یک دیپلمات معتقد است که همکاری ایران و بازرسان سازمان ملل ممکن است باعث جلوگیری از تحریم های جدید بشود اما برای قطعی شدن این موضوع، ایران باید همه برنامه هایش را کاملا در اختیار این سازمان بگذارد.
طبق اعلام مقامات مقرآژانس بین المللی انرژی اتمی سازمان ملل در وین، ایران تا کنون به ابهامات آژانس بین المللی انرژی اتمی سازمان ملل درباره آزمایش پلوتونیوم، که یکی از مواد اولیه بمب اتم محسوب می شود، پاسخ داده است.
طبق برنامه کاری، ایران باید پاسخگوی نگرانی های بوجود آمده که بصورت مستند دست روی پروژه های مخفیانه ایران برای ساخت سلاح اتمی گذاشته است، باشد.
مسئله یعدی، بکار انداختن دستگاه های سانتریفیوژ حساس برای غنی سازی اورانیوم و ساخت رآکتور آب سنگین برای تولید پلوتونیوم است. هر دوی این مواد می تواند بعنوان سوخت برای رآکتور های اتمی بکار رود که البته کاربرد دیگر آن هسته انفجاری بمب اتمی است.
همه هدف این است که ایران بتواند به ابهاماتی که برای بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی که بعد از بیش از چهار سال هنوز نتوانسته اند مشخص کنند که آیا برنامه های اتمی ایران صلح آمیز است یا خیر، تا آخر ماه دسامبر پاسخ بدهد.
آمریکا ایران را متهم می کند به این که برنامه های اتمی اش سرپوشی است برای ساخت بمب اتم و اینکه برای جلوگیری از تحریم های سازمان ملل، آژانس بین المللی انرژی اتمی را به بازی گرفته است.
آمریکا معتقد است که نباید به ایران اجازه داد تا در مقابل دو تحریم شورای امنیت سازمان ملل که به منظور توقف غنی سازی مشکوک اورانیوم تدوین شده است، بایستد.
آمریکا و دوستانش انگلستان، فرانسه که اعضای دائمی شورای امنیت هستند، برای صدور قطعنامه سوم، تلاش می کنند اما روسیه و چین می خواهند ببینند که کار همکاری های ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی به کجا می رسد. ایران هم مشخصا نشان داده است که این همکاری بستگی به این دارد که سازمان ملل قطعنامه ای صادر نکند.
علی لاریجانی، سرپرست هیئت مذاکره کننده ایران، در اوایل ماه جاری درباره شورای امنیت گفت: “اگر آنها دست به اقدامات نا معقول بزنند، همکاری ایران و آژانس بی نتیجه خواهد ماند”. یک دیپلمات در وین گفت: “اگر شورای امنیت تحریم های بیشتری در نظر بگیرد، همکاری ایران و آژانس از بین خواهد رفت”.
مارک فیتزپاتریک، تحلیلگر گروه منع تولید سلاح اتمی در لندن، معتقد است: “من گمان می کنم که ایران با زرنگی وارد این بازی شده است تا از تحریم های بیشتر تا آخر سال، جلوگیری کند. اما آمریکا و انگلستان و فرانسه هم برای صدور سریع قطعنامه اصرار دارند، مگر اینکه ایران به ابهامات آژانس بین المللی انرژی اتمی پاسخی مناسب بدهد”.
فیتزپاتریک هم مثل دیپلمات های دیگر از این مسئله ابراز نگرانی کرد که آژانس در پی طرح سووالات بیشتری از ایران است، ولی دیگر سووال مهمی باقی نمانده است. طرح کردن سووال بیشتر خطرناک است.
وی معتقد است: “هر بار که ایران به سووالی پاسخ داده است، کامل نبوده است و باعث بوجود آمدن سووالات بیشتر شده است. آنها در پی به دست آوردن آزادی موقت از زندان هستند”.
فیتزپاتریک همچنین توافق بر سر برنامه کاری جدید را زیر سووال برد که طبق آن، به محض اینکه ابهامات آزانس از بین رفت، بازرسان به صورت عادی به کار خود ادامه بدهند. وی گفت: “به نظر می رسد با چنین ابلاغی، ایران را برای امضای پروتکل الحاقی آژانس، محکوم می کنند”.
سفیر آمریکا، گرگوری شولت، هفته گذشته گفت که ایران باید این پروتکل را قبول کند و به دلیل متوقف نکردن غنی سازی اورانیوم، همچنان منتظر قطعنامه شورای امنیت باشد.
دیپلمات اروپایی معتقد است که برنامه کاری که مد نظر مدیران آژانس بین المللی انرژی اتمی است که در ماه سپتامبر قرار است با یکدیگر ملاقات کنند، سندی نیست که او بتواند امضایش کند.
وی در ادامه گفت: “این پیشنهاد که بازرسی بازرسان به شکل عادی ادامه پیدا کند، ناقض پروتکل الحاقی است که بر پایه اعتماد متقابل، مانند توقف غنی سازی اورانیوم، شکل گرفته است”.
منبع: تایم خلیج 28 اوت