حمید احدی
در حالی که دولت آشکارا از دادن گزارش عملکرد برنامه چهارم توسعه که مطابق قانون موظف به ارائه سالانه آن به مجلس است طفره می رود، این تاخیر دیروز با واکنش رییس مجلس که از هواداران جدی او محسوب می شود مواجه شد.
حمید احدی
در حالی که دولت آشکارا از دادن گزارش عملکرد برنامه چهارم توسعه که مطابق قانون موظف به ارائه سالانه آن به مجلس است طفره می رود، این تاخیر دیروز با واکنش رییس مجلس که از هواداران جدی او محسوب می شود مواجه شد.
کارشناسان معتقدند علت طفره رفتن دولت از اجرای قانون و تهیه گزارش، در حالی که در عمل آشکار گشته که مجلس هفتم نقش نظارتی خود را جدی نمی گیرد و با مسوولان دولتی همراهی می کند، بدان جهت است که امضا گذاشتن پای گزارش رسمی عملکرد دولت، عملی دشوار خواهد بود. عملکرد دو ساله دولت نشان می دهد که مقامات باقی مانده در دولت احمدی نژاد ترجیح می دهند که با شیوه های هیجانی و شعار و بدون اعتنائی به کارشناسی و آمار کشور را اداره کنند و در این راه دلمشغولی ها و نگرانی های کارشناسان را نه که به چیزی نمی گیرند بلکه با استفاده از دستگاه تبلیغاتی وسیعی که تدارک دیده اند می کوشند منقدان را حتی در سطح وزیران کابینه و استانداران و همراهان دولت ساکت نگاه دارند.
به گفته کارشناسان برکناری هفت مقام ارشد دولتی که در دو سال گذشته [پنج تن آن ها به تندی و زشتی بی سابقه ای] به دنبال تذکرهای نرمی بوده است که در مورد تصمیم های شتابزده رییس جمهور بیان کرده اند. در همین ارتباط، وزرای سابق صنایع، نفت و رفاه، رییس سابق سازمان برنامه و مدیرعامل سابق سازمان تامین اجتماعی در سخنرانی هائی نشان داده اند که از خود محوری ها و بی اعتنائی های رییس جمهور به نظرات دیگران آزرده بوده اند. از سوی دیگر بی اطلاع ماندن مقامات بالاتر از تغییراتی که در حوزه مدیریتی آن ها رخ می دهد و همین طور مقاماتی که برکنار می شوند از جمله مشخصه های دولت نهم تلقی شده است. به گفته یک نماینده مجلس، محمود احمدی نژاد گویا چنین روش هائی را ارزش می داند و قصد دارد همین رفتار را با مجلس و مقامات دیگر نظام هم انجام دهد که اینک با مقاومت هائی روبه رو شده است.
در حالی که با خالی کردن همه مدیریت های محلی و استانی و دولتی از افراد غیرخودی کوشش فراگیری به کار رفته که رفتارهای عجیب رییس جمهور آشکار نشود، اما گهگاهی هم از جانب نمایندگان جناح اقلیت بخش هائی لو رفته که جای تامل دارد. آخرین آن ها ولی الله شجاع پوریان نماینده فراکسیون اقلیت که گفته “رویکرد غالب رئیس دولت نهم در انتخاب کابینه و در زمان معرفی آن به مجلس این بود که افراد معرفی شده یا هم وزن یا یک پله پایین‌تر از خودش باشند. این در حالی بود که در جریان اصولگرایی شخصیت‌های مقتدرتری از نظر مدیریت وجود داشت اما احمدی نژاد سراغی از این افراد نگرفت. شاخصی که خود احمدی نژاد درباره کابینه مطرح کرده این است که “این افراد گمنام و سرباز هستند و به دنبال ژنرال‌ها نیستند.”
شجاع پوریان از دیده های خود در جریان سفر هیات دولت به استان خوزستان گفته تعامل رئیس دولت نهم با همکاران خود یک تعامل تحکم‌آمیز و در برخی موارد تحقیر‌آمیز است: “در جلسه هیات دولت در خوزستان من چیزی را از نزدیک دیدم که برایم باور کردنی نبود.در آنجا یکی از اعضای کابینه نکته‌ای را در گوشی به وزیری که در کنارش نشسته بود گفت که این رفتار با تندی احمدی نژاد روبه‌رو شد، رفتاری که امروز با یک بچه انجام نمی‌شود این موارد نشان می‌دهد که هیات دولت قائم به فرد است و عقل جمعی در دولت حکمفرما نیست و جایش را خودرایی و خودمحوری گرفته است.”
لجاجت و پادرمیانی
ماه گذشته و همزمان با بالاگرفتن اعتراض هائی که به ناشنیده ماندن درخواست های مجلس توسط دولت صورت می گیرد، احمدی نژاد در یک مصاحبه مطبوعاتی ادعا کرد گزارشی که دو ماه قبل به کمیسیونی در مجلس داده شده همان است که قانون می گوید و گزارش دیگری در کار نیست. این نظر با گلایه شدید نمایندگان فراکسیون های اقلیت و اکثریت مجلس روه رو شد که آن را توهین به قوه قانونگراری می دانستند؛ اما محمد رضا باهنر که نقش رابطه دولت نهم و مجلس را ایفا می کند با پادرمیانی فضا را ازاد کرد و به منتقدان قول داد که با دولت موضوع را حل کند. در همین زمان معلوم شد که رییس مجلس بعد از دو بار تذکر به رییس دولت، سرانجام در نامه ای از رهبر جمهوری اسلامی کسب تکلیف کرده است.
اما همه این ها نتیجه ای نداد تا هفته گذشته که انشای فصیحی از سوی اداره رسانه های دولت برای مطبوعات فرستاده شد که حتی بعضی از روزنامه های هوادار دولت نیز درباره صفات به کار برده شده تمجیدهای غلوآمیز از دولت در گزارش خودش گلایه کردند، اما جالب این که این بار دو روز بعد از انتشار آن گزارش، هنگامی که باز خبرنگاری موضوع گزارش عملکرد برنامه چهارم را مطرح کرد جواب شنید کدام گزارش، گزارش دولت همین است که منتشر شده است. این در حالی است که قانون برای ارائه گزارش سالانه رییس جمهور مهلتی مشخص تعیین کرده و آن را سالانه دانسته در حالی که مقاله نوشته شده توسط مرکز رسانه های ریاست جمهوری دو ساله است و ربطی به برنامه چهارم ندارد.
از همین رو رییس مجلس حداد عادل در مصاحبه مطبوعاتی دیروز خود در پاسخ به این پرسش که “چرا دولت هنوز گزارش نظارتی عملکرد برنامه چهارم را نداده است گفت:“نظرمان را در مورد گزارش نظارتی برنامهء چهارم به دولت گفته‌ایم و خواستار آن هستیم که رییس‌جمهوری هرچه زودتر در مجلس حضور پیدا کند و گزارش عملکرد دولت را در مورد اجرای برنامهء چهارم توسعه به نمایندگان بدهد.”
وی تاکید کرد: “این نظر صریح مجلس است و همچنان هم اعلام می‌کنیم که منتظر هستیم تا رییس‌جمهوری این گزارش را به مجلس ارایه کند.”
تذکر ها
این تذکر در زمانی رخ داد که بنا به گزارش خبرگزاری مهر حتی رهبر جمهوری اسلامی، در دیدار با هیات دولت، به دولت توصیه کرد که به برخی مسائل بیش تر توجه کند. از جمله مواردی که آیت الله خامنه ای برشمرد جدی گرفتن سند چشم‌انداز 20 ساله اولین این سفارش‌ها بود. و آن گاه تقویت نگاه کارشناسی، تلاش برای اطلاع‌رسانی صحیح و توجه کامل به سیاست‌های اصل 44 .
این تذکرها و تذکرات مکرر نمایندگان مجلس در زمانی لازم دانسته شده که دولت دارد بررسی های خود برای تهیه لایحه بودجه سال اینده را انجام می دهد و در صدد است که با منحل کردن سازمان برنامه کار بودجه نویسی را در دفتر رییس جمهور متمرکز کند و مهم تر این که از گفته ها مشخص می شود که گروه تازه قصد دارند بودجه مبهم و مختصری رابه تصویب مجلس برسانند که کلیاتی در آن باشد و نمایندگان را از بررسی و نظارت بر جزئیات بازدارد. دزر همین راستا، پیش بینی می شود دولت مانند دو سال گذشته در آخرین روزها لایحه ای تقدیم کند که مجلس زمان کافی برای بررسی اجزای آن نداشته باشد و همزمان با آن، معاونان وزیران بکوشند در جلسات با دادن وعده های بزرگ تر به نمایندگان مجلس رای مثبت آن ها را به دست آورند. امسال با توجه به در پیش بودن انتخابات و علاقه مندی اکثریت نمایندگان مجلس به انتخاب دوباره این کار به دو سردار سپاه ذوالقدر و افشار سپرده شده که به عنوان قائم مقام و معاون سیاسی وزارت کشور امور انتخابات را در دست دارند. به زبان دیگر همان نگرانی که عماد افروغ هنگام رای اعتماد مجلس به مصطفی پورمحمدی با اشاره به سابقه امنیتی وی یادآور شد و گفت چنین وزیر کشوری کشور را امنیتی می بیند. بدان نشانی که اینک وزارت کشور علاوه بر وظایف خود وظایف بقیه وزارت خانه ها را هم به عهده گرفته . عماد افروغ از ریاست کمیسیون فرهنگ برداشته باشد و چنان ازار دیده که اعلام داشته دوره آینده داوطلب نمایندگی مجلس نمی شود.
حداد عادل رییس مجلس در مصاحبه دیروز خود گفت احساس می‌شود یک تحولی در ساختار لایحه بودجه ضرورت دارد در همین راستا نیز دولت وعده داده که این تحول را عملی می‌کند به همین خاطر انتظار می‌رود بودجه سال 87 به گونه‌ای تقدیم مجلس شود تا نمایندگان روی مسایل بنیادین تعقل و تفحص کنند.
رییس مجلس که انکار با طرح دولت برای تهیه بودجه کلی موافق می نماید به خبرنگاران گفت: “در سال‌های گذشته نمایندگان مشکلات حوزهء انتخابیه خود را زمان بودجه‌بندی رفع می‌کردند و به این ترتیب جزییات را به کلیات بودجه ترجیح می‌دادند اما ما نباید به قول معروف هنگامی که درخت را می‌بینیم جنگل را فراموش کنیم، بنابراین بهتر است با ایجاد یک تحول، نواقص گذشته در امر بودجه‌بندی را رفع کنیم.”