در حالیکه تعداد زیادی از چهره های سرشناس روزنامه نگاری در ایران پس از کودتای 22 خرداد بازداشت شده اند و خانواده های آنان هیچ اطلاعی از وضعیت شان ندارند، سایر روزنامه نگاران و روزنامه های مستقل هم به شدت تحت فشار هستند و به طور مداوم از سوی نهاد های مختلف نظامی و امنیتی احضار می شوند و تحت بازجویی قرار می گیرند.این روزنامه نگاران علنا تهدید شده اند که در صورت خبررسانی و مصاحبه با نشریات خارجی، به آنها فشار شدیدی وارد خواهد شد. برخی از این روزنامه نگاران در گفتگو با روز از تهدیدها و فشارهای روزافزونی گفته اند که در تاریخ مطبوعات ایران کم سابقه است.
شمس الواعظین، ممنوع المصاحبه
ماشاالله شمس الواعظین، روزنامه نگار، مدیرمسول و سردبیر بسیاری از روزنامه های توقیف شده ایرانی هفته گذشته به وزارت اطلاعات احضار شد.در آنجا به او گفته اند حق مصاحبه با هیچ رسانه ای را ندارد. این روزنامه نگار سرشناس با تایید این خبر به روزمی گوید: هیچ دلیل و مبنای قانونی برای ممنوعیت مصاحبه من وجود ندارد.
وی همچنین توضیح میدهد که به او گفته اند با عدم مصاحبه و اطلاع رسانی در سهم خود در کاهش بحران نقش ایفا کند!
شمس الواعظین می گوید: من بر اساس تعهدی که از من گرفته شده مصاحبه نمی کنم اما اوضاع کشور با حرف نزدن و سکوت این و آن حل نمی شود بلکه با حرف نزدن نخبگان و روزنامه نگاران، راه برای شخصیت های نظامی هموار می شود تا یکی برای امام زمان نامه بنویسد، یکی تهدید کند و دیگری با گاز اشک آور به جان مردم بیفتد.
وی تاکید می کند که “روزنامه نگاران و نخبگان باید حرف بزنند و ابراز عقیده کنند؛ بحران کشور با سکوت این روشنفکران نه تنها حل نخواهد شد بلکه این وضعیت تشدید خواهد شد.”
تهدید از سوی سپاه و پلیس امنیت
ممنوع المصاحبه شدن روزنامه نگاران ایرانی، تنها مشکل این قشر فرهنگی که وظیفه ای جز اطلاع رسانی ندارند نیست. بعد از کودتای انتخاباتی اکثر روزنامه نگاران از سوی نهادهای مختلف نظامی و امنیتی از جمله وزارت اطلاعات، دادستانی تهران و نهاد جدیدالتاسیسی به نام پلیس امنیت احضارو به آنان اخطار داده می شود که از خطوط قرمز تعدی نکنند و در چارچوب نظام فعالیت کنند. این در حالیست که روزنامه نگاران کشور به علت احضارها وتهدید های مداوم و فضای نظامی، امنیتی حاکم بر ایران حتی از اطلاع رسانی در چارچوب همان قوانین کشورنیز بازمانده اند. روزنامه نگارانی که به پلیس امنیت احضار شده اند می گویند آنها را به شدت تحت فشار قرار داده اند تا در حمایت از دولت کودتا و برعلیه تجمعات اعتراضی مردمی مقاله و گزارش بنویسند.یکی از این روزنامه نگاران که بارها به ساختمان پلیس امنیت در خیابان معلم،که این روزها روزنامه نگاران ایرانی را به بهانه های واهی به آنجا می کشانند احضار شده است، به روز می گوید: روزنامه نگاران تحت فشار قرار می گیرند که در گزارشات خود تجمعات مردم را به بیگانگان منتسب وبا انتقاد از میرحسین موسوی و سید محمد خاتمی و مهدی کروبی، بیانیه ها و مواضع آنان را علت اغتشاشات ذکر کنند.
این روزنامه نگار که به شدت تهدید شده و به همین جهت مایل به انتشار اسم خود نیست می گوید: به من نمی گویند که چرا فلان مطلب را نوشته ای، بلکه فشار می آورند که چرا در حمایت از دولت نمی نویسی و از صحت انتخابات دفاع نمی کنی.
از سوی دیگرروزنامه نگارانی نیز که آزاد شده اند به طور مکرراز سوی پلیس امنیت احضار می شوند و تحت بازجویی قرار می گیرند و آنها را تهدید می کنند که هیچ گونه سخنی درباره دوران بازداشت خود نزنند؛همچنین به آنها گفته می شود که به شدت تحت نظر هستند. برغم این مشکلات، روزنامه نگاران مستقل ایرانی با وجود این فشارها و تهدیدها تاکنون حاضر به حمایت از دولت کودتا و نوشتن گزارش و مقاله علیه تجمعات مردمی و چهره های اصلاح طلب نشده اند.
تهدیدهای چند جانبه
بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه نگاران هم از جمله روزنامه نگارانی است که هفته گذشته به وزارت اطلاعات احضار شدو تحت بازجویی قرار گرفت. برخورد صورت گرفته با خانم مفیدی بسیار زننده و خشن بوده است. اودرباره این احضارها و تهدیدات مکرر روزنامه نگاران به روز می گوید: برخی از مسولان انجمن صنفی روزنامه نگاران طی هفته گذشته احضارشده اند و به آنان گفته شده است که حق مصاحبه ندارند به طور مثال آقای شمس الواعظین احضار و ممنوع المصاحبه شده است.
این روزنامه نگار می افزاید: ما واقعا نمیدانیم این احضارها از سوی چه ارگانی صورت می گیرد،چون بعد از رخدادهای اخیر برخوردها با روزنامه نگاران از سوی انواع و اقسام نهادها و ارگان هاست؛ از طرفی پلیس امنیت احضار می کند، از طرف دیگر نهاد های نظامی و امنیتی و چند دستگاه در این قضیه دست دارند؛ واقعا نمیدانیم طرف حساب ما چه کسانی هستند.
وی می افزاید: از طرف دیگر مشکل ما این است که روزنامه نگارانی که احضار و تهدید می شوند، چون به شدت تحت فشار هستند حاضر به افشا و اعلام موضوع نیستند. در مواردی هم که به انجمن صنفی روزنامه نگاران مراجعه می کنند به خاطر وحشتی که دارند اصرار می کنند قضیه اعلام نشود.
این روزنامه نگار با بیان این واقعیت که روزنامه نگاران ایرانی در حال حاضر در شرایط بسیار بدی به سر می برند ـ چه کسانی که بازداشت شده اند و چه کسانی که بازداشت نشده اند ـ یادآوردی می کند که “البته این قضیه شامل همه روزنامه نگاران ایرانی نیست و کسانی که با رسانه های اصولگرا کار می کنند از نوعی حاشیه امنیت برخوردار هستندو ما امیدواریم این حاشیه امنیت به تمام روزنامه نگاران ایرانی از جمله روزنامه نگاران مستقل و منتقد دولت تعمیم داده شود.”
مفیدی با اشاره به توقیف روزنامه یاس نو و برخوردی که با روزنامه کلمه سبزصورت گرفت، به بیکاری تعدادی از روزنامه نگاران به عنوان مشکل دیگری که جامعه مطبوعات ایران با آن دست و پنجه نرم می کند اشاره دارد و می گوید: روزنامه نگارانی هم که در روزنامه های کم و بیش مستقل کار می کنند تحت فشار هستند و با احضار و تهدید مواجه هستند.
دبیر انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران با اشاره به ادامه حضور ماموران دادستانی و وزارت فرهنگ و ارشاد در چاپخانه ها و سانسورپیش از انتشار مطالب روزنامه ها از سوی آنان می گوید: ما طی این سالها انواع و اقسام شیوه های محدود کننده را شاهد بودیم اما این شیوه جدیدی است که متاسفانه صورت می پذیرد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید از این قضیه ممانعت و ماموران امنیتی را از چاپخانه ها جمع کند.
گزارشگران بدون مرز: روزنامه نگاران اصولگرا هم تحت فشارند
رضا معینی، مسئول بخش ایران سازمان گزارشگران بدون مرز هم در گفت و گو با روزخبر از تشکیل کمیته مشترکی از وزارت اطلاعات، حفاظت ناجا و سپاه میدهد و می گوید: این کمیته تحت عنوان پلیس امنیت روزنامه نگاران را احضار و با آنان برخورد می کند.
به گفته معینی این کمیته،یادآور کمیته مشترکی است که در زمان شاه شکل گرفته بود.
وی می گوید: تعداد زیادی از روزنامه نگاران در ایران بازداشت شده اند و در بند های امنیتی نگهداری می شوند و مسولان حکومتی از تریبون نماز جمعه گرفته تا وزیر اطلاعات و… به طور مداوم به این روزنامه نگاران اتهام میزنند و جرم می تراشند و این خطری است که باعث می شود سایرین حساب کار دستشان بیاید.
وی با اشاره به احضار مکرر روزنامه نگاران می گوید: کسانی که بازداشت نشده اند به همراه کسانی که با وثیقه و قرار آزاد شده اند به طورمرتب احضار می شوند و همیشه این قضیه احتمال بازداشت مانند یک شمشیر بالای سر آنان است.
معینی با بیان اینکه روزنامه نگاران رسانه های اصولگرا هم تحت فشار هستند می افزاید: استعفا یا اخراج بسیاری از خبرنگاران رسانه های حامی دولت نشاندهنده اوج فشاری است که به آنان وارد می شود؛ آنها نیز تحت فشار هستند و به راحتی نمی توانند کار کنند.
وی ادامه می دهد: وقتی یک روزنامه نگاری در روزنامه رسالت مجبور می شود سخنان هاشمی رفسنجانی یا برخی روحانیون را سانسور کند به شدت تحت فشار روحی و روانی است؛ برای همین ما این روزها شاهد اخراج روزنامه نگاران و یا استعفای برخی از آنان در رسانه های اصولگرا نیز بوده ایم.
معینی بابیان اینکه روزنامه نگاران ایرانی در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی هم آزادی عمل ندارند می گوید: وقتی نیروهای امنیتی در چاپخانه ها مستقر شده و مطالب را پیش از انتشار سانسور می کنند عملا ابتکار عمل از دست روزنامه نگار خارج شده و این نهادهای امنیتی هستند که اولویت های خبری را تعیین می کنند.
آقای معینی با اشاره به زندانی بودن تعداد زیادی از روزنامه نگاران می گوید: تعدادی از اینها را ما می شناسیم اما تعداد بسیار زیادی را نیز نمی شناسیم و مطمئن هستیم تعداد بازداشت شده ها بسیار بیشتر از لیستی است که داریم.
وی می افزاید: آنچه که از 22 خرداد اتفاق افتاد، چه ازنظر بازداشت های صورت گرفته و چه از نظر کنترل و فشار بر روزنامه نگاران، بی سابقه است.