وحید ثابتیان
پس ازروزها تردید درخصوص حضور ایران درنشست شرم الشیخ مصر، مقامات ایرانی اعلام کردند که درآن شرکت خواهند کرد. محمود احمدی نژاد درتماس تلفنی با نوری المالکی حضور هیات ایرانی دراین نشست را تایید کرده است. هوشیارزیباری وزیرامورخارجه عراق گفته است که به احتمال زیاد ایران وآمریکا نشستی را دراین کنفرانس خواهند داشت. اگرچه روز گذشته کاندولیزا رایس وزیرامورخارجه آمریکا اعلام کرده است که گفت وگو با ایران تنها درمورد عراق خواهد بود، اما انتظار می رود، چنین نشستی درصورت برگزاری، مقدمه صحبت برسردیگرمسائل بین دوکشور را فراهم کند.
این درحالی است که با وجود تاکید رایس برحضور ایران درنشست او گفته که دراین نشست از ایران خواهند خواست که از مسلح کردن جنگجویان عراق وارسال اسلحه به این کشورخودداری کنند. او به شبکه ای بی سی آمریکا گفت که ما ازایران خواهیم خواست که ارسال فن آوری های IED که به کشتن سربازان ما و عراقیان منجر می شود را متوقف کند. اتهامی که ایران بارها آن را رد کرده است: “آمریکا کاملا مطمئن است که ایران باید چه کارهایی انجام دهد که به ثبات درعراق ومنطقه منجر شود.” به گزارش خبرگزاری بلومبرگ رایس تاکید کرده که مذاکره درمصر تنها درخصوص مساله برقراری ثبات درعراق است و نه رابطه ایران وآمریکا. او اضافه کرده که راه مناسب درخصوص بررسی پرونده هسته ای ایران ازطریق خاویرسولانا است که هم اکنون درحال مذاکره با تهران است. رایس همچنین دربرنامه “رودررو با ملت” شبکه سی بی اس آمریکا از پیشنهاد کشورهای اروپایی به ایران به عنوان پیشنهادی سخاوتمندانه سخن گفته است.
خاویرسولانا که هفته گذشته با علی لاریجانی درترکیه به مذاکره پرداخته بود، اعلام کرد که درگفت وگوهای خود با رییس مذاکره کننده پرونده هسته ای ایران به این نتیجه رسیده است که رهبرایران آماده مذاکره با آمریکاست. علی لاریجانی، روزگذشته با رد این اظهارات گفت که اساسا درگفت وگو های خود با سولانا درخصوص رابطه ایران وآمریکا هیچ گفت وگویی انجام نشده است. این درحالی است که خاویرسولانا درنشستی پس از مذاکره با لاریجانی دربروکسل در پاسخ به خبرنگارانی که از وی پرسیدند آیا مطمئن است که رهبران ایران برای مذاکره با آمریکا آماده اند گفت: “ بدون هیچ ملاحظه ای به شما خواهم گفت آری!” لاریجانی در واکنش گفته که این موضوع را دراخباردیده ولی اساسا دراین خصوص صحبتی با سولانا درمیان نیامده است.
ایران طی روزهای گذشته تلاش کرده بود تا با استفاده ازموقعیتی که عدم حضور دراجلاس یاد شده ایجاد خواهد کرد، از همه اهرم های ممکن برای آزادی پنج ایرانی که ماه ژانویه دردفتر کنسول گری ایران دراربیل دستگیر شدند استفاده کند. هم اکنون علی لاریجانی در عراق به سر می برد تا درگفت وگو با مقامات عالی رتبه عراقی فشاردیپلماتیک برای آزادی افراد یاد شده را افزایش دهد. با این وجود، مشخص نیست که وعده های مقامات عراقی وچراغ سبزهای مقعطی آمریکا عملا به آزادی پنج نفریاد شده منجر می شود یا همه چیزتنها برای آوردن ایران پای میز مذاکرات درمورد سرنوشت عراق وافزایش اعتبار نشست مصر بوده است.
دولت بوش که هم اینک درواشنگتن فشار بی سابقه ای را درخصوص سامان دادن به جنگ عراق تحمل می کند و لایحه افزایش بودجه نظامی اش با مخالفت کنگره رو به رو شده است، تلاش می کند به هروسیله ممکن ثبات را به عراق بازگرداند. طی روزهای گذشته کاندولیزارایس ودیگر مقامات منطقه ای خواستار حضور ایران درنشست شده بودند. نوری المالکی درخصوص حضور ایران درنشست مصر گفته است: “حضور ایران در اجلاس شرم‌الشیخ از اهمیت بسیاری برخوردار است و ما درطول این اجلاس برای برقراری ملاقات‌هایی بین ایران و آمریکا تلاش خواهیم کرد.” او گفته بود که حتی حاضر است برای متقاعد کردن مقامات ایرانی به تهران سفرکند.
المالکی همچنین تاکید کرده است که اگر ایران دراین اجلاس شرکت کند، ملاقات مستقیمی با آمریکا خواهد داشت و عدم حضور ایران نقطه ضعفی برای اجلاس خواهد بود: “ما هوشیار زیباری، وزیر خارجه عراق را برای متقاعد کردن ایران به شرکت در این اجلاس به این کشور فرستاده‌ایم و اگر لازم باشد من خود برای متقاعد کردن ایران به این کشور سفر خواهم کرد. شرکت نکردن ایران در این اجلاس یکی از نقطه ضعف‌های آن خواهد بود چرا که عراق و آمریکا امیدوارند از هرگونه حمایت منطقه‌یی برای دولت عراق بهره‌مند شوند. کشورهای عربی در این اجلاس شرکت می‌کنند؛ اما تا زمانی که عراق به بهبود روابط خود با کشورهای سنی عرب نپردازد از داشتن نقشی موثر خودداری خواهد کرد.” هوشیار زیباری که به همین منظور به ایران سفرکرده است درنشست خبری مشترک با منوچهر متکی گفت که حامل پیام ویژه دولت عراق برای ایران به منظور شرکت درنشست است”.
خبرموافقت ایران با شرک در اجلاس شرم الشیخ، حضور علی لاریجانی وتلاش برای آزادی دیپلمات ها وهمچنین احتمال مذاکره مستقیم ایران وآمریکا برسرمساله عراق واحتمالا دیگر مسائل فیمابین درحالی مطرح می شود که روز گذشته روزنامه آبزرورنوشت که مقامات انگلیسی درحال بررسی گزارشی هستند که نشان می دهد ایران دردستگیری یکی از اعضای برجسته القاعده به نام عبدلهادی العراقی که گفته می شود اواخر سال گذشته در مرز ایران وعراق دستگیر شده، دست داشته اند. به نوشته این روزنامه این دستگیری با کمک اطلاعاتی برخی عوامل ایرانی میسر شده است. اگر چه روزنامه نیویورک تایمز درگزارشی، به نقل ازمقامات سازمان سیا نوشت که الهادی العراقی درایران یا پاکستان دستگیر نشده است.
مذاکره ایران با آمریکا که طی روزهای گذشته به بحث داغی درمحافل خبری ایران مبدل شده، درروزنامه محافظه کارکیهان با واکنش متفاوتی همراه بوده است. این روزنامه درسرمقاله روزگذشته خود ازدولت ایران خواسته است تا از فرصت تاریخی ایجاد شده در منطقه برای “تادیب آمریکا” نهایت استفاده را ببرد. به نوشته این روزنامه “بوش می خواهد خود را از باتلاق خاورمیانه و به تبع آن باخت حتمی در انتخابات آینده نجات دهد و به همین دلیل خود را به ایران نزدیک می کند تا از امکانات آن برای حل مشکلات خودش استفاده کند.”
این روزنامه درادامه آورده که آمریکا پس ازاستفاده ازایران برای حل مساله عراق، باردیگر نفس تازه خواهد کرد و به همان راه سابق خواهد رفت وبه همین جهت از مسئولان ایرانی خواسته است نگذارند آمریکا ازباتلاقی که درآن گرفتاراست رهایی یابد. کیهان به این وسیله به دولت تهران پیام داده تا نسبت به خواست بین المللی برای حمایت ازثبات درعراق بی توجه باشد: “در واقع آمریکا امروز گرفتار مشکلاتی است که امکانات حل آنها فقط در دستان ایران است پس طبیعی است آمریکا علاقمند به استفاده از این امکانات در مقابل دردسرهایش باشد؛ دردسرهایی که وقتی کاهش یابد، خود آمریکا را بدل به دردسر جدید برای ایران و برای منطقه خواهد کرد. آمریکایی ها عوض نشده اند، فقط گیر افتاده اند و می خواهند راه تنفسی بیابند و وقتی نفسشان تازه شود دوباره به همان راه سابق خواهند رفت. در مقابل مسلم است که ایران اجازه نخواهد داد دشمن خونی اش به این سادگی از باتلاقی که در آن فرو رفته بیرون بیاید. جهان اکنون در خاورمیانه یک فرصت بزرگ به دست آورده تا این قداره بند بین المللی را تادیب کند. مسئولیت پروژه تادیب هم ظاهرا بر عهده ایران است چرا که ایران تنها کشوری در جهان است که لیاقت شکست تاریخی آمریکا را دارد. فرصت اینجاست.”