نادر یوسفی
از اول خرداد بنزین با کارت سوخت لیتری 100 تومان و بنزین سوپرلیتری 140 تومان عرضه می شود. شورای اطلاع رسانی دولت نیز شامگاه یکشنبه با انتشار اطلاعیه ای تاکید کرد که بنزین 100 تومانی در آینده نزدیک سهمیه بندی خواهدشد.
پس از دو سال کشمکش بر سر بنزین و ماه ها سر درگمی، خبرگزاری فارس سرانجام گزارش داد: “براساس آخرین تصمیم اتخاذ شده هر لیتر بنزین از اول خردادماه بدون سهمیه‌بندی و با نرخ صد تومان عرضه می‌شود”.
به نوشته این خبرگزاری “بنزین از ابتدای خرداد ماه تنها با کارت هوشمند سوخت توزیع خواهد شد و صاحبان خودروهایی که تاکنون کارت سوخت دریافت نکرده‌اند، با روشی که اعلام خواهد شد از طریق کارت و یا سند خودرو اقدام خواهند کرد”. این خبرگزاری در عین حال تاکید کرد که اعتبار این تصویبه تا اطلاع ثانوی است و احتمال تغییر آن وجود دارد.
از سوی دیگر “بنزین سوپر که در حال حاضر لیتری 110 تومان در جایگاههای کشور عرضه می شود، از اول خرداد لیتری 140 تومان خواهد شد”. با این حساب بنزین معمولی قبل از آغاز سهمیه بندی هر لیتر 20 تومان و بنزین سوپر هر لیتر 30 تومان گران می شود.
دولت و سهمیه بندی
انتشار اخبار روز گذشته در مورد بنزین سبب شد تا شورای اطلاع رسانی دولت یکشنبه شب طی اطلاعیه ای تاکید کند “سهمیه بندی بنزین در سال جاری قطعی است”.
دولت در این اطلاعیه به خبر عرضه بنزین بدون سهمیه بندی واکنش نشان داده و تاکید کرده است: “بر اساس تاکید قانون بودجه، سهمیه‌بندی در سال جاری از سوی دولت قطعی بوده و برخلاف خبر منتشره، عرضه بنزین بدون سهمیه‌بندی کذب محض است”.
شورای اطلاع رسانی دولت هزینه سهمیه بندی و گران شدن بنزین را هم متوجه مجلس کرده است: “ضمناً عرضه بنزین 100 تومانی نیز از ابتدای خردادماه بر اساس مصوبه مجلس بوده و صرفاً اجرای این قانون از سوی دولت صورت خواهد گرفت. “
شورای اطلاع رسانی در این جوابیه به تاریخ قطعی اجرای سهمیه بندی اشاره نکرده است.
براساس بند “و” تبصره 13 قانون بودجه سال 86 “دولت موظف است حداکثر از ابتدای خرداد ماه سال 1386، بنزین تولید داخل به‌علاوه بنزین وارداتی تا سقف یارانه معادل ارزی 22 هزار و 250 میلیارد ریال را به صورت سهمیه‌بندی با اولویت استفاده از کارت هوشمند به قیمت هر لیتر یک هزار ریال عرضه نماید”. این قانون تاکید کرده است: “قیمت فروش بنزین مازاد بر سهمیه‌بندی به گونه‌ای تعیین خواهد شد که یارانه بنزین وارداتی در سال 1386 بیشتر از مبلغ بیست و دو هزار و دویست و پنجاه میلیارد ریال نشود”.
نگرانی مقامات دولت از تبعات سیاسی و اقتصادی سهمیه بندی و گران شدن بنزین در افکار عمومی در سال 85 نیز که در قانون بودجه مورد مشابهی ذکر شده بود، سبب شد تا از سهمیه بندی یا گران کردن بنزین خودداری کنند. اما به نظر می رسد با کاهش قیمت نفت خام، و احتمال گسترش تحریم های شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با پرونده هسته ای جمهوری اسلامی، مقامات حکومتی راهی غیر از اعمال هر دو گزینه گران کردن بنزین و سهمیه بندی آن در پیش نداشته باشند.
سهمیه 4 لیتر در روز
این در حالیست که سخنگوی دولت چندی قبل در یک کنفرانس خبری گفت بنزین در سال جاری سهمیه بندی نمی شود. یک روز پس انتشار اظهارات غلامحسین الهام، واکنش رئیس مجلس شورای اسلامی منتشر شد. غلامعلی حداد عادل در جلسه علنی مجلس گفت: “اگر نظر سخنگوی دولت، نظر رییس جمهوری هم باشد، باید به دولت در این مورد تذکر داده شود”. وی در عین حال به دولت یادآوری کرد که براساس قانون بودجه سال 85 دولت می بایست از فروردین سال 85 در تدارک سهمیه بندی بنزین یا افزایش قیمت بنزین می کرد.
حداد عادل در واکنش به اظهارات سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران و انکار سهمیه بندی بنزین، گفت: “وقتی یک مصوبه مجلس به قانون تبدیل می شود و از سوی شورای نگهبان هم تائید می شود، دیگر نباید درباره آن در محافل عمومی و رسانه ها ابراز تردید شود”.
اماانکار مجدد مقامات دولتی و تردید در مورد سهمیه بندی بنزین از اول خرداد 86، باردیگر حداد عادل را واداشت تا 19 اردیبهشت و این بار صریح تر بگوید: “اگر کسانی بخواهند موضوع سهمیه بندی بنزین را وسیله رقابت سیاسی قرار دهند، مردم آنان را نمی بخشند”.
اختلاف نظر دولت و مجلس که هر دو از یک جناح سیاسی هستند بیش از هر چیز ناشی از تبعات سیاسی و اقتصادی افزایش قیمت بنزین و سهمیه بندی آن است. همین موضوع سبب شده تا هر یک دیگری را مسئول گرانی و سهمیه بندی بنزین معرفی کند. با این حال رئیس مجلس شورای اسلامی در اظهارات اخیرش تاکید کرد: “عزم دولت و مجلس این است که چارچوب قانون مصوبه مجلس در باره بنزین را اجرایی کنند”.
سیاسی شدن بنزین
با این حال با فرارسیدن اول خرداد، دولت از اجرای همزمان افزایش قیمت و سهمیه بندی خوداری کرد. مصطفی پور محمدی وزیر کشور شنبه اعلام کرد که دولت برای اجرای سهمیه بندی بنزین مشکل دارد.
وی گفت: “اگر کارت هوشمند سوخت را همه هموطنان دریافت کرده بودند، سهمیه بندی هم به راحتی اعمال می شد، ولی به دلیل این که برخی از هموطنان هنوز کارت خود را دریافت نکرده اند طبعاً در اجرای سهمیه بندی با مشکل روبه رو هستیم”. به گفته وزیر کشور از روز سه شنبه 1 خرداد عرضه بنزین باید با کارت سوخت باشد اما ممکن است سهمیه بندی با چند روز تاخیر اعمال شود.
پورمحمدی در مورد سهمیه هر خودرو خبری نداد اما روز گذشته روزنامه ها نوشتند که محمود احمدی نژاد اخیرا در حاشیه برگزاری مجلس دانش آموزی از احتمال تعیین سهمیه 4 لیتری برای هر خودرو خبر داده است. بر اساس این گزارش احمدی نژاد گفته: “کارشناسان تاکنون به این جمع بندی رسیده اند که سهمیه 4 لیتری برای هر خودرو کاملاً منطقی و کارشناسی است”. اما دولت تا یک روز مانده به موعد سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین از ابراز نظر رسمی در مورد میزان سهمیه بندی خوداری کرده است.
وزیر نفت و مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فراوردهای نفتی نیز در هفته های اخیر در مورد سهمیه بندی آن ابراز بی اطلاعی کرده اند. در واقع به نظر می رسد نگاه سیاسی دولت به بنزین مانع از سپردن امور مربوط به کارت سوخت به زیر مجموعه وزارت نفت شده است. آن هم در حالی که وزیر نفت در این مورد به خبرنگاران گفته است: “هر مصوبه‌ای که دولت ابلاغ کند ما آن را اجرا می کنیم”.
و هنوز تکلیف این “ابلاغ” روشن نیست.