علی لاریجانی، رئیس مجلس، در یک کنفرانس خبری مشترک با رئیس مجلس گرجستان که در تهران برگزار شد، درباره مذاکرات هستهای جمهوری اسلامی و غرب نیز سخن گفت. او درباره احتمال تصویب تحریمهای تازه در کنگره امریکا تاکید کرد: “به ما ربطی ندارد که موضوعات داخلی آمریکا چه چیزی است و اوباما نباید آن را در مسایل هستهای ایران سر ریز کند. من نمیخواهم درمورد این که چه قدر این بحثها اصالت دارد، قضاوت کنم، ما سناریوهای مختلف این موضوع را به طور جدی طراحی کردیم و اگر در این مسیر قرار گیرند قطعا پشیمان خواهند شد.”
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، لاریجانی اضافه کرد: “ایران انعطافهایی برای حل مساله از طریق مذاکرات سیاسی داشته است و این که امروز آقای اوباما میگوید مشکلاتی در پارلمان داریم، ربطی به ما ندارد. هزینه این مشکلات را ما نباید بپردازیم و اگر آقای اوباما توانایی حل مسایل داخلی ندارد نباید آن را در مذاکرات سرریز کند.”
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: “همین طور که ما در حال کنترل شرایط هستیم، آنها هم باید توانمندیهای لازم را برای کنترل شرایط کشورشان داشته باشند و اگر ندارند و نمیتوانند، نباید بگویند که مذاکرات مشکل پیدا کرده است. هرگونه ناتوانی در این امر به معنی آن است که آنها درحال برهم زدن مذاکرات هستند، لذا ما مسیر مذاکرات را مسیری معقول میدانیم و زمینه و مطالعات فراوانی برای طراحیهای سناریوهای بدیل برای مواجهه با این مشکلات را کردهایم و مقدمات آن را نیز در بودجه سال آینده تبیین خواهیم کرد.”
در هفتههای اخیر که احتمال تصویب تحریمهای جدید در کنگره امریکا مطرح شده است، مقامات جمهوری اسلامی هشدار دادهاند که چنین اقدامی می تواند فرایند مذاکرات را مختل کند.
دو روز پیش هم، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، در حاشیه یکی از نشستهای اجلاس داووس سوئیس گفته بود: “تحریم های جدید کنگره آمریکا علیه ایران باعث از میان رفتن طرح اقدام مشترک می شود که سال گذشته در ژنو در باره آن توافق کردیم.”
او اضافه کرده بود: “رئیس جمهور آمریکا قدرت وتوی آن را دارد، ولی پارلمان ما نیز اقدام متقابل خود را دارد.”
ظریف درباره اقدام احتمالی مجلس شورای اسلامی نیز گفته بود: “من نمیدانم؛ این به عهده نمایندگان مجلس است. آنان به صراحت گفتهاند که اگر کنگره آمریکا این طرح را تصویب کند، آنان نیز طرحی را تصویب میکنند که از دولت خواهد خواست در صورت اجرای عملی تحریمها علیه ایران، ما نیز میزان غنیسازی خود را افزایش بدهیم. انتظارات و خواستهای دیگری نیز مطرح است که غنیسازی در سطوح بالاتر باید انجام بگیرد. هر احتمالی مطرح است و من نمیخواهم وارد آن شوم زیرا باور دارم که احتمال خوبی برای رسیدن به توافق وجود دارد و نباید این فرصت را از دست بدهیم.”
رسانههای راستگرای داخلی، اساسا وجود اختلاف میان اوباما و کنگره امریکا را بازی جدیدی برای گرفتن امتیاز از ایران می دانند.
روزنامه رسالت، روز دوم بهمن ماه در ستون “تحلیل رویدادها” نوشت: “جنگ زرگری بین اوباما و کنگره برای رنگ کردن تیم مذاکرهکننده ما خیلی نخنماست. البته تیم دیپلماتیک ایران در مذاکرات هستهای آدمهای باهوشی هستند، دست آمریکاییها را خواندهاند و میدانند قرار است کنگره تحریمهای جدید وضع کند تا اوباما بتواند برای امتیازگیری چانهزنی کند. این تقسیم کار را کسی که کمترین هوش سیاسی داشته باشد، میفهمد. دیروز اوباما دوباره عبارت همه گزینهها روی میز است را تکرار کرد. او حتی قواعد این جنگ زرگری را هم رعایت نمیکند. مذاکرات به جای خوبی رسیده است، دیگر فرصتی برای فریبکاری وجود ندارد. اگر تحریمها یک جا لغو نشود، تیم مذاکرهکننده ایرانی هیچ توجیهی برای ادامه مذاکرات نخواهد داشت. دانشمندان هستهای ما آمادهاند به سه سوت برگردند به نقطه اول و عطای مذاکره را به لقای آن ببخشند.”
روزنامه حمایت، وابسته به قوه قضائیه نیز دیروز در گزارشی نوشت: “همزمان با مذاکرات هستهای ایران با برخی اعضای ۱+۵ در شهرهای ژنو و زوریخ، کاخ سفید و کنگره آمریکا با به راه انداختن جنگی زرگری، تصویب تحریمهای جدید علیه کشورمان را در تقسیم کاری به عهده کنگره گذاشته تا کاخ سفید بتواند از مذاکره کنندگان ایران امتیاز بگیرد.”
روزنامه وطن امروز هم اواخر ماه گذشته در یادداشتی نوشته بود: “جمهوریخواهان ۵۴ کرسی کنگره را در اختیار دارند. آنها برای عبور از سد اوباما، به همراهی ۱۳ سناتور دموکرات نیاز دارند. اگر اوباما مخالف تصویب تحریمهای مشروط است، میتواند همحزبیهایش را در سنا به خط کرده و از آنها بخواهد به طرح رابرت منندز و مارک کرک رای منفی بدهند.”
نویسنده این روزنامه تاکید کرده بود: “آنان که باید بدانند، میدانند آنچه مارک کرک و رابرت منندز در سنا جلو میبرند طرح ویژهای است برای باز کردن قفل مذاکرات هستهای. آقایان گویا فراموش کردهاند جان کری در مسقط به جواد ظریف چه گفت و گویا به همین زودی از یاد بردهاند چرا مذاکرات هستهای به مدت ۷ ماه تمدید شد. […] طرفین هیچ حرف ناگفتهای ندارند. از تحقیق و بازرسی تا موضوع ظرفیت غنیسازی و نیز رآکتور آب سنگین اراک، همه و همه بررسی شده و مواضع طرفین در قبال آنها مطرح شده است. با این حال اما توافق جامع حاصل نشد. چرا؟ دلیلش زیادهخواهی طرف آمریکایی است. زمانی که نوبت تعهد آنان یعنی لغو تحریمها رسید، آنان زیر میز مذاکرات زدند. آنها از طراحی یک دوره زمانی ۱۵ ساله برای برداشتن تحریمها میگویند! و این درحالی است که ایران چه در حوزه ظرفیت غنیسازی، چه درباره ذخایر اورانیوم و چه در موضوع آب سنگین اراک (بازطراحی رآکتور) همه نگرانیهای آنها را برطرف کرده است.”
برخی معتقدند با گذشت زمان، احتمال توافق نهایی در مذاکرات هستهای رنگ باخته است. چندی پیش باراک اوباما در گفتگو با نشریه امریکایی نیویورک تایمز اعلام کرد که احتمال دستیابی به توافق جامع هستهای “کمی کمتر از ۵۰ درصد” است. او معتقد بود: “این احتمال تا حدی به این دلیل است که ممکن است برخی از رهبران اسلامی از این هراس داشته باشند که چنین توافقی موجب تضعیف قدرتشان است.” سیدعلی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی نیز پیش از این بارها گفته است که به نتیجه مذاکرات هستهای خوشبین نیست.