در حالی که چندی پیش معاون قوه قضاییه آمار زندانیان در ایران را “تکاندهنده” توصیف کرده بود، وزیر بهداشت ایران در دیداری از زندان قزل حصار تهران از شیوع گسترده ایدز و سل در میان زندانیان خبرداده و وضع بهداشتی زندان‌های یکی از ده کشور پرزندانی جهان را “اسف بار” نامیده است.
بنا به گزارش خبرگزاری‌های داخلی، حسن قاضی‌زاده هاشمی، پس از بازدید از زندان قزل حصار گفته است: “در یک فضای کوچک ۱۴ نفر زندگی کنند. سرانه فضا در زندان باورکردنی نیست. از نظر محل استقرار باید فکر موثری صورت گیرد و صرف همدردی کاری را درست نمی‌کند. لذا باید سرانه‌ها تغییر پیدا کند. سرانه غذا، لباس و بهداشت بسیار مهم است که حتما باید افزایش یابد. وقتی از نزدیک این فضا را مشاهده می‌کنیم واقعا متاثر می‌شویم. در اینجا بیمارانی که مبتلا به سل مقاوم و ایدز هستند حضور دارند که در حال مراقبت هستند اما این مراقبت‌ها ناقص است؛ یعنی به صورت فعال در زندان‌ها بیماریابی صورت نمی‌گیرد؛ زیرا اعتبار کافی وجود ندارد”.
دکتر قاضی‌زاده هاشمی که در تصویر پیداست از وضعیت زندان‌ها به شدت نگران و متاثر شده است در عین حال از علت فراوانی زندانی در کشور هم گفت “زیادی این زندانی‌ها به دلیل ناکارآمدی دستگاه‌ها است که ما در حال اداره آنها هستیم. به دلیل بیکاری، سخت بودن شرایط ازدواج و مشکلات اجتماعی باعث شده این افراد در اینجا جمع شوند، البته عده‌ای هم مجرم هستند. اما باید به آنها نیز کمک کرد”.
او افزوده است: “مهم‌ترین اولویت باید تغییر سرانه باشد. شاید باورتان نشود سرانه بهداشت و درمان زندانیان روزی ۶۰۰ تومان است. در حالی که در روستا‌ها سرانه بهداشت و درمان در ماه ۹۶ هزار تومان است. در واقع نمی‌شود که بیمه زندان و زندانیان را پوشش ندهد. با اصلاح سرانه هم پزشک و هم پرستاران در زندان حضور خواهند داشت؛ لذا باید کارهای اساسی‌تر صورت گیرد. همچنین فضای کافی باید تامین شود به ازای هر نفر یک متر جا وجود داشته باشد. برای بهداشت و درمان زندان‌ها در بودجه ۹۴ ردیفی در نظر گرفته نشده است”.(لینک)
در گزارش تصویری منتشر شده از بازدید وزیر بهداشت، مشخص است که سلول های زندان قزل حصار دیگر گنجایش پذیرش زندانی را ندارند و زندانیان بسیاری ، بدون برخورداری از حریم خصوصی، در خوابگاه های مستقر شده در سوله ها نگهداری می شوند.(لینک)
مراد هاشم زهی، یکی از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس نیز دیروز گفته است: “ازآنجایی که زندان های کشور مکان های بسته ای هستند، نظارت بر آنها درخصوص مسائل مختلف به خوبی و به موقع انجام نمی شود؛ زیرا متاسفانه در برخی شرایط به دلیل رعایت نشدن موارد بهداشتی، بیماری های عفونی و مسری نظیر هپاتیت میان زندانیان افزایش پیدا می کند. همچنین ممکن است که این افراد پس از آزادی از زندان، بیماری خود را به دیگر افراد جامعه نیز منتقل کنند که این موضوع تهدیدی برای بهداشت جامعه است؛ ازاین رو اجرای طرح نظام سلامت در زندان ها و بازداشتگاه های کشور نیاز و ضروری است”.
وی تاکید کرد: “البته با اجرای این طرح می توان به انجام اقدامات تحقیقاتی درخصوص بیماری ها پرداخت و مسائل مربوط به درمان بیماران را نیز به خوبی پیگیری نمود، بنابراین اجرای این طرح در زندان ها به طور قطع از افزایش بیماری های نوپدید و خطرناک عفونی در جامعه جلوگیری کرد”.
او می گویذ: “وجود مشکلات اعتباری و بودجه ای در کشور به سازمان زندان ها نیز کشیده شده و همین موضوع سبب شده است که مسائل بهداشتی و درمانی در زندان ها به خوبی رعایت نشده و بیماران به خوبی درمان نشوند، ازاین رو زندان ها در بیشتر مواقع به حال خود رها شده و بیماری های بسیاری از جمله ایدز دراین مکانها شایع است؛ البته برخی زندانی ها با مصرف مواد مخدر و استفاده ازسرنگ های آلوده و چند بار مصرف به انتقال بیماری های مسری درمیان زندانیان کمک می کنند”.(لینک)
بر اساس آخرین آمار منتشر شده رسمی، هم اکنون بیش از ۲۱۰ هزار نفر در ایران زندانی هستند، در حالی که گنجایش زندان های فعلی ۱۲۰ هزار نفر ذکر شده. این میزان زندانی موجب شده تا ایران به عنوان یکی از رتبه داران تعداد زندانی در جهان شناخته شود.(لینک)
چندی پیش، محمد باقر ذوالقدر، معاون راهبردی قوه قضاییه در یک همایش گفته بود: “نهادهای نظارتی گزارشاتی را ارائه می دهند که بعضا اشاره می شود. خروجی آن پرونده های فسادی است که گاها در کشور وجود دارد و در شان جامعه ما نیست. ما در شاخص آمار زندانی ها جزو ۱۰ کشور اول هستیم شاخصی که تکان دهنده است”.
گفتنی است از ابتدای تاسیس جمهوری اسلامی اداره زندان های کشور در اختیار سازمانی است که مدیریت آن را رهبران هیات موتلفه اسلامی به عهده دارند. چند نفری از اولین مدیران این سازمان از زندانیان دوران پادشاهی بوده و به همین جهت در دوران تسلط اسدالله لاجوردی بر دادستان و زندان ها، با عنایت به این سابقه این عهده کارشناس شناخته شدند.
کسانی که در سی سال گذشته به زندان های اصلی کشور راه یافته اند اشاره می کنند که جز جریان قانونی و روند ظاهری اداره زندان ها که با بودجه دولتی اداره می شود یک چرخه مالی قدرتمند مافیایی هم بر فروشگاه ها، خرید و فروش های درون زندان ها نظارت دارد. و شاید به همین دلیل است که در زندان اوین مشهور است که روسا چند ماه بعد در یک سلول خواهند بود. این شایعه از آن جا مایه گرفته که بیش از ده رییس زندان اوین در دوران ریاست یا بعد از آن به دلیل مفاسد مالی و اخلاقی محاکمه و زندانی شده اند.
این چرخه مالی به جز چرخه مافیایی خرید و فروش مواد مخدر در زندان ها - در معیار شصت و سه در صد زندانیان - و حتی فراری دادن زندانیان سرمایه دار و پای حکم است که هر از گاهی گوشه ای از آن آشکار می شود.
