علی اکبر دارینی
دولت ایران، روز شنبه اعلام کرد که سرپرست هیئت مذاکره کننده ایران درباره مسائل اتمی، استعفا کرده است، به نظر می رسد که این اقدام برای رئیس جمهورتندرو ایران، محمود احمدی نژاد یک پیروزی محسوب می شود و او از این پس می تواند موضع شدیدتری در جریان مذاکرات در پیش رو، اتخاذ کند.
غلامحسین الهام، سخنگوی دولت، اعلام کرد که سعید جلیلی، معاون نه چندان شناخته شده وزارت خارجه در امور اروپا و آمریکا، جانشین علی لاریجانی شده است.
لاریجانی در بسیاری از موارد در مورد مسائل اتمی که بین ایران و غرب مورد بحث است، موضع گیری های تندی کرده است، اما در عین حال او را در میان افراد وابسته به جناح تندرو، از احمدی نژاد میانه رو تر محسوب می کردند.
استعفای لاریجانی از دیدگاه بسیاری از افراد، دست احمدی نژاد را باز می گذارد تا نظرات خود را بر جلیلی کم تجربه، تحمیل کند.
الهام، دلیل مشخصی برای استعفای لاریجانی اعلام نکرد و فقط به این اکتفا کرد که آقای لاریجانی می خواهد بر روی فعالیت های دیگر سیاسی متمرکز کند. لاریجانی بارها استعفا کرده بود. عاقبت، رئیس جمهوری با استعفای ایشان موافقت کرد.
آمریکا و بعضی از متحدانش ایران را محکوم کرده اند که بطور پنهانی در حال ساخت سلاح اتمی است. ایران این اتهامات را تکذیب می کند و می گوید که این برنامه ها فقط برای استفاده صلح آمیز است که تولید الکتریسیته هم قسمتی از این برنامه هاست.
الهام تصریح کرد که سیاست های اتمی ایران با استعفای لاریجانی تغییری نخواهد کرد. وی ادامه داد که سیاست های اتمی ایران تثبیت شده است و غیر قابل تغییر است. تغییرات مدیریتی باعث تغییر در این سیاست ها نمی شود.
جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل، گفت که استعفای لاریجانی یک پیروزی برای احمدی نژاد محسوب می شود و نشان دهنده این نکته است که مقامات ایران در ادامه برنامه اتمی خود، مصمم هستند.
بولتون که از قبل از این که سفیر امریکا در سازمان ملل بشود، از چهره های کلیدی دولت بوش برای مذاکرات بر سر مسائل اتمی ایران بود، معتقد است که اختلاف بین احمدی نژاد و لاریجانی، قسمتی از منازعه شان برای رسیدن به قدرت، بعد از مرگ رهبر ایران، آیت الله علی خامنه ای است.
بولتون به اسوشیتد پرس گفت: “این بیشتر به الگوهای شخصیتی و سیاست داخلی ایران مربوط می شود. اما باید گفت از نقطه نظر احمدی نژاد،لاریجانی فردی با دیدگاه های متفاوت در خصوص مسئله هسته ای ایران است. لاریجانی میانه رو تر است.“
الهام گفت که دیدار بین مذاکره کنندگان ایرانی و خاویر سولانا، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، طبق قرار قبلی، روز سه شنبه در رم برگزار می شود. وی گفت: “با وجود استعفای لاریجانی، تغییری در این دیدار بوجود نخواهد آمد. جانشین لاریجانی، با سولانا دیدار خواهد کرد.“
احمدی نژاد، بعد از اینکه در سال 2005 رئیس جمهور ایران شد، علی لاریجانی را که فرمانده سابق ستاد مشترک سپاه پاسداران بود و از افراد نزدیک به خامنه ای محسوب می شد، جایگزین حسن روحانی یکی از روحانیون مطرح میانه رو بود، شد. احمدی نژاد، روحانی و تیمش را متهم به تکنوکرات بودن و نشان دادن ضعف در مقابل اروپایی ها در جریان مذاکرات هسته ای کرده بود.
لاریجانی بعد از انتصاب ، موضع گیری های مبارزه جویانه تری در برنامه های اتمی اش گرفت. ایران غنی سازی اورانیوم را از سر گرفت و این اقدام در سال 2006، منجر به ارجاع پرونده هسته ای ایران از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل شد. در ماه دسامبر سال 2006، خودداری ایران از توقف غنی سازی اورانیوم، باعث شد تا شورای امنیت تحریم هایی را برای ایران در نظر بگیرد و قطعنامه دیگری هم در ماه مارس علیه این کشور، صادر کند.
در سال 2006، لاریجانی مشوق های اقتصادی غرب را در مقابل توقف غنی سازی اورانیوم، رد کرد و گفت که شورای امنیت نباید فکر کند که می توانند ما را با دادن آبنبات خوشحال کنند.
با این حال، اختلافات بین لاریجانی و احمدی نژاد زمانی بالا گرفت که رئیس جمهور با لاریجانی در مورد اینکه آیا ایران باید در کنفرانس مصر در مورد عراق شرکت کند یانه، مخالفت کرد و او را عصبانی کرد.
غیبت هفته گذشته لاریجانی در جریان دیدار ولادیمیر پوتین و خامنه ای در حلقه سیاست ایران، شگفتی ساز شد.
لاریجانی قبل از اینکه به این سمت انتخاب شود، رئیس رادیو و تلویزیون دولتی ایران بود و بعنوان یکی از چهره های تندرویی که یکی از موثر ترین ابزار ها را برای خراب کردن اصلاحات رئیس جمهور سابق، محمد خاتمی، در دست دارد، شناخته شده بود. در آن زمان، لاریجانی از رسانه رسمی کشور بعنوان سلاحی برای ایجاد فشار بر تلاش های دموکراتیک اصلاح طلبان استفاده می کرد و از انتشار اخبار و گزارش هایی که به روحانیون تندرو صدمه می زد، جلوگیری می کرد.
منبع: گاردین 20 اکتبر