میشل کولومس
درحالی که کشورهای غربی پس از چندین ناکامی قابل توجه درصدد برآمدند تا در پاریس گردهم آیند و بار دیگر درخصوص نبرد علیه داعش تصمیم گیری کنند، جمهوری اسلامی به عنوان متحد بشاراسد، پیکارجویان بیشتری را علیه جهادگرایان بسیج کرده. سران حکومت تهران وجوه قابل توجهی را به گماشته های شیعه که از افغانستان یا پاکستان می‌آیند پرداخت می کنند تا آنها را در صف نبرد علیه متعصبان سنی که روز به روز نیز ابعاد گسترده تری به خود می گیرد نگاه دارند. پس از پالمیرا که هفته گذشته به دست داعش افتاد، یک شهر کم جمعیت سوریه، ولی استراتژیک، نیز به تسخیر جهادگرایان درآمد. شهر “اعزاز” دقیقاً در مرز ترکیه قرار گرفته و یکی از بزرگ ترین راه های ارتباطی به شهر حلب، دومین شهر سوریه، محسوب می شود. حلب شهری است که بارها به تسخیر درآمده و بار دیگر ازسوی نیروهای وفادار بازپس گرفته شده.
به کار گرفتن گماشته های افغان در سوریه به طور آشکار توسط سفارت ایران در کابل انجام می شود، چرا که تمامی امور مربوط به ویزا را برای داوطلبان شیعه فراهم می کند. وجهی در حدود ۳۰۰۰ دلار به هر یک از آنها داده می شود و درحال حاضر بیش از ۵۰۰۰ نفر از این داوطلبان به شبه نظامیانی که در کنار ارتش سوریه و حزب الله می جنگند ملحق شده اند. این درحالی است که حزب الله نیز توسط ایران به این کار گمارده شده. اکثر پیکارجویانی که از کابل می آیند، به قوم “هزاره”، که یک جامعه اقلیت شیعه است، تعلق دارند. این جامعه مدت هاست که ازسوی سنی ها که ۸۰ درصد جمعیت افغان را تشکیل می دهند، مورد بدرفتاری قرار می گیرد.
و البته این همه داستان نیست: حکومت ایران همچنین افغان هایی را که از ترس طالبان به ایران پناهنده شده اند نیز به کار می گمارد. ولی تفاوت در اینجاست که به آنها پولی پرداخت نمی شود: عزیمت به سوریه و جنگیدن در کنار شبه نظامیان یا اخراج به افغانستان به همراه اعضای خانواده.
تشدید رویارویی ها میان شیعه و سنی
ایران قصد دارد بجای وارد کردن ارتش خود به نبردهای سوریه و عراق از پیکارجویان استفاده کند. به همین دلیل است که شبه نظامیان شیعه متعلق به گروه های مختلف را به کار می گمارد و این به واقع یک لزوم است، چرا که قوای ارتش عراق و همچنین ارتش سوریه پس از سه سال درگیری به شدت تحلیل رفته اند. چند ماه پیش قرار بود ۲۰ هزار نیرو به آنها بپیوندند که در نهایت ۶۰۰۰ نفر در محل حاضر شدند.
ولی به کار گرفتن شبه نظامیان شیعه علیه متعصبان سنی و همچنین گماشته هایی که از کشورهای دیگر می آیند یک جنبه منفی نیز دارد: تشدید درگیری ها میان شیعه و سنی و دامن زدن به نزاع تاریخی میان مردمان مناطق شیعه و سنی. در عراق، ویدئوهایی منتشر شده که نشان می دهد شبه نظامیان شیعه ای که ازسوی ارتش عراق برای بازپس گرفتن رمادی گمارده شده اند، دست به اقداماتی سبعانه زده اند که دست کمی از وحشیگری های داعش ندارد. آنها نیز متهم به آن هستند که دشمنان خود را پس از اسارت، زنده زنده می سوزانند؛ درست همانند نیروهای داعش که خلبان اردنی را زنده در قفس سوزاندند.
دیگر نکته منفی در بکارگیری گماشته های افغان و پاکستانی این است که خطر جهانی شدن این نبرد به خوبی احساس می‌شود؛ چرا که از هم اکنون جدا از عراق و سوریه، کشورهای ایران، ترکیه، اردن، عربستان سعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس درگیر آن شده اند. آیا فکر کرده اید که سنی های افغان چگونه واکنش نشان خواهند داد زمانی که پیکارجویان شیعه به کشورشان بازگردند؟
منبع: لوپوئن، ۶ ژوئن ۲۰۱۵
