جنگ قدرت در ایران

نویسنده

» تحلیل اکونومیست از آشفتگی های سیاسی بعد از انتخابات

محمود احمدی‌نژاد در مبارزه برای آغاز دور دوم ریاست جمهوری ایران، این هفته کابینه خود را معرفی کرد. انتخاب‌های او نشان می‌دهد که در مقابل آشفتگی سیاسی جاری، او به اشخاص وفادار به خود بیش تر تکیه کرده است.

آقای احمدی‌نژاد تقلایی طولانی بر سر کابینه‌اش داشته است. در دور اول ماه‌ها تلاش کرد تا وزرایش از مجلس رای اعتماد بیاورند و بعد بسیاری از آنها را از طریق استعفا و اخراج از دست داد تا آنجا که نزدیک بود دولتش از اکثریت بیفتد. مجلس اکنون تا 8 شهریور فرصت دارد تا آخرین نامزدهای او را مورد بررسی قرار دهد و تا  اینجا هم نشانه‌هایی دال بر این وجود دارد که این امر روند دشواری خواهد داشت.

کسی که با چالش‌های بسیار وارد دور دوم ریاست جمهوری شد، ناگزیر شد اعتراضات خیابانی را که در اعتراض به انتخابات مناقشه‌آمیز ریاست جمهوری برپا  شد سرکوب کند، اینک باید اوضاع را ارام کند. ولی بسیاری از قدرتمندترین شخصیت‌های سیاسی از جمله روحانیون ارشد بر ضد او صف کشیده‌اند؛ پایگاه پارلمانی رئیس‌جمهور ضعیف است و پریشانی اقتصادی کشور نیز رو به وخامت گذاشته است.

رئیس‌جمهور در انتخاب وزرا بیشتر وفاداری را مدنظر داشته است تا تجربه. مرضیه وحید دستجردی، فاطمه آجرلو و سوسن کشاورز اگر تایید شوند، اولین وزیران  زن در جمهوری اسلامی خواهد بود که به ترتیب مسئولیت وزارتخانه‌های بهداشت، رفاه اجتماعی و آموزش و پرورش را بر عهده می‌گیرند. با وجودی که برخی ممکن است از جلو انداختن زنان خوشحال شوند، لیبرال‌ها گله دارند که هر سه اینها محافظه‌کارانی تندرو با تجربه‌ای اندک در آن زمینه‌ها هستند.

میانه‌روها نیز از انتخاب سردار احمد وحیدی برای وزارت دفاع راضی نیستند. او پیش از این فرمانده نیروی قدس، واحدی از سپاه پاسداران بوده است که توسط بیگانگان متهم به حمایت از گروه‌هایی نظیر حزب‌الله شده است. مصطفی محمد نجار مردی که برای اداره وزارت کشور برگزیده شده است، نیز از سپاه آمده است.

سپاه پاسداران تحت ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی بی‌شماری را انجام داده است. این انتصاب‌ها موضع آنها را محکم و روابط را با رئیس‌جمهور نزدیک‌تر می‌کند. اما این موارد بیم‌های محافظه‌کاران و نیز اصلاح‌طلبان را که افزایش تاثیر سپاه پاسداران را به عنوان نظامی‌گری خزنده در ایران می‌بینند بیشتر می‌کند.

مخالفان ساکت نمانده‌اند. مهدی کروبی یکی از نامزدهای شکست خورده ریاست جمهوری به حمله به رفتار دولت با مخالفان و معترضان ادامه داده است و آن را با ساواک، پلیس بد نام شاه مقایسه کرده است. او خواستار تحقیق در مورد تجاوز به جوانان بازداشت شده در اعتراضات پس از انتخابات شده است. وی همچنین خواستار دیدار با رهبر ایران شده است تا بتواند اسناد مبتنی بر ادعاهای خود را نشان دهد.

یکی از نتا یج تداوم آشفتگی آن است که روابط بین آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر ایران و آقای احمدی‌نژاد تحت فشار قرار گرفته است. آقای خامنه‌ای آشکارا از آقای احمدی‌نژاد در مناقشه سیاسی پس از انتخابات حمایت کرد. اما در انجام این کار شخصا برای اولین بار مورد انتقاد قرار گرفت.

در عوض رهبر ایران مشتاق بوده است تا موضع خود را بالاببرد. برای این کار صادق لاریجانی را به ریاست قوه قضائیه انتخاب کرد. با انتخاب برادر علی لاریجانی، رئیس مجلس، که از رئیس‌جمهور بخاطر انتخاب وزرای بی‌تجربه انتقاد کرده است، رهبر ایران خانواده‌ای را جلو برده است که اصولا نظر خوبی نسبت به آقای احمدی‌نژاد ندارند. لاریجانی‌های قدرتمند به رهبر ایران نزدیک هستند (برادر سوم، محمد، مشاور آقای خامنه‌ای است).

صادق لاریجانی در حالی قوه قضائیه را در اختیار می‌گیرد که این قوه بخاطر برگزاری دادگاه‌های نمایشی مورد انتقاد قرار گرفته است. انتصاب او می‌تواند آقای احمدی‌نژاد را در ناراحتی قرار دهد. حالا لاریجانی‌ها در راس دو قوه از سه قوه دولت هستند و در مقابل احمدی‌نژاد وزنه سنگین‌تری را ایجاد می‌کنند. آنها به عنوان محافظه‌کاران وفادار از پیروزی احمدی‌نژاد حمایت کرده‌اند اما همچنین به دنبال فاصله گرفتن از جنبش اصول‌گرای تندرو رئیس‌جمهور هستند. این ممکن است برای رئیس‌جمهور مسیر همواری نباشد.

منبع: اکونومیست، 22 اوت