هم‌زمان با درخواست نهادهای حقوق‌بشری از دولت روحانی برای رعایت حقوق‌بشر٬ وی گزارش صد روز نخست کاری دولت خود را ارائه کرد؛ گزارشی که بیش از هر چیز٬ روی بیان مشکلاتی که از دولت احمدی‌نژاد به دولت جدید به ارث رسیده٬ تمرکز داشت.
هم‌زمان با این گزارش٬ ویرایش نخست منشور حقوق‌شهروندی دولت نیز نوشته و روی سایت ریاست‌جمهوری قرار گرفت. منشوری که روحانی از مردم خواسته آن را مطالعه کنند و درباره آن نظر دهند.
روحانی پس از پیروزی در انتخابات وعده داده بود که در صد روز نخست کاری خود٬ گزارشی از وضعیتی که دولت وی کشور را تحویل گرفته و همچنین اقداماتی که انجام شده٬ به مردم ارائه خواهد کرد. وی همچنین گفته بود که دولت در صد روز نخست٬ برخی از مشکلات اقتصادی را حل خواهد کرد.
این وعده‌های روحانی باعث شد که سایت‌هایی برای زیرنظر گرفتن عملکرد وی در صد روز نخست تشکیل شود. برای مثال سایت “روحانی‌سنج” هفته گذشته با انتشار گزارشی٬ نوشته بود که “ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺎ ﺍﺯ ۴۶ ﻭﻋﺪﻩﯼ ﺭﻭﺣﺎﻧﯽ ﺑﺪﻳﻦ ﺷﺮﺡ ﺍﺳﺖ:ﻭﻋﺪﻩﻫﺎﯼ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪﻩ: ۴ - ﻭﻋﺪﻩﻫﺎﯼ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ: ۱۵ - ﻭﻋﺪﻩﻫﺎﯼ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺸﺪﻩ: ۲ - ﻭﻋﺪﻩﻫﺎﯼ ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ ﻧﺸﺪﻩ: ۲۵.
ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ، ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﺭﻭﺣﺎﻧﯽﺳﻨﺞ ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻮﻉ ۱۴ ﻭﻋﺪﻩ، ۸ ﻭﻋﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ ﻭ ﻳﮏ ﻭﻋﺪﻩ ﺭﺍ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪﻩ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ. ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎﺭﺟﯽ، ﺳﻪ ﻭﻋﺪﻩ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭ ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻣﻮﺭ ﺩﺍﺧﻠﯽ، ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻮﻉ ۱۳ ﻭﻋﺪﻩ، ۵ ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺭ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺍﮐﺜﺮﻳﺖ ﻭﻋﺪﻩﻫﺎﯼ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺸﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ: ۳ ﻭﻋﺪﻩ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪﻩ، ۲ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺸﺪﻩ، ۱ ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ ﻭ ۸ ﻭﻋﺪﻩ ﭘﻴﮕﻴﺮﯼ ﻧﺸﺪﻩ”.
دولت روحانی همچنین به اقدام انتشار متن‌هایی با عنوان “گزارش صد روزه به مردم” در بخش‌های مختلف کرده و تصویری کلی از وضعیت کشور را به دست داده است. خود او نیز در مصاحبه‌اش طیّ توضیحی در این باره گفت: “این گزارش سه بخش دارد که یک بخش آن امشب توسط رییس جمهور منتخب به مردم گزارش داده می‌شود و گزارش دوم به صورت مکتوب در رسانه‌ها و سایت‌ها منعکس می‌شود و سومی توسط وزرا، مسئولان و معاونان در بخش‌های خود از طریق مصاحبه با صداوسیما، خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها به اطلاع مردم خواهد رسید”.
رییس دولت یازدهم٬ در گفت‌وگوی تلویزیونی خود٬ با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور در مدت زمان ریاست محمود احمدی‌نژاد٬ برخی از مشکلات دولت خود را در آغاز کار بیان کرد. وی با اشاره به کمبود گندم گفت: “ در اولین روزهای بعد از انتخابات، اولین مشکلی که با آن روبرو شدیم و برای من نگران‌کننده بود، شرایط کالاهای اساسی در کشور بود. گزارشی از وزارت صنعت، معدن و تجارت گرفتم و در آن گزارش در ارتباط با وضعیت کالاهای اساسی در کشور توضیح داده شده بود. آنچه در گزارش آمده بود، مرا بسیار نگران کرد، چراکه ما فکر می‌کردیم کالاهای اساسی برای سه - چهار ماه در انبارها وجود دارد ولی در آن گزارش که سه - چهار روز بعد از انتخابات به دست ما رسید قید شده بود که کشور از لحاظ کالاهای اساسی از جمله گندم دچار مشکلاتی است، مثلاً در یکی از استان‌ها برای سه روز در سیلوها گندم وجود داشت”.
این البته تنها مشکل دولت روحانی در ابتدای کار خود نبود: “خزانه کشور جایی است که درآمدهای دولت به آنجا منتقل می‌شود و مخارج هم از آنجا تامین می‌شود. طبق قانون بودجه باید ماهانه ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد می‌داشتیم. چون طبق قانون بودجه درآمد ما در سال ۲۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است. روزی که من کار خود را شروع کردم یعنی ۱۲ مردادماه، موجودی خزانه حدود ۱۲۸۰ میلیارد تومان بود. ما باید آخر ماه، میزان ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان حقوق پرداخت می‌کردیم که از این مبلغ فقط ۲ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان در خزانه موجود بود. یعنی دولت باید بیش از ۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان از بانک استقراض می‌کرد”.
شهریور ماه گذشته٬ احمد توکلی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس٬ با اشاره به اینکه “حساب ذخیره ارزی ایران جارو شده “٬ گفته بود: “در حساب ذخیره ارزی از ۱۷۶ میلیارد دلار ۱۶۱ میلیارد دلار را بخش دولتی استفاده کرده است”.
بنا بر ادعای توکلی “تمام ارزهای نفتی را در بخش دولتی استفاده کرده‌ایم و تنها ۱۰ درصد صرف بخش خصوصی و تعاونی شد… عده‌ای می‌گویند حساب ذخیره ارزی دیگر وجود ندارد. دلیل این موضوع این است که این حساب جارو شده است و ۱۹٫۴ تعهدی دارد که منابع ندارد و این شرایط رکود تورمی را درست می‌کند. دولت در پایان سال گذشته ۲۷۸ هزار میلیارد تومان به بانک‌ها و موسسات بدهکار است”.
با این حال محمود احمدی‌نژاد٬ در روزهای پایانی دولت خود٬ در گزارش عملکردش گفته بود: “ذخایر ارزی امروز ما در تاریخ بی‌نظیر است. اکنون به واسطه تحریم‌ها به بانک مرکزی فشار می‌آید، اما پشتوانه آن قوی است. ذخیره ارزی امروز بالای ۱۰۰ میلیارد دلار است که این مبلغ با محاسبه میزان ذخیره طلای کشور است و همچنین سرمایه صندوق توسعه ملی بالای ۵۰ میلیارد دلار است”.
حسن روحانی اما آمار دیگری نیز از عملکرد دولت محمود احمدی‌نژاد ارائه کرد: “ما سال‌هایی داشته‌ایم که تورم بالا بوده ولی رشد منفی نبوده و سال‌هایی هم داشته‌ایم که رشد بالا بوده ولی تورم خیلی بالا نبوده است. اما در سال ۹۱ ما تورم بالای ۴۰ درصد و رشد منفی داشته‌ایم. این شرایط که در این حد رکود و تورم بالا باشد، در تاریخ ۵۰ ساله کشور بی‌سابقه بوده البته به غیر از سال ۵۷ و ۵۸ که استثنا هستند”.
روحانی همچنین درآمد دولت‌های نهم و دهم از فروش نفت را “حداقل ششصد میلیارد دلار” اعلام کرد و بابت تبدیل دولت‌های نهم و دهم به بدهکارترین دولت‌ها٬ متعجب بود.
رئیس دولت گفت احمدی نژاد در سفرهای استانی ۲۱۱ هزار میلیارد تومان تعهد ایجاد کرده که ۷۰ درصد آن عملی نشده است. روحانی می‌گوید ۱۶ سال نیاز است که به این تعهدات عمل شود.
او اضافه کرد: “کل پایه پولی کشور از اول خلقت پول تا به حال ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است که ۴۳ هزار میلیارد تومان آن صرف مسکن مهر شده است. یعنی بخش بزرگی از تورم ما، از اینجا نشأت می‌گیرد و بخش بزرگی از تورمی که مردم تحت فشار آن هستند، مربوط به مسکن مهر است”.
گزارش روحانی از وضعیت کشور در حالی ارائه شده که پیش از این بخش‌هایی از اصول‌گرایان خواستار آن شده بودند که این گزارش محرمانه باشد. آن زمان روزنامه اعتماد در گزارشی پیرامون همین موضوع٬ نوشته بود: “از پایان نخستین جلسه هیات دولت که ۲۷ مرداد ماه گذشته برگزارشد تا به امروز همه دولتمردان و وزرا و معاونانشان مشغول تدوین گزارش کار و شرح ماوقع وزارتخانه ها و سازمان های اجرایی تحت مسوولیت شان به تیم رییس جمهوری هستند. خبرها درباره چگونگی این گزارش و ارائه آن به مردم متفاوت است و هنوز دقیقا مشخص نیست که محتوای این گزارش شامل چه بند هایی می شود. فعلاهمه چیز محرمانه و درگوشی از سازمان ها و وزارتخانه ها تا پاستور روانه می شوند. پاستورنشینان هم هنوز تصمیمی درباره انتشار جزییات آن و باید ها و نبایدهایش نگرفته اند و با تاکید بر اینکه گزارش ها جمع آوری شده است از ارائه آن به مردم در صدروزگی دولت خبر می دهند. همین سکوت سبب شکل گیری شایعات بسیار درباره گزارش صد روزگی روحانی به مردم شده است. برخی می گویند آنقدر کارنامه وزارتخانه ها در دولت قبلی ناخوشایند است ودرباره علنی کردن خط قرمز وجود دارد که بسیار بعید است بگذارند روحانی شفاف و روشن با مردم از مشکلات پیش رویش سخن بگوید. برخی دیگر نیز با بیان اینکه آنچه از احمدی نژاد به میراث مانده مهم نیست مهم این است که روحانی در این مدت چقدر به شعار هایی که داده جامه عمل پوشانده است”.
روزنامه اصول‌گرای سیاست‌روز نیز درباره ارائه این گزارش به مردم چنین نوشته بود: “حال که به زمان ارائه گزارش ۱۰۰ روزه رئیس‌جمهور نزدیک شده‌ایم، اعتقاد داریم که مردم هیچگاه نامحرم نبوده و نخواهند بود، اما با توجه به فضای سیاسی کشور به خاطر گفت‌وگوهای هسته‌ای مناسب خواهد بود تا این گزارش نخست به محضر رهبر معظم انقلاب ارائه شود.در صورتی که در این گزارش موارد خاصی وجود دارد که نیازمند پیگیری‌های لازم است، به مجلس و قوه قضاییه نیز گزارش ارائه شود و براساس صلاحدید مقام معظم رهبری نسبت به آن تحقیق و بررسی‌های بیشتری صورت گیرد تا از ایجاد فضای یاس و ناامیدی در افکار عمومی جلوگیری کند. این اقدام علاوه بر این اساس که دست رسانه‌های معاند، آنهایی که دنبال سیاه‌نمایی از اوضاع کشور را دارند کوتاه خواهد ساخت و از اقدامات بعدی آنها جلوگیری خواهد کرد، علاوه بر این که از متهم ساختن دیگران در افکار عمومی هم مبرا خواهد بود”.
پیش از ارائه گزارش روحانی٬ خبرگزاری فارس٬ درباره وعده‌های اقتصادی دولت نوشته بود: بر اساس این گزارش، مخالفان از جمله خبرگزاری فارس بر روی ناتوانی دولت در مهار گرانی و تورم تاکید کرده اند و با مقایسه قیمت ها از زمان ۲۵ مرداد تا ۲۵ آبان چنین نتیجه گرفته اند: “یکی از شعارهای کلیدی دولت تدبیر و امید، بهبود معیشت مردم در ۱۰۰ روز نخست آغاز به کار این دولت بود. برهمین اساس، دولت یازدهم در روزهای آغاز فعالیت خود مصوبه ۳۵ بندی برای رونق اقتصادی در کوتاه مدت (۱۰۰ روز) تصویب کرد. براساس اعلام مسئولان دولتی، قرار نیست تا پایان سال شوک جدیدی به اقتصاد وارد شود تا بازار آرامش و ثبات را تجربه کند. در همین حال، مقایسه قیمت خرده فروشی کالاهای اساسی در ۲۵ مردادماه سال جاری با روز جاری حکایت از آن دارد که دولت باید اقدامات موثرتری را در زمینه بهبود معیشت خانوارهای ایرانی انجام دهد تا سرانجام شاهد ثبات بیشتری در قیمت‌ها در بازار باشیم”.
روحانی در گزارش خود٬ همچنین اشاره‌ای هم به بحث توافق ژنو داشت: “در موضوع هسته‌ای اگر پیشرفتی داریم، به خاطر حمایت و هدایت رهبری و همچنین حضور مردم است. البته دولت و دیپلمات‌های ما نیز تلاش کردند. من در موضوع هسته‌ای به مردم اطمینان می‌دهم که به تعبیر شما اولین قفل باز شده و پایه‌های ساختمان تحریم‌ها لرزیده است و مردم در این قضیه شک نکنند؛ گرچه برخی در دنیا شعارهایی می‌دهند و البته چاره‌ای ندارند و باید صورتشان را سرخ نگه دارند… ان‌شاءالله سیستم بانکی و روابط بانکی ما با اجرای این توافق متحول می‌شود. در این توافق بیان شده که تحریم‌های جدیدی اعمال نخواهد شد و این خود یعنی محدود شدن و مهار تحریم‌ها”.
مساله یارانه‌ها نیز از دیگر مسایل مورد اشاره حسن روحانی بود. وی گفت که دولت باید هر ماه ۳۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت کند ولی از منابع حامل‌های انرژی تقریبا نیمی از آن تامین می‌شود و دولت ماهانه کسری دارد. به گفته روحانی٬ دولت تا پایان سال همین رویه را برای پرداخت یارانه ادامه می‌دهد اما پس از آن تغییراتی صورت خواهد گرفت که یکی از آنها ارائه بسته کالایی به اقشار کم‌درآمد است.
وی همچنین اشاره‌ای هم به مسایل فرهنگی و امنیتی داشت. به گفته روحانی “دولت باید از تصدی‌گری در حوزه فرهنگ دست بردارد و فضای امنیتی نیز باید کنار برود… خیلی از نویسندگان ممنوع‌القلم بودند که در این دولت توانستند دوباره قلم بزنند… بهترین مرجع در حوزه فرهنگ افکار عمومی است”. وی همچنین اضافه کرد که فضای امنیتی کمتر شده است اما زمان می‌برد. گروه‌ها و جناح‌های سیاسی باید به هم نزدیک شوند؛ هدف این است که کینه‌ها کنار گذاشته شود.
روحانی اما در سخنان خود اشاره کرد که دولت همه اختیارات را ندارد اما وی به عنوان رئیس جمهور بنا دارد به وعده‌هایش عمل کند.
