امید معماریان
در حالی که پرونده هسته ای ایران درشورای امنیت درانتظار تصمیم اعضای آن درانتظار به سر می برد، مقامات ایرانی، مدیر شرکت پتروشیمی چین را برای امضای قرارداد توسعه میدان نفتی یادواران وهمچنین مذاکره در مورد قرارداد فروش نفت به ارزش مجموع 100 میلیارد دلار به تهران دعوت کرده اند.
طی روزهای گذشته، مهمترین بانک اعتباری ژاپن 10 میلیارد دلار از مجموع 9 پروژه ای که با ایران داشت را تا زمان توقف برنامه هسته ای ایران معلق کرد. پیش ازآن نیزبانک های عمده اروپایی با تعیین زمان مشخصی برای قطع ارتباط با ایران، عملا رابطه اقتصادی خود را با افراد وشرکت هایی که درایران مستقر هستند و یا فعالیت می کنند، به صفر رساندند. با این وجود محمود احمدی نژاد ودیگر مقامات جمهوری اسلامی بارها ازبی تاثیر بودن تحریم برروی فعالیت های اقتصادی ایران خبرداده اند. به نظر می رسد با چرخش جدی به سوی شرق، بخشی از پشتوانه چنین اظهار نظرهایی آشکار می شود.
با این وجود، روسیه وچین که همواره طی ماه های گذشته درخصوص پرونده هسته ای ایران درمخالفت با آمریکا با اتخاذ تصمیمات سخت علیه ایران مخالفت کرده بودند، هم اکنون می کوشند خلاء های به وجود آمده از عقب کشیدن سرمایه گذاران دیگر را پر کنند. این معامله برای گروه “سینوپک” چین که به شرکت پتروشیمی چین معروف است برای توسعه میدان گازی یادآوران واتمام آن به انجام رسیده است. خبراین معامله توسط غلامحسین نظری وخبرگزاری صنعت نفت ایران منتشر شده است.
همه بخش های قرارداد فوق نهایی شده و درمراحل پایانی امضا با سینوپک است. سینوپک در تلاش بوده است که 51 درصد ازسهام این پروژه را به دست بیاورد. مذاکرات اولیه این قرارداد وتوافق های نخستین از اکتبر سال 2004 آغاز شده است. به دلیل بالا بودن ریسک سرمایه گذاری درایران، عملا پروژه های منعقد شده با ایران، بهایی بالاتر ازعرف بین المللی دارد.
ایران به دلیل تحریم های اقتصادی آمریکا عملا از جلب سرمایه گذاران خارجی برای توسعه صنایع نفتی با مشکلات جدی مواجه بوده است وبه همین جهت طی سالهای گذشته عملا با استهلاک تاسیسات نفت وگازی، هزینه های استخراج ونگهداری وبهره برداری آن خارج ازاستانداردهای موجود جهانی افزایش یافته است.
به گفته منابع وزارت نفت، شرکت رویال داچ شل، که به عنوان مشاورفنی برای “سینوپک”فعالیت می کند درطرح توسعه میدان نفتی یادآوران، مشارکت خواهد داشت. طی سالهای گذشته فعالیت های شرکت نفتی شل همواره با مخالفت محافظه کاران مواجه بوده است. با این وجود به دلیل فقدان شرکایی که بتوانند به فعالیت های حوزه نفت وگاز درایران بپردازند، عملا راه ها برای حضور شرکت هایی همچون شل بازبوده است. شرکت شل حدود بیست درصد از این پروژه نفتی را دراختیار خود خواهد داشت.
درصورت انجام چنین معامله ای چین خواهد توانست روزی 150 هزار بشکه نفت خاک ایران را به قیمت بازار برای 25 سال بخرد. این مقداررا می تواند اضافه کد به 250 میلیون تن گازمایع طبیعی که به سوی چین روانه خواهد شد. براساس قرارداد اولیه ای که با شرکت سینوپک دراکتبر سال 2004 امضا شد، چین طی 25 سال مبلغ 100 میلیارد دلار بابت این معامله به ایران پرداخت خواهد کرد.
تخمین زده می شود که میدان نفتی یادآوران حدود سه میلیارد بشکه نفت ذخیره داشته باشد که طبق پیش بینی های به عمل آمده روزی 300 هزار بشکه نفت خام می توان ازآن استخراج کرد. این تقریبا به همان اندازه ای است که چین هم اکنون از ایران نفت خام وارد می کند. میدان نفتی یادآوران در استان خوزستان ودر نزدیکی مرزعراق واقع است.
شرکت سینوپک همچنین قرارداد دیگری درماه جولای برای افزایش ظرفیت پالایشگاه اراک با ایران به امضا رسانده است که مبلغ آن نیز 2.84 میلیارددلار برآورد می شود. ایران هم اکنون درحال مذاکره با چند شرکت چینی دیگر است تا در توسعه بخش انرژی کشور ودرفقدان رقبای اروپایی وآمریکایی، به یاری تهران بشتابند. گفت وگوهای تهران با شرکت هایی مانند شرکت ملی نفت یا کنوک، بزرگترین تولید کننده نفت درخارج ازمرزهای چین درباره میدان نفتی پارس در خلیح فارس همچنان درحال انجام است واحتمال زیادی می رود که این مذاکرات با توجه به تحریم های ایران ونیاز مبرم کشور به سرمایه گذاری دربخش های یاد شده به انجام برسد. درازای توسعه میدان یاد شده وسرمایه گذاری های لازم، این شرکت امکان بهره برداری طولانی مدت از محصولات گازی ان راپیدا خواهد کرد.
به این ترتیب شرکت های چینی در یک فضای غیر رقابتی وبدون آنکه درچند وچون قراردادهای انجام شده، کندوکاو لازم صورت گرفته باشد واقتصادی بودن آنها مورد اموشکافی کارشناسان قراربگیرد، راهی ایران خواهند شد تا بیشترین منفعت ازجدال هسته ای ایران وکشورهای غربی وآمریکا، نصیب دوستان شرقی ایران شود.