فرزند شهید مظلوم قربانی شهید زنده

سید علیرضا حسینی بهشتی مشاور ارشد میرحسین موسوی و عضو کمیته 4 نفره پیگری وضعیت زندانیان و آسیب دیدگان حوادث اخیر پس از 5 روز بازداشت، یکشنبه 22 اردیبهشت آزاد شد. دستگیری بهشتی همزمان با دستگیری مرتضی الویری و در سری جدید برخوردهای قوه قضائیه و نیروهای اطلاعات-امنیت کشور با معترضان نتیجه دهمین دور انتخابات ریاست جمهوری است. به نظر می رسد نظام دیگر پروای آنچنانی از برخورد با اصلی ترین حلقه و هسته مخالفین دولت احمدی نژاد ندارد. بهشتی که عصر سه شنبه 17 اردبیهشت به شکل توهین آمیزی بازداشت شده بود، با قرار وثیقه نقد 200 میلیون تومان از زندان آزاد شد.
وی فرزند آیت الله بهشتی از معماران نظام جمهوری اسلامی است که در سال 60 در پی انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی توسط مجاهدین خلق ترور شد. دستگیری بهشتی که بازتاب گسترده ای در داخل و خارج داشت، موجب شد تا میرحسین موسوی طی بیانیه ای این برخورد حکومت را تقبیح کرد و دستگیری وی را نشانه ای دانست که از حوادث سهمگین تر خبر می دهد. علت دور جدید دستگیری ها، شامل کمیته ای است که شیخ مهدی کروبی و میرحسین موسوی برای پیگیری حوادث پس از انتخابات تشکیل داده بودند. مدتی از استقرار جعفری در دادستانی تهران نگذشته بود که وی دستور دستگیری بهشتی و الویری دو مشاور ارشد موسوی و کروبی را صادر کرد. ماموران دادستانی همچنین در پی پلمب کردن دفاتر شیخ مهدی کروبی، کمیته پیگیری حوادث پس انتخابات و حزب اعتماد ملی، بنیاد حفظ و نشر آثار آیت الله بهشتی را نیز پلمپ کردند. پس از آزادی سید علیرضا بهشتی، بازماندگان آیت الله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی برای گفت و گو و دیدار به خانه وی رفتند.

سید علیرضا حسینی بهشتی کیست؟
سید علیرضا حسینی بهشتی در سال 1341 در قم و در خانواده ای روحانی مسلک و مذهبی متولد شد. علیرضا به جز خود دو خواهر و یک برادر دارد. اصلیت شان اصفهانی است. پدرش سید محمد حسینی بهشتی از روحانیون روشنفکر و انقلابی بود که نقش موثری در انقلاب 57 و ساختار نظام جمهوری اسلامی داشت. پدربزرگش، سید فضل الله نیز از روحانیون مطرح زمان خود در حوزه اصفهان بود. مادرش عزت الشریعه مدرس مطلق، آخوند زاده و از خانواده ای برجسته و وابستگان خانواده بهشتی بود.
اولین سال تولد علیرضا بهشتی در قم سپری شد. پدرش آن زمان به همراهی آیت الله گلپایگانی مدرسه حقانی را هدایت می کرد. همزمان با تولد علیرضا، سید محمد حسینی به رهبری آیت الله خمینی مبارزات خود را آغاز کرد و به دلیل فشار و تهدیدات ساواک در سال 42 به همراه خانواده به تهران کوچ کرد. چندی نگذشته بود که در سال 1343 مسلمانان هامبورگ برای مسجد تازه تأسیس خود که به دست آیت الله بروجردی ساخته شده بود، تقاضای یک روحانی کردند.
با اصرار آیت الله میلانی و حائری، بهشتی پدر به همراه خانواده رهسپار آلمان شد، تا امامت مسجد هامبورگ را برعهده بگیرد. بخش دیگری از کودکی علیرضا در هامبورگ و اتریش سپری شد. چون پدرش تحصیلات حوزوی و دانشگاهی داشت پیش از آغاز زمان مدرسه، با حروف و اعداد آشنا شده بود. مدت اقامت خانواده بهشتی در آلمان 6 سال طول کشید و در سال1349 به ایران بازگشتند. مدتی در قم زندگی کرد و سپس به تهران آمدند و سید علیرضا در مدرسه علوی مشغول به تحصیل شد. به دلیل فعالیت های پدرش با اندیشه سیاسی-مذهبی انقلابی آشنا شد. گهگاه در جلسات تفسیر قرآنی که پدرش شرکت می جست.

مختصری در مورد سید محمد حسینی بهشتی
سید محمد حسینی بهشتی در سال 1307 در اصفهان متولد شد. کودکی اش در همان شهر گذشت. در سال 1321 دبیرستان را رها کرد و در مدرسه مذهبی صدر اصفهان مشغول به تحصیل شد. در سال 1325 به قم مهاجرت کرد و در مدرسه حجتیه ساکن شد و از محضر آیات داماد، اردکانی یزدی، بروجردی، حجت، خمینی، سیدمحمدتقی خوانساری بهره برد.
در سال 1327 در امتحانات متفرقه دبیرستان شرکت کرد و بعد از دریافت مدرک دیپلم ادبی به دانشگاه الهیات و معارف راه یافت. در زمان دبیرستان فرانسه آموخته بود و سپس زبان انگلیسی فرا گرفت. سال سوم دانشگاه در تهران ساکن شد، اما در سال 1330 به قم بازگشت و در مدرسه ای به عنوان معلم زبان انگلیسی مشغول به کار شد. در همین سال مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه دریافت کرد. سپس درمحضر علامه طباطبایی اسفار و فلسفه را فرا گرفت.
در سال 1333 در قم دبیرستانی با شیوه جدید به نام دبیرستان دین و دانش تاسیس کرد و در اردیبهشت ماه سال 1331 با عزت الشریعه مدرس دختر یکی از روحانیون ازدواج کرد و صاحب 4 فرزند شد. سال 1336 سیدمحمدحسینی بهشتی مدرک دکترای فلسفه خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد و در سال 1338 کلاس‌های زبان انگلیسی، عربی، علوم طبیعی را در دبیرستان دین و دانش به منظور تحصیل طلاب حوزه علمیه به راه انداخت. در سال 1339 سازمان دادن به حوزه علمیه قم را از اهم فعالیت‌های خود دانست. وی با طرح یک برنامه منسجم و همیاری آیت الله گلپایگانی در سال 1342 مدرسه حقانی از جمله مدارس نمونه علوم حوزوی شد.
وی از سال 1341 به رهبری آیت الله خمینی مبارزات خود را آغاز کرد و در سال 1342 بر اثر فشار و تهدید ساواک به تهران انتقال یافت و با جمعیت هیئت های مؤتلفه ارتباط پیدا نمود. در این زمان به پیشنهاد شورای مرکزی، آیت الله خمینی یک گروه چهار نفری به عنوان شورای فقهی و سیاسی برای آنان تبیین کرد که این شورا متشکل از آقایان استاد مطهری، انواری، مولایی و دکتر بهشتی بود. در سال 1343 رهسپار آلمان شد و در آن‌جا هسته انجمن‌های اسلامی دانشجویان گروه فارسی زبان را تاسیس کرد.
دکتر بهشتی در این مدت زبان آلمانی را نیز فرا گرفت و در سال 1349 از این کشور خارج شد. او سفرهایی به لبنان، سوریه، عربستان و ترکیه برای دیدار امام موسی صدر دوست دیرینه سال‌های تحصیل در قم داشت. زمانیکه به ایران بازگشت، دولت او را ممنوع الخروج کرد. لذا در سال 1350 کلاس تفسیر قرآن برپا کرد تا اینکه در سال 1354 دستگیر و چند روز در زندان کمیته مرکزی محبوس گشت. بعد از رهایی دیگر نتوانست این کلاس را ادامه دهد.
در سال 1357 بار دیگر برای چند روز به زندان افتاد و بعد از رهایی به دیدار آیت الله خمینی در پاریس رفت و هسته اصلی شورای انقلاب که متشکل از آقایان مرتضی مطهری، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی، باهنر و شخص خود ایشان بود، را با نظر آقای خمینی تشکیل داد. آیت الله بهشتی با پیروزی انقلاب به عنوان دبیر شورای انقلاب معرفی شد و بعد از تعیین اعضای مجلس خبرگان، تدوین قانون اساسی را بر عهده گرفت و با آوردن دلایل و براهین مستند اصل ولایت فقیه را در مجلس خبرگان به تصویب رساند. وی در این سال‌ها حزب جمهوری اسلامی را به یاری دوستان خود تأسیس کرد.
چندی بعد مسئولیت دیوان عالی کشور را در اسفندماه سال 1358 برعهده گرفت. سرانجام در روز هفتم تیرماه سال 1360 در سن 53 سالگی در اثر انفجار ساختمان حزب جمهوری اسلامی به دلیل بمبگذاری توسط مجاهدین خلق کشته شد.

نوجوانی علیرضا و انقلاب 57
نوجوانی علیرضا بهشتی در تهران سپری شد، دستگیری های پدرش و فعالیت های سیاسی او و دوستانش، سید علیرضا را با فعالیت های سیاسی آشنا کرد. پیش از انقلاب دستگیر نشد، گرچه تحت تاثیر مبارزات پدرش بود. پس از انقلاب به دلیل شغل پدرش در تهران ماندند. علیرضا بهشتی در سال 59 موفق به دریافت دیپلم شد و همان سال در کنکور دانشگاه پذیرفته شد، اما به دلیل انقلاب فرهنگی از تحصیل باز ماند. با آغاز به کار دانشگاه ها وی دوباره به دانشگاه رفت و در سال 66 کارشناسی خود را از دانشکده روابط بین الملل تهران اخذ کرد. در همان دوران وابسته به اندیشه فکری میرحسین موسوی بود و به روزنامه جمهوری اسلامی رفت و آمد داشت.
علیرضا بهشتی مدتی در ایران مشغول به کار تحقیقاتی و پژوهشی در دولت موسوی بود و پس از پایان جنگ برای ادامه تحصیل به انگلیس رفت. در سال 1371 مدرک کارشناسی فلسفه سیاسی خود را از دانشگاه یورک انگلستان اخذ کرد. علیرضا بهشتی سپس به دانشگاه هال انگلستان رفت و در آنجا به تحصیل دکترای فلسفه سیاسی مشغول شد. وی در سال 1377 از همین دانشگاه فارغ التحصیل شد. به مجرد پایان تحصیلات به ایران بازگشت و به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس استخدام شد.

استادی در دانشگاه علوم انسانی
علیرضا بهشتی تا زمان اخذ دکترا در دانشگاه های تربیت مدرس و مفید متون فلسفه، اندیشه سیاسی غرب و شرق را تدریس می کرد. سپس از سال 77 تا 78 در دانشگاه های تربیت مدرس، باقرالعلوم، تهران و مفید مشغول به تدریس دروس علوم سیاسی در پایه کارشناسی و کارشناسی ارشد بود. از این زمان به بعد تدریس در پایه دکترا را آغاز کرد. علیرضا بهشتی در دانشگاه تربیت مدرس مشغول به تدریس اندیشه سیاسی معاصر، جامعه شناسی معاصر ایران، اندیشه سیاسی شرق باستان، تحقیق مستقل، روابط شمال و جنوب، مسایل سیاسی روز ایران و مسائل توسعه ایران در پایه دکترا بوده است. علیرضا بهشتی در سال 87 به عنوان مدیر گروه علوم سیاسی دانشکده علوم انسانی منصوب شد که تا سال 89 عهده دار این سمت خواهد بود.

فعالیت های پژوهشی-تحقیقاتی و جانبی
علیرضا بهشتی در خلال سال های 82 تا 83 در خصوص اندیشه سیاسی آیت الله دکتر بهشتی، سیر تحول اندیشه سیاسی در جهان اسلام، ترجمة 10 مدخل از دانشنامه بزرگ مردم شناسی و علل افزایش قبولی دختران در کنکور سراسری با تأکید بر پیامدهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن و ارایة راهکارهای عملی در ابعاد مختلف برای جهاد دانشگاهی و پژوهشکده مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی مشغول بوده است. وی مسئولیت دفتر آثار آیت الله بهشتی را نیز برعهده دارد که چندی پیش پلمب شد. علیرضا بهشتی به زبان انگلیسی و عربی مسلط است و عمده مطالعاتش در زمینه علوم سیاسی و تاریخ است.
وی تاکنون بیش از 15 مقاله به زبان های فارسی، عربی وانگلیسی به کنفرانس های داخلی و خارجی در خصوص فلسفه سیاسی، پسا تجددگرایی، اروپای دوران میانه، تعدد فرهنگی و سیاسی، اندیشه و آثار دکتر شریعتی ارائه داده است. بهشتی تاکنون 6 کتاب با نام های؛ ابعاد نظری مسئله تساهل، پساتجددگرایی و جامعه امروز ایران، مبانی معرفت شناختی نظریه عدالت اجتماعی و جستارهایی در شناخت اندیشه سیاسی معاصر برای مؤسسه توسعه دانش و پژوهش و مبانی نظری سیاست در جوامع چند فرهنگی و ترجمه لیبرالیزم اثر جان گری را برای انتشارات بقعه به چاپ رسانده است. بهشتی از اعضای موثر کانون اندیشه جوان است.

اندیشه سیاسی و فعالیت ها
علیرضا بهشتی تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری اخیر، فعالیت های خود را در دانشگاه متمرکز کرده بود. وی علاقمند به تحقیق در اندیشه های سیاسی قرون وسطی و اندیشه سیاسی معاصر با موضوعات چند فرهنگی گرایی، سیاست هویت، مدیریت سیاسی قومیت ها و تساهل است. از نظر اندیشه وابسته به جناح اصلاح طلب است و آنچنان که بر می آید به اندیشه اصلاحات معتقد است و آن را پیشرفتی برای ایران و راهی اجتناب ناپذیر می داند. بهشتی اما جزو اصلاح طلبان اصولگراست، جزو آن دسته ای که میرحسین موسوی رهبری اش را برعهده دارد و افرادی چون سید محمد بهشتی شیرازی، قربان بهزادیان نژاد و ابوالفضل فاتح در حلقه اش قرار می گیرند.
بهشتی دبیرکل جمعیت توحید و تعاون است که در سال 87 به عنوان حلقه اصلی مشاورین و یاران میرحسین موسوی برای انتخابات ریاست جمهوری خود را به محافل سیاسی-اجتماعی معرفی کرد. این حلقه همان گروهی است که سعی در متقاعد کردن میرحسین موسوی برای شرکت در انتخابات نهم داشت، اما موفق به این کار نشد. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری در سال 88، جمعیت توحید و تعاون عمده ترین مسئولیت ها را در ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی به خود اختصاص دادند. علیرضا حسینی بهشتی با شکل گیری “کلمه سبز” ارگان جریان فکری که از موسوی حمایت می کرد، به عنوان مدیرمسئول این روزنامه و مشاور ارشد میرحسین موسوی معرفی شد. این روزنامه 12 اسفند کسب مجوز کرد و چند روز پس از وقایع انتخابات توقیف شد.

انتخابات و وقایع پس از آن
پس از برگزاری انتخابات و حوادث ناگوار پس از آن علیرضا بهشتی به عنوان یکی از 2 نماینده میرحسین موسوی در کمیته 4 نفره پیگیری حقوق زندانیان و آسیب دیدگان حوادث اخیر انتخاب شد. بهشتی همچنین سخنگویی این کمیته را برعهده داشت. اعضای این کمیته 4 نفره که از سوی موسوی و کروبی برگزیده شده بودند، با انتخاب گروه حقوقی از میان وکلا، پیگیر امور شهروندانی بودند که در وقایع پس از انتخابات یا آسیب دیده و یا زندان شده بودند.
برخی از اعضای کمیته مذکور به ویژه علیرضا بهشتی که برای نظام چهره ای برجسته به شمار می آمد به دیدار رئیس قوه‌قضائیه و دادستان وقت تهران، رئیس مجلس و اعضای فراکسیون اقلیت مجلس هشتم رفت. این کمیته همچنین لیستی تهیه کرد که در آن فهرست اسامی 72 کشته حوادث پس از انتخابات آمده بود. تاکید و پیگیری امور شهروندان سبب شد که سرانجام علیرضا بهشتی همزمان با مرتضی الویری به عنوان نمایندگان ارشد موسوی و کروبی دستگیر شوند. بهشتی چه پیش از زندان و چه پس از آزادی به نتیجه انتخابات معترض و خواهان ابطال انتخابات بود، درخواستی که هیچگاه مورد موافقت نظام قرار نگرفت.