اظهارات روحانی در مورد رشته زبان و ادبیات کردی، برخی از مسئولان دانشگاه کردستان اعلام کرده بودند که این دانشگاه برای نخستین‌بار در سال آینده تحصیلی حدود ۴۰ دانشجو در رشته زبان و ادبیات کردی پذیرش می‌کند.
این رشته در دفترچه آزمون سراسری دانشگاه‌های ایران نیز درج شده است.
رشته زبان و ادبیات کردی در ابتدای دهه هشتاد به تصویب رسید و عنوان آن نیز در دفترچه‌های آزمون سراسری قید شد اما با استقرار دولت دهم و پایان مجلس ششم این مصوبه به فراموشی سپرده شد.
جلال جلالیزاده، نماینده سنندج در مجلس ششم و از افراد موثر در جلب رضایت وزارت علوم برای تصویب این رشته به روز می‌گوید: در پی تلاش‌های نمایندگان مجلس و موافقت خاتمی و وزارت علوم با درخواست ما این رشته تصویب و قرار شد در سال ۸۲ تحصیل شود، اما با آمدن دولت احمدی نژاد از اجرای این مصوبه جلوگیری شد.
آقای جلالیزاده ضمن ابراز خوشحالی از اینکه این رشته سرانجام در دولت حسن روحانی وارد مرحله اجرا شده، ابراز امیدواری می‌کند که “زبان و ادبیات کردی در همه مقاطع از دبستان تا دانشگاه تحصیل شود.”
یکی از وعده‌های عمده حسن روحانی در بیانیه “اقوام، ادیان و مذاهب” تدریس زبان مادری بطور رسمی در سطوح مدارس و دانشگاه‌ها واجرای کامل اصل ۱۵ قانون اساسی بود.
با اینکه فعالان سیاسی و فرهنگی از اجرای این رشته استقبال کرده‌اند و پیش از این نیز تدریس زبان و ادبیات کردی به صورت آزمایشی در یک مدرسه سقز امیدهایی به وجود آورده بود، اما اصل ۱۵ قانون اساسی که بر آزادی زبان و مطبوعات به زبان‌های غیر فارسی تاکید دارد همچنان به اجرا در نیامده است.
سنندج “پایتخت موسیقی ایران” نشد
از جمله انتظارات بخشی از هنرمندان کردستان پیش از سفر روز یکشنبه روحانی به این استان، علاوه بر راه‌اندازی بخش کردی خبرگزاری ایرنا، تبیدل شهر سنندج به پایتخت موسیقی ایران بود.
روحانی در سفر خود اما هیچ اشاره‌ای به این موضوع نکرد.
هیوا فولادی، از اعضای تحریریه وبسایت “شارنیوز” که اخبار شهری سقز در استان کردستان را پوشش می‌دهد، پیش از سفر روحانی در صفحه فیس‌بوک خود نوشته بود: “انتخاب سنندج به عنوان پایتخت موسیقی ایران، شایسته‌ترین و ظریف‌ترین کاری است که می‌شود در حق مردم این استان کرد. هم به شکل قابل تحسینی از فرهنگ و موسیقی و تمام کسانی که مدت زمان زیادی است نادیده گرفته شده اند تقدیر می‌شود، هم با معرفی چهره‌ی واقعی کردستان به عنوان یک استان فرهنگی و هنر دوست، امکان را برای جذب سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.”
وعده‌های دوساله دولت برای اقلیت‌ها
سفر روحانی به استان کردستان در آستانه دوسالگی تشکیل کابینه دولت یازدهم صورت گرفته اما فعالان سیاسی و مذهبی در مناطق محل سکونت اقلیت‌ها از عملکرد دو ساله دولت راضی نیستند.
جلال جلالیزاده می‌گوید: “مطالبات اقلیت‌ها از دولت مرکزی مشروع و منطقی است. اجرای قانون اساسی اصلی‌ترین مطالبه آنهاست است. عدم اجرای قانون یک ضعف است که دولت و شخص رئیس‌جمهور به عنوان مجری اصلی قانون اساسی مسئول آن است”
به گفته این نماینده سابق مجلس: “اولین وظیفه رئیس جمهور اجرای قانون اساسی است. یکی از انتظارات مردم کردستان هم اجرای اصل‌های ۱۲ و ۱۹ و ۱۵ و … است. این یک خواسته مشروع طبیعی است. بخصوص این خواسته در استانی مطرح است که به دولت رای داده.”
او می‌افزاید: “مناطق کردنشین در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دچار محرومیت و توسعه نیافتگی مضاعف هستند. دولت تاکنون نتوانسته به وعده‌هایش در رابطه با این مناطق تحقق ببخشد. روحانی از نظر اقتصادی می‌توانست شهرهای بانه و مریوان را به عنوان منطقه اقتصادی اعلام کند. می‌توانست در راستای مشارکت سیاسی از بین اهل سنت افراد بیشتری را منتصب کند. متاسفانه هیچ یک از این موارد طبق انتظار پیش نرفته است.”
هفته گذشته حسن امینی، از شخصیت‌های اهل سنت کردستان هم در مصاحبه با روز از بی‌توجهی دولت به وعده‌ها و حقوق اقلیت‌ها در ایران انتقاد کرده و گفته بود با گذشت دو سال از عمر دولت، تغییری در وضعیت آنها حاصل نشده است.
پیش از او نیز مولوی عبدالحمید، امام جمعه زاهدان نیز در خطبه های عید فطر از ادامه “تندروی‌ها” در مناطق محل سکونت اهل سنت ایران انتقاد کرده و گفته بود دولت روحانی آنطور که انتظار می‌رفت به وعده‌های خود عمل نکرده است.
