رنو ژیرارد
علی لاریجانی، رییس شورای امنیت ملی ایران، در مصاحبه ای با روزنامه فیگارو به بحث پیرامون عدم مصالحه ایران در زمینه غنی سازی و لزوم انجام مذاکره بدون پیش شرط می پردازد.
شما بدون توجه به قطعنامه های شورای امنیت همچنان برنامه غنی سازی اورانیوم را ادامه می دهید. آیا مقامات امریکایی و اروپایی نسبت به برنامه اتمی ایران و دستیابی به سلاح هسته ای مظنون نیستند؟
آیا بشریت تنها باید به وسیله یک “نابغه” ابرقدرت و همه چیزدان که از خوبی ها و بدی ها و نیات همه ملل واقف است و وظایف آنها را دیکته می کند اداره شود؟ فکر نمی کنم براساس این رویکرد بتوان یک سیستم روابط بین المللی واقعی را پایه ریزی کرد!
به هرحال، امریکا دقیقاً نقش چنین نابغه ای را بازی می کند. حتی ملت های به ظاهر استقلال یافته ای وجود دارند که کاملاً کورکورانه از آن تبعیت می کنند. فاجعه ای که در عراق روی داده، یک مثال کاملاً روشن برای این ادعاست.
فاز اول: عراق [درست به مانند ایران] در بین “کشورهای محور شرارت” دسته بندی شد و امریکا نیز یقیناً در دسته “خوب ها” جای گرفت. فاز دوم: عراق را به داشتن نیاتی مخفی غیر از نیات اعلام شده اش متهم کردند و گفتند خواسته های عراق یک خطر بزرگ برای جهانیان محسوب می شود: دنبال کردن برنامه تولید سلاح های کشتارجمعی و حمایت از تروریست های القاعده. فاز سوم: وظایف کشورها را براساس خواست خود دیکته کردند. و زمانی که ملتی مانند فرانسه در کمال درستی و عدالت، مخالفت خود را علیه هرگونه حمله به عراق اعلام می کند، آن را تحقیر و به خیانت محکوم می کنند و در نهایت می گویند که آن را “مجازات” خواهند کرد. اگر به واقع بخواهیم یک سیستم بین المللی پایدار را برای حفظ مقوله صلح در جهان بسازیم، باید قبل از هر چیز این دیپلماسی تهدید و زور را از بین ببریم؛ دیپلماسی که همواره می خواهد “خواسته های یک طرفه” ابرقدرت را به ملت های مخالف دیکته کند و بدین طریق قصد توجیه “رویکردهای سرکوب گرانه” خود را دارد.
ایالات متحده باید برای یک بار هم که شده حقوق بین الملل را زیرپا نگذارد؛ باید قبل از اینکه یکی از کشورهای عضو سازمان ملل تخلف یا جرمی را مرتکب نشده این مهم را انجام دهد.
آیا غربی ها حق ندارند به هر قیمت ممکن از گسترش اتمی نظامی در خاورمیانه جلوگیری کنند؟
ما نیز همین نگرانی را داریم. ما هم خواهان مسابقه تسلیحات هسته ای در منطقه نیستیم، زیرا این مسأله می تواند برای تمامی کشورهای منطقه فاجعه آمیز باشد. ایران هیچ علاقه ای به دستیابی به بمب اتمی ندارد و این مسأله سه دلیل دارد. اول اینکه ما از قبل این امکان را داریم تا بتوانیم در برابر هر مهاجم بالقوه ای از خود دفاع کنیم. امریکایی ها خود کاملاً بر این موضوع واقف اند و بی وقفه بدون اینکه عملی انجام دهند، ما را تهدید می کنند. دوم اینکه بمب اتمی در صحنه خاورنزدیک یک سلاح کاملاً غیرقابل استفاده است، زیرا در منطقه ای که تراکم جمعیت تا این حد بالاست، این سلاح می تواند بدون استثناء هم دشمن و هم دوست را از بین ببرد. سوم اینکه رهبر ما آیت الله خامنه ای، طی فتوایی، هرگونه تولید یا استفاده از سلاح های کشتارجمعی را ممنوع کرده است.
من چند ساعت پس از بمباران حلبچه [به وسیله گاز خردل] توسط صدام حسین به این شهر رسیدم و هرگز آنچه را که دیدم فراموش نمی کنم: مرد، زن، بچه، حیوان، همه در جهنمی غیرقابل توصیف بر زمین افتاده بودند. ایران یک کشور باثبات و مسؤول است. کشوری است که به حقوق بین الملل احترام می گذارد و تمامی تعهدات خود را رعایت می کند. ما از امضاء کنندگان NPT هستیم و مفاد آن را رعایت می کنیم. این پیمان ساخت سلاح هسته ای را ممنوع کرده، ولی به ما این اجازه را می دهد که چرخه کامل سوخت اتمی را به هدف تولید الکتریسیته داشته باشیم. دو سال پیش در زمان نشستی در وین، نماینده بریتانیا به من گفت که نمی خواهد هیچ گاه ایران به این فنآوری دست پیدا کند: به عقیده من چنین اظهارنظری کاملاً غیرقابل قبول است. این یک رفتار نوین استعمارگرانه است که ما یک بار دیگر نیز در سال 1953 با آن روبرو شدیم: در آن زمان، انگلیسی ها به شورای امنیت اعلام کردند که ملی کردن نفت توسط مصدق “تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی” است. غنی سازی اورانیوم حق مسلم ایران است و هرگز نسبت به این مسأله مصالحه نخواهد کرد.
آیا شما راهی برای خروج از این بن بست پیشنهاد می دهید؟ چگونه به کشورهای غربی اطمینان می دهید که خواست شما دستیابی به انرژی صلح آمیز اتمی است؟
تنها راه از سر گرفتن مذاکرات است، و البته بدون تعیین پیش شرط از سوی طرفین مذاکره. در این خصوص، رییس جمهور جدید فرانسه، نیکولا سارکوزی، می تواند نقش یک میانجی بی طرف و عادل را ایفا کند، زیرا فرانسه در نزد ما وجهه بسیار خوبی دارد: این کشور هیچ گاه نسبت به ایران رفتار استعمارگرانه نداشته و آیت الله خمینی را که از سوی شاه دیکتاتور تهدید می شد، در نزد خود پناه داد.
در این لحظه که من با شما صحبت می کنم، البرادعی و سولانا هر دو معتقدند که برنامه هسته ای ایران تاکنون به سوی نظامی شدن منحرف نشده. نگرانی غربی ها خواسته هایی را دربرمی گیرد که کاملاً به آینده مربوط می شود. پس چرا امروز که هیچ اتفاقی نیفتاده و هیچ خواسته نظامی نیز وجود ندارد، پرونده ما را به شورای امنیت سازمان ملل کشانده اند؟
می توانیم از کشورهای منطقه [عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر،…] و همچنین کشورهای اروپایی [فرانسه، آلمان، فنلاند،…] که خود برنامه های نیروگاه اتمی دارند دعوت کنیم که آن را بررسی کنند. و به بازرسان آژانس اتمی، بازرسانی از کشورهای عضو کنسرسیوم نیز اضافه شوند.
اگر نظر مرا خواسته باشید، گفتمان سازنده با غربی ها، که در حال حاضر توسط سازش ناپذیری امریکا و تعیین پیش شرط مبنی بر توقف فعالیت های غنی سازی بلوکه شده، کاملاً میسر است. من مطمئنم که با هم می توانیم راه های بسیار دیگری را برای ایجاد یک فضای اطمینان دوطرفه یافت کنیم.
اگر جامعه بین الملل حقوق شما را در زمینه غنی سازی به رسمیت بشناسد، آیا شما نیز پروتکل الحاقی را [که امکان انجام بازرسی های غیرمترقبه را به وجود می آورد] تأیید خواهید کرد؟
بله، چرا که نه؟ اگر مذاکرات ازسر گرفته شوند، می توانیم در این رابطه نیز صحبت کنیم. ما هیچ گاه از نظارت های بازرسان آژانس واهمه ای نداشته ایم. ما تنها کشور در جهان هستیم که حتی اجازه بازرسی از تأسیسات نظامی خود را صادر کردیم. آژانس اتمی تاکنون از 53 مرکز نظامی بازرسی به عمل آورده است.
آژانس اتمی در سال 2003 برنامه غنی سازیی را در ایران یافت کرد که به مدت 18 سال مخفی بود. دلیل مخفی نگهداشتن این برنامه چه بوده است؟
این صرفاً یک برنامه تحقیقاتی بوده. غربی ها [فرانسه، آلمان،…] پس از سرنگونی شاه، تعهدات خود را از سر گرفتند و در تولید الکتریسیته هسته ای به ما کمک کردند: مطمئناً ما نیز می بایست به واسطه تحقیقات خودمان و از هر طریق ممکن به فنآوری هسته ای دست پیدا می کردیم. براساس مفاد NPT ، تنها تعهد ما این بود که هرگونه تأسیسات صنعتی سانتریفوژهای غنی سازی را 180 روز قبل از تزریق گاز [هگزافلوئور اورانیوم] به آژانس اعلام کنیم: ما نیز همین کار را کردیم.
مترجم: علی جواهری