پنجاه و نُه سال پس از جان باختن سه دانشجو در تظاهرات اعتراضی دانشجویان به ورود معاون رئیس جمهور امریکا به تهران و از سر گیری روابط با بریتانیا، جمهوری اسلامی در حالی 16 آذر را با عنوان روز دانشجو گرامی می‌دارد که پس از روی کار آمدن حکومت فعلی، نه تنها دانشگاه که خوابگاه های دانشجویی نیز از هجوم نیروهای امنیتی و نظامی در امان نمانده‌اند و صدها دانشجو طی سالهای گذشته راهی زندان ها شده یا جان شان را از دست داده‌اند.
تنها 6 روز پس از کودتای 28 مرداد 1332، احمد قندچی از هواداران جبهه ملی و مصطفی بزرگ نیا و مهدی شریعت رضوی، از هواداران حزب توده ایران در صحن دانشگاه کشته شدند و 16 آذر پس از آن به نمادی برای روز دانشجو تبدیل شد. اکنون در حالی بزرگداشت روز دانشجو از سوی حکومت انجام می گیرد و مسئولان جمهوری اسلامی به گرامیداشت یاد و نام این سه دانشجو می پردازند که فعالیت احزاب متبوع آنها یعنی حزب توده و جبهه ملی، غیر قانونی اعلام شده است.
16 آذر هرچند از سوی کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور از همان سال 1332 به عنوان روز دانشجو اعلام شد اما بعد از پیروزی انقلاب، جمهوری اسلامی این روز را رسما به عنوان روز دانشجو پذیرفت. اکنون اما با گذشت 34 سال از انقلاب 57، روزی که نماد اعتراض و مطالبات دانشجویان بود به روزی دولتی تبدیل شده و از نیروی انتظامی گرفته تا وزارت علوم و سایر نهادهای حکومتی با انتشار بیانیه هایی به گرامیداشت این روز می پردازند؛ بیانیه هایی که از سوی فعالان و تشکل های دانشجویی منتشر می شود اما رنگ و بوی اعتراض و همزمان گزارشی از نقض حقوق دانشجویان با خود دارد. اعتراض به کاهش سهم دختران در برخی رشته های تحصیلی و تفکیک جنسیتی گرفته تا انحلال تشکل های دانشجویی، زندانی کردن فعالان دانشجویی، جلوگیری از تحصیل و ممنوعیت ورود به دانشگاه و دهها مورد نقض دیگر از حقوق دانشجویان که در بیانیه اخیر دفتر تحکیم وحدت نیزبدانها اشاره شده است.
در حال حاضر بیش از دهها دانشجو در زندان به سر می برند همچون بهاره هدایت، مجید توکلی، ضیا نبوی، شبنم مددزاده، حامد روحی نژاد، علی اکبر محمد زاده، سروش ثابت، مجید دری، سیاوش حاتمی، داور حسینی، آرش صادقی، ایقان شهیدی، سارا محبوبی و..
آنها که جان باختند
اما دانشجویانی که در یورش نظامیان به دانشگاه یا خوابگاههای دانشجویی جان باختند و یا جان خود را در زندان ها یا خیابان ها بر اثر شکنجه یا شلیک مستقیم گلوله از دست دادند فهرستی طولانی در کارنامه جمهوری اسلامی دارند. عزت ابراهیم نژاد، سعید زینالی، فرشته علیزاده، تارا حامی فر و اکبر محمدی، 5 قربانی حمله به کوی دانشگاه تهران هستند.
عزت ابراهیم نژاد سرباز وظیفه ای بود که با شلیک گلوله جان خود را از دست داد. اکبر محمدی، دانشجویی که در زندان جان باخت و از بازداشت شدگان جریان حمله به کوی دانشگاه تهران بود. اما سعید زینالی، در مقابل چشمان مادرش بازداشت شد و تاکنون هیچ خبری از سرنوشت او در دست نیست. دستگاههای قضایی جمهوری اسلامی تاکنون هیچ گونه توضیحی درباره او و همچنین فرشته علیزاده و تارا حامی فر دو دانشجوی مفقود شده دیگر نداده اند. همچنان که درباره سرنوشت دانشجویانی که گفته شد ده سال بعد و در خرداد 88، در جریان حمله دوباره نظامیان به کوی دانشگاه تهران جان باخته اند تاکنون هیچ توضیحی از سوی مسئولان امنیتی، نظامی و قضایی داده نشده است.
مبینا احترامی، فاطمه براتی، کامبیز شعاعی، ایمان نمازی و کسری شرقی، 5 دانشجویی هستند که گفته می شود در جریان حمله افراد لباس شخصی و نظامی به کوی دانشگاه تهران در شامگاه 24 خرداد 88 جان باخته اند. خانواده های آنها تاکنون سکوت اختیار کرده و به صورت رسمی درباره جان باختن این دانشجویان اظهارنظری نکرده اند و مسئولان هم این قضیه را مسکوت گذاشته اند.
اما جان باختگان دانشجو، محدود به دانشجویانی که در جریان یورش های نیروهای لباس شخصی و نظامی به حریم دانشگاه و کوی دانشگاه جان خود را از دست دادند نمی شود.
طی سالهای گذشته دهها دانشجو در زندان ها جان باختند. ابراهیم لطف الهی، دانشجوی دانشگاه پیام نور سنندج بود که 16 دی ماه 86 مقابل دانشگاه بازداشت شده و 8 روز بعد در بازداشتگاه این شهر جان باخت. معاون دادگاه انقلاب به خانواده او گفته بود “من کشته ام و بروید هر کاری میخواهید بکنید”. در تهران و در بازداشتگاه کهریزک، امیر جوادی فر و محسن روح الامینی، دو تن از قربانیان این بازداشتگاه، دانشجو بودند.
بسیاری از جان باختگان اعتراضات پس از انتخابات 88 که در خیابان و در اثر اصابت گلوله یا باتوم جان باختند هم دانشجو بودند. ناصر امیر نژاد، مصطفی غنیان، اشکان سهرابی، یعقوب بروایه، کیانوش آسا، مسعود هاشم زاده، علی فتحعلیان، فرزاد جشنی، امیر ارشد تاجمیر، پویا مقصود بیگی، محمدجواد پرنداخ، صانع ژاله، محمد مختاری، حامد نورمحمدی و بهنود رمضانی از جمله این جان باختگان هستند که تاکنون حکومت مسئولیت این کشتارها را بر عهده نگرفته است.
16 آذر و روز دانشجو در حالی برگزار می شود که 59 سال پیش سه دانشجو در اعتراض به حضور ریچارد نیکسون گلوله خورده و جان باختند و سه سال پیش اما دانشجویانی که به اعلام نام محمود احمدی نژاد به عنوان برنده انتخابات خرداد 88 اعتراض داشتند هدف گلوله قرار گرفتند و یا همچون مصطفی غنیان، دانشجویی که به دلیل سر دادن الله اکبر بر پشت بام خانه اش هدف گلوله قرار گرفته ودر آغوش پدرش جان باخت
