داستان زنان
نویسنده وکارگردان: علیرضا نادری – طراح صحنه و لباس: فریبرز قربانزاده- بازیگران: افسانه ماهیان، بهناز جعفری، ناهید مسلمی، پریسا مقتدی، شهره سلطانی، نوشین حسن زاده، نسیم ادبی، سهیلا صالحی، پونه عبدالکریم زاده، شبنم مقدسی، ژاله صامتی، فهیمه امن زاده.
خلاصه داستان: تعدادی زن تصمیم می گیرند که به برای سفر به مشهد بروند. هریک از آنها دارای خلق و خویی خاص با جایگاه های متفاوت اجتماعی هستند که این مسئله سبب ساز حوادث مختلفی در طول سفر می شود.
علیرضا نادری با نگارش نمایشنامه هایی همچون پچپچه های پشت خط نبرد یا این داستان را ایرانیان نوشته اند خود را به یکی از نام های مطرح ادبیات نمایشی بدل ساخت. با این توجه که عمده آثار او سریع پس از مطرح شدن به محاق توقیف گرفتار آمده اند و اجازه اجرا نیافته اند. تنها دوران شکوفایی نادری در عرصه اجرا را می توان به دوران طلایی تئاتر یعنی میانه سال های 77 تا 80 نسبت داد.
نادری به لحاظ تکنیکی توانا در گفت و گو نویسی است. شاید اکثر دیالوگ های او را مخاطبانش در مجموعه میوه ممنوعه به خاطر داشته باشند که این روزها همان تجربه را در کاری دیگر با حسن فتحی تجربه می کند.
کوکوی کبوتران حرم در بستری کاملا اجتماعی و زنانه شکل می گیرد. نادری سفر را بستری قرار داده تا شخصیت هایش در دل این سفر به تجربه های تازه ای دست یابند و گذشته و ماهیت خود را نیز در دل آن به مکاشفه بنشینند.
گروه زنان نمایش کوکوی کبوتران حرم در راه سفری زیارتی هستند که ماهیتی سنتی دارد و این سنت اندک اندک هرچه داستان پیش می رود در دل زندگی اجتماعی شخصیت ها جای می گیرد و پیش می رود. نادری در این نمایش به محدودیت های سنت ها می پردازد و اینکه چگونه برخی سنت ها در زاد و ولد خود گاه می توانند به جای پویش و حرکت به جلو ضد خود را در دل پرورش دهند. زنان داستان نادری که تعداد انها کم هم نیست در قالب یک سفر مذهبی به ماهیتی ضد انچه بوده دست می یابند. آنها چندان اهل این سفر نیستند و گویا به جبر قدم در راه آن می گذارند.
نادری به این وسیله نقبی هم به درون ریاکار جامعه سازش پذیر می زند. از همین روی لحن نمایش در راستای یک ملودرام معمولی باقی نمی ماند و گاهی به سمت طنز می رود. نادری با تسلطی مثال زدنی شرایطی نا همگون را پدید می آورد که بتواند از دل تناقضات اجتماعی شخصیت ها به طنزی دست یابد که ابعتد نمایشی درستی را نیز داراست.
شخصیت های نمایش نادری همه به یک اندازه دارای ارزش و اهمیت هستند. او پیش تر در پچپچه های پشت خط نبرد که اتفاقا داستانی کاملا مردانه داشت فضایی شبیه به کوکوی کبوتران حرم را تجربه کرده بود. اما آنجا دو یا سه شخصیت را به محور اصلی تبدیل کرده بود و باقی کاراکتر ها حول این شخصیت ها شکل می گرفتند. اما در این نمایش همه زن ها به نوعی با داستان های خودشان جزو شخصیت های اصلی نمایش هستند. نادری می کوشد تا انجا که زمان و ریتم نمایشنامه اش به او اجازه می دهد این افراد را رنگ آمیزی کرده و به هویت درونی آنها بپردازد.
در این راستا طراحی صحنه و لباس نیز بسیار به او یاری رسانده است. ما در طول نمایش عموما شخصیت ها را با چادری مشکی می بینیم که به انها نوعی همانندی می دهد. این همانندی با توجه به تعریف حجاب در نشانه های اجتماعی کشور ایران شکلی از محدودیت را برای شخصیت ها به نمایش می گذارد. محدودیتی که برای همه یکسان است و این نکته چون با مفهوم سفر سنتی- زیارتی در می آمیزد از حد یک نشانه تصویری صرف خارج شده و به گزاره ای جند لایه بدل می شود.
از دیگر سو این تنگنا با جنس طراحی صحنه هم به مخاطب انتقال می یابد. صحنه نمایش گستره سالن را در اختیار می گیرد. اما همین گستره که اتفاقا تماشاگران نیز بخشی از آن هستند محدود است و گویی شخصیت ها را تحت فشار قرار می دهد.
یکی دیگر از نکات قابل تامل در کار نادری انتخاب بازیگران نمایش است. بازی ها بسیار یکدست و کامل طراحی شده اند. بازیگران با توجه به تعداد زیاد و رفت و آمد های فراوان هریک به خوبی از رنگ آمیزی شخصیت ها با بیان و حرکات خاصی که برای انها طراحی شده بر می آیند. بهناز جعفری، افسانه ماهیان و نسیم ادبی در این میان بازی های چشمگیر تری را ارائه می دهند.
نادری در این نمایش با نامی که برای نمایش خود برگزیده کاملا حسی همذات پندارانه با زنان نمایش خود دارد. کبوتران حرم تعبیری از همین زن هایی هستند که بای نجوا و شکایت به سفر رفته اند و با خدای خود از تنگناهایشان می گویند.
