با وجود قوانین سختگیرانه جمهوری اسلامی، تعداد زوج های جوانی که تصمیم می گیرند بدون ازدواج در کنار هم زندگی کنند، بیشتر شده است. این موضوع آنقدر رایج شده که دفتر رهبر ایران، بیانیه ای صادر و بشدت این امر را رد کرده است.
سارا از تهران می گوید:” من تصمیم گرفتم که با دوست پسرم زندگی کنم زیرا می خواستم شناخت بیشتری از او داشته باشم.”
“می شود برای شناختن یک فرد با او به رستوران و کافی شاپ رفت”
سارا تصمیم گرفته زندگی اش را با روشی ادامه بدهد که در ایران به آن “ازدواج سفید” می گویند.
در کشوری که قوانین سختگیرانه اسلامی وجود دارد وحتی دست دادن با جنس مخالف غیرقانونی است، هم خانگی با جنس مخالف جرمی است که تنبیه سختی در پی دارد.
با این وجود تعداد زوج هایی که تصمیم می گیرند با هم زندگی کنند، رو به رشد است. و حالا این رهبر ایران، آیت الله خامنه ای است که به این بحث پیوسته است.
در اواخر ماه نوامبر، رئیس دفتر آیت الله خامنه ای، محمدی گلپایگانی، بیانیه شدید اللحنی صادر کرد و از مقامات خواست که هیچ گذشتی در برابر کسانی که ازدواج سفید می کنند، نداشته باشند.
در این بیانیه آمده بود:” شرم‌آور است یک زن و مرد یا دختر و پسر بدون عقد و ازدواج با هم زندگی کنند. دیری نمی‌رسد که مردمی که این نوع زندگی را برمی‌گزینند، نسل حلال‌شان از بین می‌رود و حرام‌زاده می‌شوند. حاکم اسلامی باید با شدت با این نوع زندگی مقابله کند.”
آمار طلاق
اما به نظر نمی رسد که جوانان ایرانی به این حرف گوش بدهند.علی از تهران که دو سال است که با دوست دخترش زندگی می کند، می گوید: “ازدواج گران است و گرفتن طلاق گران تر. چرا خودم را به چیزی که از آن مطمئن نیستم، متعهد کنم؟”
چنین رفتار هایی است که نشان می دهد چقدر جوانان شهرنشین ایرانی از ارزش های اسلامی والدین شان دور شده اند.
مهرداد درویش پور، جامعه شناس مقیم سوئد می گوید:« مسلما هم خانگی بدون ازدواج برای بخش مذهبی جامعه پذیرفته نیست.اما مثل بقیه جاهای دنیا، طبقه متوسط ایران هم این روش را به ازدواج سنتی ترجیح می دهد. روابط جنسی قبل از ازدواج دیگر تابو نیست.”
بسیاری از کارشناسان به این نکته اشاره می کنند که آمار بالای طلاق در ایران یکی از دلایل اصلی است که زوج های جوان دلشان نمی خواهد در ازدواج عجله کنند و به همین دلیل خانواده ها با آنها موافق هستند.
از هر پنج ازدواج یک ازدواج منجر به طلاق می شود، فرهاد اقطار، مدیر کل پیشگیری از آسیب های اجتماعی بهزیستی، می گوید: “تهران بالاترین میزان طلاق را در کل کشور دارد.”
در ایران این خانواده داماد است که مخارج مراسم ازدواج را می دهد که این مراسم غالبا پرخرج و مجلل است.
داماد همچنین باید مهریه را بپردازد؛مبلغی که درصورت شکست ازواج باید به عروس بدهد. این مبلغ می تواند بسیار زیاد باشد و منجر به مقروض ماندن و حتی زندانی شدن مرد در سال های بعد از طلاق بشود.
درخواست طلاق از سوی زن در قوانین اسلامی بسیار سختگیرانه است. حضانت فرزندان با مرد و زندگی زنی که طلاق گرفته در جامعه سخت است.
سارا می گوید یکی از دلایلی که تصمیم گرفته با دوست پسرش زندگی می کند این است که خانواده دوست پسرش گفته اند گمان نمی کنند زندگی این دو دوام داشته باشد.
او می گوید که خانواده دوست پسرش در زندگی آنها دخالت می کنند: “آنها می گویند من زنی آزاد هستم و به او فشار می آورند تا رابطه اش را با من قطع کند.”
اما این انتخاب همواره آسان نیست. اگرچه برخی از خانواده ها تصمیم فرزندانشان را قبول کرده اند اما هم خانگی بدون ازدواج قدمی دیگر در جهت دور شدن از عرف جامعه است.
مرجان که با دوست پسرش در اراک زندگی می کند می گوید بعد از اینکه صاحب خانه فهمید ما ازدواج نکرده ایم، کاری کرد که از آن خانه برویم.
مرجان می گوید: “هر روز می پرسند، کی ازدواج می کنید؟ کی حلقه می خرید؟ من فکر می کنم آنها من را نگاه می کنند به همین دلیل تصمیم گرفتم از خانه بروم.”
به گفته مهرانگیز کار، حقوق دان می گوید که اگر از زنی در ازواج سفید سو استفاده شود نمی تواند به پلیس مراجعه کند زیرا ممکن است دستگیر شوند.
تابستان امسال، سیاوش شهریار، رئیس امور فرهنگی واجتماعی استاندار تهران اعلام کرد برنامه ریزی شده است که به “ازدواج سفید ” پایان داده و “ارزش های خانواده تبلیغ شود”.
مهرداد درویش پور در مورد تلاش های قانونی برای استفاده از قانون برای تغییر زندگی خصوصی مردم تردید دارد.
او می گوید: “آنچه زیر پوست جامعه می گذرد قابل کنترل نیست. دولت ممکن است از زور استفاده کند تا بر سر زنان روسری کند اما جوانان به جلو می روند. کسی نمی تواند جلوی مدرنیسم را بگیرد.”
بی بی سی، ۱۰ دسامبر
