منابع آگاه دیپلماتیک روز سه شنبه اعلام کردند که بازرسان سازمان ملل از کم کاری ایران در تحقیقات اتمی بر روی برنامه اتمی این کشور ابراز نگرانی کرده اند.
مقامات غربی می خواهند که ایران به پرسش های آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره تلاش های گذشته اش برای دستیابی به سلاح اتمی پاسخ بدهد. این اتهامی است که ایران همواره آن را رد کرده است.
آنها می گویند که اگر ایران این موضوع را برای بازرسان آژانس روشن کند روی مذاکرات این کشور با شش کشور مذاکره کننده تاثیر خواهد داشت و منجر به پایان یک دهه مقابله با برنامه اتمی ایران و برداشته شدن احتمالی تحریم ها می شود.
ایران می گوید که برنامه های اتمی اش صلح آمیز و برای تولید انرژی است.
ایران تردید های غرب را درست نمی داند و آن را برپایه اطلاعات بی پایه اساسی می داند که از سوی دشمنان این کشور منتشر شده است اما از زمانی که حسن روحانی بر سر کار آمده است، ایران وعده داده است که با بازرسان آژانس همکاری های لازم را انجام بدهد. طبق توافقی که سال گذشته بین ایران و آژآنس صورت گرفت، ایران قبول کرد تا ۲۵ اوت در مورد ۵ تاسیسات اتمی که گفته می شود از دو تایشان برای تولید بمب اتم استفاده شده، شفاف سازی کند.
به گفته یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش بشود، به نظر می رسد که ایران تلاش زیادی برای این کار نکرده است.
آنها می گویند که هنوز زمان برای ایران برای انجام دادن تعهداتش باقی مانده است و این کشور در گذشته نیز تا آخرین فرصت صبر کرده است. بعنوان مثال زمانی که جزئیات برنامه ها را در ماه مه در اختیار آژانس کذاشت تا در اینباره تحقیق کند.
اما سرعت آهسته همکاری ایران ممکن است این تصور را در غرب تقویت می کند که ایران از دادن اطلاعات و دسترسی به سایت های اتمی که گفته می شود نیاز به بازرسی دارند، طفره می رود.
هنوز نه آژانس و نه ایران به این موضوع واکنشی نشان نداده اند.
مقامات آمریکایی می گویند که پاسخ دادن به آژانسس برای ایران حیاتی است و برای موفقیت در مذاکراتی که بین کشور و شش کشور غربی در جریان است، لازم است.
این گفتگو ها بعد از اینکه طرفین موفق نشدند در ۲۰ ژوئیه به توافق برسند تا چهار ماه دیگر تمدید شده است. هدف از این توافق، محدود کردن برنامه های اتمی و برداشتن تحریم هاست.
گناهان گذشته
تحقیقات آژانس بر روی آنچه احتمال نظامی شدن برنامه های اتمی ایران نام دارد، متمرکز شده است. بعد از سال ها که غرب معتقد بود ایران کارشنکنی می کند، این کشور بعنوان اولین قدم اطلاعاتی در مورد چاشنی سیم پل انفجاری در اختیار آژانس قرار داد که می تواند در تولید بمب اتمی بکار برود ایران می گوید که از آن استفاده غیر نظامی می کند.
اما منابع دیپلماتیک می گویند که ایران هنوز توضیحای در مورد دو تاسیساتی که مورد نظر آژانس است نداده است. این دو بخش جزو ۱۲ منطقه ای است که در گزارش سال ۲۰۱۱ آژانس ذکر شده است. اطلاعات بدست آمده نشان می دهد که ایران از سال ۲۰۰۳ فعالیت در این تاسیسات را تحت تاثیر فشار های بین المللی قطع کرده است اما این تردید هنوز باقی است که فعالیت هایی در این سایت ها صورت می گیرد.
مقامات آمریکایی تحقیقات آژانس را یکی از یکی از “مشکل ترین موارد” در دیلماسی ایران ذکر کردند.
اینکه ایران تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی را انکار می کند و می گوید که دستیابی به این سلاح ها برخلاف ارزش های اسلامی است تقریبا دستیابی به آن را برای خودش غیر ممکن می کند.
گرگ تیلمان، کارمند ارشد انجمن کنترل اسلحه می گوید: “ایران هرگز اقرار نخواهد کرد که در گذشته در پی تولید سلاح اتمی بوده است.”
او می گوید: “بجای این کار بهتر است روی محدود کردن توانایی های اتمی ایران باشیم.”
رویترز، 22 ژوئیه
