به اکران عمومی ایران، امیدوارم
«محمدرضا وطن‌دوست» متولد 1357 ساری، کارشناس سینما از دانشگاه هنر تهران، کارشناس ارشد پژوهش هنر و کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، کارگردان مستندهای در دامن سرخ کوه، روز 50000 سال، 2 برادر و … است که آثارش بیش از 50 جایزه داخلی و بین‌المللی را به دست آورده و فیلم‌های او جوایزی چون جایزه اول ویژه جشنواره کیش، بهترین مستندهای فیلم کوتاه ایران، بهترین مستند کتاب زرین رشد، تندیس بهترین کارگردانی دفاع مقدس، جایزه جشنواره محیط زیست ژاپن و … را آن خود کرده اند… گفت و گو با این هنرمند جوان پیش روی شماست…
دراولین تجربه فیلم بلند خود به سراغ موضوعی می روید که درست در لبه تیغ است ودرواقع کوچکترین اشتباهی درنوع نگارش فیلمنامه باعث سقوط اثر نهایی می شود.آیا انتخاب و پرداخت این فیلمنامه را به عنوان دغدغه اصلی شما به حساب بیاوریم و یا اینکه شکل داستان برایتان جذابیت داشته است؟
این دواتفاق درکنار یکدیگر هستند و درواقع به عنوان شاخصه های مکمل تعریف می شوند.وقتی که دغدغه های چنین فضایی درذهن نویسنده وجود داشته باشد به طور طبیعی داستان هم خود به خود شکل اولیه خود را پیدا می کند.حالا در اینجا بحث توانایی ها به وجود می آید واینکه شما به عنوان مجری کار تا چه میزانی می توانید براساس اصول نگارش و تولید پیش بروید.طرح وموضوع این فیلمنامه متعلق به خودم است بنابراین همه چیز آن برایم دوست داشتنی است.سعی کرده ام که دراولین تجربه فیلم بلند صادقانه پیش بروم تا واکنش های مخاطبان خودم را بهتر و درست تر دریافت کنم.
در”وقتی لیموها زردشدند” تقریبا شش مسئولیت همزمان را به عهده داشتید. این ماجرا برایتان دردسر ساز نبود؟
تجربه همه این مسئولیت ها را از قبل ودرفیلم های کوتاهی که تولید کردم داشتم.ضمن اینکه فضا درمحیط بسیار دوست داشتنی بود.یعنی با تمام کسری ها وکمبودهای فراوان باز هم تیم مورد علاقه من با جان و دل کار می کردند وامروز هم دستمزد آن فضای یکدست را گرفته ایم.
بحث دراین است که به عنوان کارگردان جوانی که از این به بعد از او انتظارات بیشتری می رود زین پس قصد دارید همه این مسئولیت ها را خودتان انجام دهید؟
حالا مشکل این موضوع چیست؟
به هرحال هریک ازاین کارها تخصص و نیروی مجزای خود را دارد. این طور نیست؟
البته اغلب کارگردان های ما در ایران و حتی خارج از ایران،کارگردانان بزرگ وتازه کار،سعی می کنند که کلیه عناصر موجود درفیلم خود را همسو با تفکرات خود پیش ببرند.آنهایی که مثل من حساسیت های بیشتری دارند اغلب مسئولیت ها را خود به عهده می گیرند.این کار دو حسن عمده دارد.اول اینکه درهزینه ها صرفه جویی می شود.دوم،برای هریک فکر و ایده خاص خود را اعمال می کنیم.گرچه پذیرش همه این مسئولیت ها دشوار است اما من حتما درکارهای آینده آن ها را تقسیم خواهم کرد.
ایده اولیه نگارش فیلمنامه چگونه به ذهن شما خطور کرد؟
فکراولیه براساس مستنداتی بود که شنیده بودم اما درپرداخت وپذیرش داستان در قالب یک فیلم بسیاری ازموضوعات فرعی دیگر به وجودآمد.
مدت فیلمبرداری شما چه مقداری به طول انجامید؟
سعی کردیم فشرده ودرست کار کنیم.نزدیک به یک ماه فیلمبرداری فیلم طول کشید.
چه شد که انتخاب موضوع وعوامل فیلم را درشمال کشور تصور ودرنهایت اجرا کردید؟
قدرت مانورهرکارگردانی در شمال ایران بسیاربالا است.این به دلیل طبیعت این منطقه است.ضمن اینکه من اصالتا اهل شمال هستم وبازیگران بومی این فیلم از دوستان من هستند.
چرا ازبازیگران حرفه ای درکارتان استفاده نکردید؟ به دلیل صرفه جویی درهزینه؟
بازیگران من در این فیلم همه حرفه ای هستند ودارای پشتوانه های بازیگری منسجم وبسیار قوی.احتمالا منظور شما ازحرفه ای، بازیگران ستاره ای هستند که در سینمای ایران تعریف شده اند.
منظورم بازیگران شناخته شده ای هستند که می توانند احتمالا در اکران سراسری “وقتی لیموها زردشدند” باعث اقبال عمومی آن شوند.
نیازی به استفاده از بازیگران ستاره در چنین محتوایی درک و تعریف نمی شود.قطعا با حضور چنین ابزاری درچهارچوب اصلی فیلم بازخوردهای تماشاگر منفی می شد.بازیگر ستاره قطعا همراه با خود ذهنیت هایی را به وجود می آورد که برای این فیلم همچون سم است.
عکس العمل های تماشاگران درجشنواره مونترال چگونه بود؟
بسیار خوب.آنها با دقت به تماشای فیلم نشستند ودرسکوت کامل متمرکز برفیلم بودند.دراکران جشنواره متوجه بسیاری از ضعف های اصلی کارم شدم.
بازی خانم مریم رستمی مورد توجه بسیاری ازعلاقمندان به فیلم شد. تا جایی که سرپرست هیات داوران علت اهدای جایزه زینت نقره ای را بازی روان بازیگران عنوان داشتند.کار با بازیگران برایتان اهمیت زیادی دارد ویا اینکه توانایی های ایشان درسطح قابل توجهی است؟
خانم رستمی ودیگربازیگران فیلم همگی از تئاتر می آیند.آنها تجربه چندین ساله دراین رشته دارند وآگاهی وشناخت درستی از ابزارهای خود درصحنه ودربرابر دوربین.
دراین جشنواره با اقبال نسبتا خوبی مواجه شدید. حالا قصد دارید کارتان را به دیگر فستیوال های سینمایی هم ارسال کنید؟
هرکارگردانی دوست دارد تا کارش در همه جشنواره ها شرکت کند ودیده شود.بنابراین با توجه به سوژه فیلم سعی می کنم که آن را برای جشنواره های مختلف ارسال کنم.
“وقتی لیموهازرد می شوند” چه زمانی در ایران اکران می شود؟
فعلا معلوم نیست.درحال مذاکره با مسئولین سینمایی در ارشاد هستم.برای اکران آن امیدوارم.
