حمید احدی
یک روز پس از انتشار اولین خبرها درباره بازداشت حسین موسویان عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای سابق و معاون مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت، یک سایت نزدیک به جناح تندرو اعلام داشت که اتهام وی جاسوسی است و ربطی به مسائل اقتصادی ندارد. اما محمد عطریانفر از اعضای اصلی حزب کارگزاران سازندگی با رد اتهام جاسوسی موسویان دستگیری وی را اقدامی در جهت ایجاد فضای پلیسی در کشور توصیف کرد.
تحلیلگران رسانه ای جهان نوشتند گروه های تندرو گامی به هاشمی رفسنجانی مرد دوم قدرت در جمهوری اسلامی نزدیک شدند که این می تواند موجب تحولات بزرگی در سیاست داخلی و خارجی ایران باشد. روزنامه فایننشال تایمز به نقل از محمد عطریانفر، روزنامه نگار و از مقامات سابق دولتی ایران که از او با عنوان چهره ای نزدیک به آقای موسویان یاد کرده، نوشته که حسین موسویان ارتباطاتی با لابی های سیاسی در خارج از ایران داشته است. وی در عین حال مطرح شدن اتهام جاسوسی علیه موسویان را بعید دانسته و گفته اگر وی بزودی آزاد نشود، انتظار می رود حسن روحانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی و اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت ایران به دفاع از او برخیزند.
اقتصادی یا جاسوسی
در فاصله یک روزی که از انتشار خبر دستگیری حسین موسویان در روزنامه اعتماد تا گزارش خبرگزاری فارس گذشت، احتمال ها بیش تر این بود که موسویان نیز مانند سیروس ناصری سرمذاکره هسته ای سابق ایران، به بهانه مسائل اقتصادی به دام افتاده باشد. احتمالی که با وجود خبر فارس همچنان نمی تواند دور از ذهن باشد.
نام سیروس ناصری از روزهای پایانی دولت خاتمی به عنوان متهم اقتصادی در روزنامه های کیهان و حزب الله و رسالت نقش بست. خبرهائی که ادعا داشت وی به علت سوء استفاده های مالی در یک شرکت نفتی [کیش اورینتال] طرف معامله با هالی برتون آمریکا تحت پیگرد قراردارد. این اتهام که نزدیک شش ماه به شکل های مختلف ادامه یافت و تا سرحد خبر دستگیری سرمذاکره گر هسته ای ایران جلو رفت، سرانجام بعد از آن که شرکت کیش اورینتال به سپاه پاسداران فروخته شد و امتیازها و دارائی هایش هم به مجموعه اقتصادی سپاه واگذار گردید، منتفی شد و دیگر هیچ خبری درباره آن انتشار نیافت.
خبرگزاری فارس که مدعی شده اتهام موسویان اقتصادی نیست منبع “موثق” خود را افشا نکرد، و در مقابل گزارش داد که دوشنبه شب موسویان به دادسرا احضار شد و بعد از آن دستگیر گردید و به زندان اوین فرستاده شد، در حالی که خبر اولیه نشان می داد که نیمه شب هشت مامور به خانه وی مراجعه کرده و وی را به محلی نامعلوم برده اند.
گرچه در موارد بسیار در مورد کسانی که به دام دستگاه امنیتی و اطلاعاتی افتاده اند، سایت ها و روزنامه های وابسته به این دستگاه، اتهام هائی ردیف تند ردیف کرده اند که در موقع رسیدگی به پرونده آنان اصلا جائی نداشته است، اما دست کم اعلام “یک سری ارتباطات با عوامل خارجی و تبادل اطلاعات با آنها” در سایت های تندرو به عنوان اتهام موسویان نشان می دهد که پرونده ای که برای یک عضو برجسته مجمع تشخیص مصلحت در حال ساخته شدن است، چه مبنائی دارد. سابقه نشان می دهد که در گذشته فشارهای پشت پرده و حمایت ها گاهی بدان انجامیده که متهم بعد از ماه ها بدون هیچ نوع اتهام و اعتراضی از زندان آزاد شده است. در این موارد معمولا تفاهم هائی صورت می گیرد که متهم در مقابل آزادیش از هر نوع شکایت و پی گیری دست بشوید.
این نوع پرونده ها که تنها رقابت های سیاسی روز، علت تشکیل آن هاست، به گفته آگاهان مصرف داخلی دارد و در شرایط حاضر می تواند به نوعی گروگان گیری برای ساکت کردن قوی ترین گروه رقیب دولت فعلی تعبیر شود.
از جمله شباهت های دیگر خبر منتشر شده فارس با موارد پیشین که پرونده سازی برای یکی از جناح های قدرت در دستورست، تکرار چند باره اتهام جاسوسی و تاکید بر این است که موسویان در حال حاضر در مرحله بازجویی قرار دارد و تحقیقات درباره او ادامه دارد. لذابحث آزادی وی فعلاً منتفی است.
شروع ماجرا
ساعت های میانی چهارشنبه یک خبر رسیده به دفتر بی بی سی در تهران، ادعا داشت که حسین موسویان بعد از حضور ناگهانی هشت مامور امنیتی در خانه اش دستگیر شده است. اما تا ساعت ها خبر جدیدی به دست نیامد. تلفن های خانه وی جواب نمی داد و دفترش در مجمع تشخیص مصلحت نظام هم هر سئوالی را بی جواب می گذاشت. اما از غروب آن روز که خبر، پس از سایت فارسی بی بی سی، در برنامه این رادیو پخش شد، در جهان پیچید.
خبر از قول منبعی که می خواست نامش فاش نشود گزارش می داد که روز اول مه هشت مأمور امنیتی به خانه آقای موسویان در تهران مراجعه کرده و او را با خود بردند. همان اتفاقی که قبل از دوم خرداد نیروهای اپوزیسیون علاقه مند بودند در آلمان رخ دهد و موسویان به عنوان متهم در پرونده رستوران میکونوس برلین دستگیر شود.
در آخرین سال ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی قتل عده ای از سران کردها که در حال گفتگو درباره مباحث سیاسی بودند، موسویان سفیر جمهوری اسلامی در آلمان را در صندلی اتهام نشاند. گروه های مخالف جمهوری اسلامی ادعا داشتند که عاملان آن قتل با حمایت سفارت ایران دست بدان کار زده بودند.
آخرین مصاحبه
خبرگزاری های جهانی با دریافت خبر دستگیری حسین موسویان، برای یافتن علت و سرخطی از این اقدام، به سراغ ارشیوهائی رفتند که نشان می دهد آخرین بار وی در آقای موسویان در مصاحبه ای با خبرگزاری ایسنا، مذاکرات هسته ای ایران در دوره سرپرستی آقایان روحانی و لاریجانی را ارزیابی کرده و این دو دوره را “دو بال هسته ای ایران” توصیف کرده بود.
در این مصاحبه آقای موسویان اظهار داشت که در دوره آقای روحانی، حرکت در زمینه پیشرفت فنی در برنامه هسته ای به کندی صورت گرفت اما، به گفته وی، فضای سیاسی، حقوقی و امنیتی در کنترل بود در حالی که در زمان سرپرستی آقای لاریجانی، عملیاتی کردن توان غنی سازی سرعت گرفت اما در مقابل، ارجاع پرونده هسته ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد کشور را با مشکلاتی مواجه کرده است.
وی در عین حال تأکید کرد که حتی در صورتی که به جای آقای احمدی نژاد، آقای رفسنجانی به ریاست جمهوری برگزیده می شد، بازهم برنامه غنی سازی ادامه می یافت.
حسین موسویان که از وی به عنوان یکی از دیپلمات های مورد وثوق هاشمی رفسنجانی رییس جمهور اسبق یاد می شود در زمان ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی سفیر ایران در شوروی و آلمان و بعد از آن که به عضویت هیات مذاکره گر هسته ای انتخاب شد، به معاونت مرکز پژوهش های مرکز تحقیقت استراتژیک وابسته به مجمع تشخیص مصلحت رسید که حسن روحانی همچنان ریاست آن را به عهده دارد.
در ماه های اخیر که از گفتگوهای لابی های مختلف قدرت ایران با آمریکا و اروپا اخباری منتشر شد، همواره از موسویان به عنوان یکی از افرادی که در این لابی ها حضور دارد یاد می شد. به همین جهت روزنامه فایننشنال تایمز به سفرهای متعدد خارجی وی در ماه های اخیر اشاره کرده است.