چاپ دوم/ از همه جا: ترجمه شدن یک کتاب به زبان‌های مختلف می‌تواند معیار مناسبی برای تعیین میزان محبوبیت آن در میان اعضای جامعه ادبی جهان باشد. در گزارشی که پیش رو دارید، کتاب‌هایی که بیشترین آمار ترجمه را در دست دارند، به ترتیب بیشترین تعداد ترجمه از نگاهتان می‌گذرد:
“انجیل” کتاب مقدس مسیحیان تا کنون به ۲۵۲۷ زبان دنیا ترجمه شده و عنوان بیشترین کتاب ترجمه شده را به دست آورده است. این آمار با احتساب چاپ حداقل یک کتاب از ترجمه انجیل به دست آمده است. زبان‌های منبع این کتاب شامل عبری، آرامیک و یونانی می‌شود. انجیل عهد جدید به ۱۲۴۰ زبان و انجیل کامل (هر دو عهد جدید و قدیم) به ۴۷۵ زبان دنیا برگردانده شده است. قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود از انجیل، پاپیروس‌هایی هستند که قدمت برخی به ۵۰ تا ۱۰۰ سال پس از اتمام نگارش متون قانون ثانی (یعنی سده دوم میلادی) می‌رسد.
دومین کتاب پرطرفدار ادبیات جهان در عرصه ترجمه “پینوکیو” است که با خاطرات تمام کودکان گره خورده است. اثر ماندگار “کارلو کولودی” که در سال ۱۸۸۳ به زبان ایتالیایی به چاپ رسید، تا کنون به ۲۶۰ زبان ترجمه شده است.
سومین رتبه این فهرست با ترجمه به ۲۰۰ زبان، نصیب اثر معروف “جان بانیان” با عنوان “سیر و سلوک زائر” شده است. این نویسنده انگلیسی کتابش را در سال ۱۶۷۸ منتشر کرد. این اثر یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین کتب ادبی زبان انگلیسی محسوب می‌شود و موضوع آن درباره‌ی یک مسیحی است که در عالم خواب به او الهام می‌شود که باید از شهر محل سکونتش (شهر فنا) به شهر آسمانی سفر کند. خط سیر داستان با تمام ماجراهای اسرارآمیز آن در طول این سفر برای او حوادث عجیبی را رقم می‌زند.
محبوبترین داستان بعدی از نگاه مترجمان “شازده کوچولو” اثر معروف آنتوان دو سنت اگزوپری است. این کتاب که در اصل به زبان فرانسوی نگاشته شده، در سال ۱۹۴۳ به چاپ رسید و تا کنون به ۱۸۰ زبان برگردانده شده است. این داستان جذاب “خوانده شده‌ترین” و “ترجمه شده‌ترین” کتاب فرانسوی‌زبان در جهان است و به عنوان بهترین کتاب قرن بیستم در فرانسه انتخاب شده است. از این کتاب به طور متوسط سالی یک میلیون نسخه در جهان به فروش می‌رسد. “شازده کوچولو” در سال ۲۰۰۷ نیز به عنوان کتاب سال فرانسه برگزیده شد.
“داستان های جن‌وپری اندرسن” که بین سال‌های ۱۸۳۵ تا ۱۸۵۲ انتشار یافتند، رتبه پنجم این فهرست را در دست دارند. قصه‌های “هانس کریستین اندرسن” دانمارکی از جمله “دختر کبریت‌فروش”، “بندانگشتی”، “جوجه اردک زشت” و “لباس پادشاه” تا کنون توجه مترجمانی از ۱۵۳ زبان دنیا را به خود جذب کرده‌اند.
در رتبه ششم کتاب “بیست هزار فرسنگ زیر دریا”، رمان معروف “ژول ورن” دیده می‌شود. این اثر که تا کنون به ۱۴۷ زبان برگردانده شده، اولین‌بار در سال ۱۸۷۰ و به زبان فرانسوی به چاپ رسید. رمان ژول ورن که که برخی او را به حق پدر ادبیات علمی - تخیلی خوانده‌اند، درباره‌ی سفر به اعماق اقیانوس برای کشف نوعی هیولای دریایی ناشناخته است.
پس از آن معروفترین اثری که در این جدول خودنمایی می‌کند، “ماجراجویی‌های استریکس” است. این داستان‌ها بین سال‌های ۱۹۵۹ تا ۲۰۱۰ به قلم “رنه گاسینی” و به زبان فرانسوی نوشته و توسط “آلبرت اودرزو” تصویرگری شده‌اند. این داستان که تا کنون به ۱۱۲ زبان ترجمه شده‌اند، در دهکده‌ای که ساکنان آن در مقابل اشغال رومی‌ها مبارزه می‌کنند، روی می‌دهد. نژاد ساکنان دهکده از نژاد “گِل” است. ( گل نام باستانی کشور فرانسه می باشد.)
“قرآن”، کتاب مقدس مسلمانان نیز به ۱۱۲ زبان دنیا ترجمه شده و رتبه هشتم این فهرست را در دست دارد.
پس از آن “آلیس در سرزمین عجایب” که به ۹۷ زبان برگردانده شده، پرطرفدارترین اثر در دنیای ترجمه لقب گرفته است. “لوییس کارول” انگلیسی کتاب ارزشمندش را در سال ۱۸۶۵ روانه‌ی بازار کتاب کرد.
دیگر ماجراجویی خاطره‌انگیز، یعنی “ماجراهای تن‌تن” که به ۹۶ زبان دنیا ترجمه شده، در دهمین رتبه‌ی این جدول نشسته است. “ژرژ پراسپر رمی”، نویسنده‌ی فرانسوی با نام مستعار “هرژه” بین سال‌های ۱۹۲۹ و ۱۹۷۶ این داستان‌های دنباله‌دار را منتشر کرد. “ماجراهای تَن‌تَن و میلو” از معروفترین داستان‌های مصور جهان به حساب می‌آید. اولین بخش از این سری داستان‌ها در سال ۱۹۲۹ در روزنامه “قرن بیستم کوچولو” در بروکسل چاپ شد.
در جدول محبوبترین کتاب‌های حوزه‌ی ترجمه که کمی پایین‌تر می‌رویم، به “کیمیاگر” پائولو کوئلیو برمی‌خوریم. این کتاب که اولین چاپ آن در سال ۱۹۸۸ به بازار آمد، به زبان پرتغالی نوشته شده و تا حالا به ۶۷ زبان برگردانده شده است.
دوازدهمین جایگاه این فهرست از آن مجموعه هفت‌گانه “هری پاتر” است. جی.کی رولینگ اولین قسمت از این مجموعه را در سال ۱۹۹۷ به چاپ رساند. رمان‌های جادوگری رولینگ به ۶۷ زبان در دسترس کتابخوانان دنیا هستند. رولینگ با هفت‌گانه “هری پاتر” دنیای ادبیات و سینما را به لرزه درآورد و بسیاری را شیفته خود ساخت. “هری پاتر و هدیه‌های مرگ” آخرین رمان مجموعه “هری پاتر” در جولای ۲۰۰۷ منتشر شد تا پایانی برای داستان‌های “هری پاتر” باشد. اولین کتاب این مجموعه در سال ۱۹۹۷ به بازار آمد.
“پی‌پی جوراب‌بلند”، مشهورترین داستان “آسترید لیندگرن” با ترجمه شدن به ۶۴ زبان، در رتبه سیزدهم قرار دارد. این اثر اولین‌بار در سال ۱۹۴۵ به زبان سوئدی منتشر شد. آسترید لیندگرن از برجسته‌ترین نویسندگان داستان‌های کودک در جهان بود که آثارش در ۱۰۰ کشور ترجمه شده‌اند و بیش از ۱۴۵ میلیون جلد از کتاب‌هایش در سراسر جهان به فروش رفته‌اند. او که در سال ۱۹۹۹ به‌عنوان محبوبترین سوئدی قرن برگزیده شد، بیش از ۹۰ داستان کوتاه و بلند از خود بجای گذاشته است.
دیگر کتابی که بیشترین آمار ترجمه را داشته، “شرلوک هلمز” است که نخستین جلد آن در سال ۱۸۸۶ به زبان انگلیسی توسط “آرتور کانن دویل” نگاشته شد. داستان‌های کارآگاهی “شرلوک هلمز” تا کنون به ۶۰ زبان ترجمه شده‌اند. اقتباس‌های تلویزیونی و سینمایی این رمان‌ها پس از گذشت سال‌ها همچنان توجه مخاطبان را به خود جلب می‌کند.
رتبه پانزدهم این فهرست از آن “هایدی” داستان معروف نوشته “جوانا اسپایر” است که رکورد ترجمه به ۵۰ زبان را در اختیار دارد. این کتاب آلمانی اولین‌بار در سال ۱۸۸۰ چاپ شد. کارتون “هایدی” از انیمیشن‌های کلاسیکی است که حسی خاطره‌انگیز را برای کودکان دیروز تداعی می‌کند.
“دون کیشوت”، شاهکار گمیگوئل دو سروانتسگ در رتبه بعدی این جدول قرار دارد. این اثر تا کنون به ۴۸ زبان ترجمه شده است، اما موسسه اسپانیولی “سروانتس” مدعی است که این کتاب پس از انجیل، بیشترین آمار ترجمه را در میان کتاب‌های جهان داراست. سروانتس در سال ۱۶۱۵ کتاب باارزش خود را به زبان اسپانیولی به رشته تحریر درآورد.
“بیگانه” نوشته آلبر کامو که در سال ۱۹۴۲ و به زبان فرانسوی به چاپ رسید، رمان برجسته دیگری است که در میان محبوبترین آثار ادبیات جهان درعرصه ترجمه قرار گرفته است. کتاب کامو در ۴۵ زبان قابل مطالعه است. متن “بیگانه” از اصلی‌ترین آثار فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم به شمار می‌آید.
دیگر اثر داستانی معروف این فهرست “رمز داوینچی” به قلم “دن براون”است که در سال ۲۰۰۳ به بازار کتاب راه یافت. این کتاب که اصل آن به زبان انگلیسی است، اکنون در دسترس خوانندگان ۴۴ زبان دنیاست. این کتاب با تیراژ ۸۰ میلیون نسخه در فهرست پرتیراژترین کتاب‌های تاریخ دیده می‌شود. رمان براون قسمت دوم از یک سه‌گانه است که جلد اول آن در سال ۲۰۰۰ با نام “فرشتگان و شیاطین” به چاپ رسید. قسمت سوم از این سه‌گانه با نام “نماد گمشده” در سال ۲۰۰۹ منتشر شد. “رمز داوینچی” در سال ۲۰۰۳ بازار را تسخیر کرد و فروش آن حتی از مجموعه “هری پاتر” نیز پیشی گرفت و به ۴۴ زبان (از جمله فارسی) ترجمه شده است.
“بادبادک‌باز”، پرفروش‌ترین رمان خالد حسینی نیز از دیگر رمان‌هایی است که در این فهرست جلب توجه می‌کند. “بادبادک‌باز” که در سال ۲۰۰۳ به زبان انگلیسی منتشر شد، تا حالا به ۴۲ زبان برگردانده شده است. در سال ۲۰۰۷ میلادی فیلمی بر اساس این کتاب ساخته شد.
“گتسبی بزرگ” شاهکار اسکات فیتزجرالد که غیر از دنیای کتاب و ترجمه، عرصه سینما را هم درنوردیده است، به ۴۲ زبان قابل خواندن است. این رمان معروف و تاثیرگذار در سال ۱۹۲۵ به زبان انگلیسی نشر یافت. جدیدترین نسخه سینمایی این رمان با درخشش لئوناردو دی‌کاپریو اخیرا روی پرده سینماهای جهان رفته است.
از دیگر داستان‌های نوستالژیک که دستمایه اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی بسیاری بوده است، “آن شرلی” نام دارد. کتاب سال ۱۹۰۸ نوشته لوسی مود مونتگومری تا کنون به ۳۶ زبان ترجمه شده است.
نخستین نسخه “جنگل نروژی” رمان برجسته‌ی مشهورترین نویسنده ژاپنی هاروکی موراکامی در سال ۱۹۸۷ به چاپ رسید. این کتاب پرفروش که به زبان ژاپنی عرضه شد، چند سال پیش به پرده سینماهای جهان نیز راه یافت و افتخارات هنری بسیاری کسب کرد. “جنگل نروژی” موراکامی تا کنون به ۳۶ زبان ترجمه شده است.
شاهکار گابریل گارسیا مارکز با عنوان “صد سال تنهایی” هم از دیگر رمان‌های این فهرست جهانی است. این اثر که در ۳۵ زبان قابل مطالعه است، نخستین‌بار در سال ۱۹۶۷ و به زبان اسپانیولی منتشر شد. سبک این رمان رئالیسم جادویی است. مارکز با نوشتن درباره کولی‌ها از همان ابتدای رمان به شرح کارهای جادویی آن‌ها می‌پردازد تا به همگان ثابت کند که وی یکه‌تاز این سبک از نویسندگی است.
بربادرفته، رمان کلاسیک و پرخواننده مارگارت میچل با ۳۲ زبان ترجمه از دیگر کتاب‌های مورد توجه فعالان عرصه ترجمه بوده است. “میچل” رمان ماندگارش را به زبان انگلیسی در سال ۱۹۳۶ به چاپ رساند. اقتباس سینمایی “بربادرفته” هم از آثاری است که کمتر کسی بتواند آن را نادیده بگیرد.
به انتهای فهرست محبوبترین کتاب‌ها در دنیای ترجمه که نزدیک می‌شویم، با نام “سه‌گانه‌ی هزاره” مواجه می شویم. مجموعه‌ی پرفروشی که اولین جلد آن در سال ۲۰۰۵ به قلم استیگ لارسن منتشر شد و بعدها تبدیل به فیلم‌های سینمای موفقی شد.
سه‌گانه‌ی لارسن در اصل به زبان سوئدی نگاشته شده و تا کنون به ۳۰ زبان برگردانده شده‌اند. سه رمان معروف لارسن به ترتیب زمان انتشار “دختری با خالکوبی اژدها” (۲۰۰۵)، “دختری که با آتش بازی کرد” (۲۰۰۶) و “دختری که به آشیانه زنبور لگد زد” (۲۰۰۷) نام دارند.
منبع: ایسنا
