دکتر رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو در گفتگویی خبر داد که چند بیمار ایرانی به دلیل مصرف داروهای قاچاق بینایی خود را از دست داده‌اند.
رئیس سازمان غذا و دارو در گفتگو به باشگاه خبرنگاران، وابسته به صدا و سیما گفت: “طبق بررسی‌های انجام شده مشخص شد که علت نابینایی ۱۵ بیمار در اثر تزریق دارو در یکی مراکز چشم پزشکی خصوصی تزریق داروی قاچاق بوده است.” او اضافه کرد: “در یک مرکز دیگر هم در کنار نمونه‌ی داروهای اصلی و مجاز داروهای تقلبی هم پیدا شده است که از مبادی غیر مجاز خریداری شده است.” دیناروند اعلام کرد: “تمام تلاشمان این است از آسیب بیشتر به بیماران آسیب دیده جلوگیری شود البته حال برخی از آنها خوب نیست و نمی‌توانیم بینایی آنها را به آنها برگردانیم.” او همچنین گفت: “برای ساماندهی پخش داروهای چشم پزشکی یک شرکت پخش مجاز اعلام شده تا به تمامی مراکز چشم پزشکی دارو را با قیمت مناسب تحویل دهد.”
وضعیت بحرانی قاچاق در ایران، دامن سلامت مردم را نیز گرفته است. آذرماه گذشته، دکتر سیدعلی فاطمی، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا اعلام کرد که داروهای تقلبی سالیانه ۲۰۰ هزار نفر را در ایران به کام مرگ می‌فرستد. او گفته بود: “باید مسوولان قوانین کیفری وضع کنند که برای قاچاقچیان، تجویزکنندگان و فروشندگان به اندازه کافی بازدارنده باشد و همچنین مبادی ورود به کشور را تحت کنترل در آورند.”
اواخر بهمن گذشته نیز سایت اقتصاد نیوز خبر داد که “سازمان اموال تملیکی” پس از در اختیار گرفتن داروهای قاچاق، قصد دارد دوباره آنها را توزیع کند. این سایت نوشته بود: “داروها و کلیه اموال قاچاق پس از ضبط شدن در مبادی غیررسمی، به سازمان اموال تملیکی واگذار می‌شوند. بر همین اساس نیز، این سازمان نسبت به سرنوشت این کالاهای ضبط شده تصمیم می‌گیرد. اما در حوزه دارو، وضع قدری متفاوت است، چرا که تحریم‌هایی که در سال‌های گذشته به کشور وارد شده، حوزه سلامت را بر آن داشته که وارد تولید داروهای بومی شود تا خلاء کالاهای تحریمی را جبران کند.” نویسنده این سایت اضافه کرده بود: “به نظر می‌رسد که راهکار دیگری نیز برای پر کردن این خلاء در حال بررسی است تا بتوان از داروهای قاچاق کشف شده هم استفاده کرد.”
رئیس سازمان غذا و دارو نیز چندی پیش درباره اقدامات وزارت بهداشت برای مقابله با قاچاق دارو گفته بود: “عمده داروهای قاچاقی که وارد استان‌های غربی کشور می‌شود از کشورهایی است که سیستم نظارتی ندارند. وزارت بهداشت برای مقابله با قاچاق دارو، سه گزینه را در دستور کار قرار داده است، تفکیک کالاها و داورهای اصلی از نوع تقلبی با ایجاد برچسب رهگیری و اصالت که با استفاده از نرم افزاری که قابلیت نصب بر روی تلفن‌های همراه را دارد، نخستین راهکار وزارت بهداشت است. ” او “برخورد شدید با متخلفان” و “افزایش آگاهی های عمومی و آموزش به مردم” را دو راهکار دیگر این وزارتخانه خوانده بود.
با اینحال مشخص نیست که اگر “سازمان اموال تملیکی” داروهای قاچاق کشف شده را دوباره توزیع می کند، مصرف‌کنندگان چگونه می توانند به تفاوت آنها پی ببرند؟
بحران قاچاق در ایران که بخش بزرگی از مبادلات اقتصادی کشور را دربر گرفته، چنان گسترده شده که حتی سیدعلی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیز از آن ابراز شگفتی کرده است.
اواخر دی‌ماه گذشته، حبیب‌الله حقیقی، رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مبلغ کالاهای قاچاق به ایران را بیست میلیارد دلار عنوان کرد. او گفته بود: “این رقم با احتساب دلار ۳ هزار تومانی معادل ۶۰ هزار میلیارد دلار است در حالی که کل بودجه عمرانی کشور به رقمی حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد یعنی حجم قاچاق کالا در سال ۹۲ دو برابر کل بودجه کشور بوده است.”
چند هفته بعد، محمدحسین برخوردار، رئیس مجمع واردات ارزش قاچاق کالا به ایران را بیست و پنج میلیارد دلار خواند. او گفته بود: “از ۲ ۵ میلیارد دلار کالای قاچاق ۵ میلیارد دلار مربوط به قاچاق سوخت است، ضمن اینکه ۲۰ میلیارد دلار دیگر در واردات لوازم خانگی، محصولات بهداشتی و غذایی، پوشاک و نساجی خلاصه می‌شود.” او به نکته مهم دیگری هم اشاره کرده بود: “قاچاق چند ده میلیارد دلار کالا به ایران نیاز به ساماندهی دارد و به نظر نمی‌رسد برخی افراد جزء بتوانند قاچاقچی کالا باشند.”
دیروز نیز سایت بازتاب، وابسته به محسن رضایی، گزارشی با عنوان “ آمار تکان دهنده از حجم قاچاق کالا ” منتشر کرد که در آن آمده: “ بیش از ۳۰ درصد از فعالیت‌های اقتصادی کشور به صورت زیرزمینی و غیرقانونی صورت می‌گیرد. در این ارتباط بیش از ۵۰ درصد فعالیت‌های اقتصاد زیرزمینی را قاچاق کالا تشکیل می‌دهد و سالیانه ۱۷/۵ میلیارد (پنج ممیز هفده) دلار کالا به صورت قاچاق وارد و حدود ۸ میلیارد دلار از کشور خارج می‌شود.”
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: “هر ۱۰ هزار دلار کالای قاچاق که به کشور وارد می‌شود، یک فرصت شغلی را از بین می‌برد، واردات قاچاق به کشور سالانه بیش از ۱۷/۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ به این ترتیب قاچاق کالای مصرفی به داخل کشور، یک میلیون و ۷۵۰ هزار فرصت شغلی را در سال از بین می‌برد”. نویسنده گزارش همچنین اضافه کرده است: “در سال ۱۳۹۲ حدوداً ۱۴ میلیارد نخ سیگار و به طور معمول هر ساله حدود دو و هفت دهم میلیارد دلار منسوجات نساجی شامل پوشاک، پارچه، پتو، کیف و کفش، حدود سه و نیم میلیارد دلار کالاهای سلامت محور شامل دارو، لوازم آرایشی و بهداشتی، خوراکی و آشامیدنی به صورت قاچاق و غیر رسمی وارد کشور می‌شود که به آن مقدار باید کالاهای ضد ارزشی و ممنوعه که حرام شرعی و غیر قانونی هستند (مثل قاچاق مشروبات الکلی و تجهیزات دریافت ماهواره) را نیز اضافه کرد.”
تفاوت آماری چند میلیارد دلاری کالای قاچاق در ایران نشانه‌ای از عمق این بحران نیز هست. از ۱۷ و نیم میلیارد تا ۲۵ میلیارد دلار قاچاق، تفاوتی هفت و نیم میلیارد دلاری است. اما فارغ از اینکه مبلغ قاچاق در ایران چقدر است، سخنان رئیس سازمان غذا و دارو مبنی بر نابینایی تعدادی از شهروندان به این معنی است که بحران قاچاق از حوزه اقتصاد به حوزه سلامت مردم نیز کشیده شده است.
