زیان سالانه برنامه‌ هسته‌ای: ۱۶۰ میلیارد دلار

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» با ناکام ماندن مذاکرات وین، مخالفان دولت به وجد آمدند

هم‌زمان با اخبار شبکه های جهانی خبری دایر بر این که مذاکره چهارم هسته ای ایران و کشورهای پنح به اضافه یک به مانعی برخورده و بی نتیجه به پایان رسیده است و در حالی که کاخ سفید هشدار داده که زمان بی نهایت نیست ٬و در حالی که وزیر ارشد کابینه احمدی نژاد فاش کرده  که برنامه هسته‌ای سالانه ۱۶۰ میلیارد دلار به کشور خسارت وارد می‌کند، سایه ای از ابهام بر مذاکرات سایه انداخته و منابع خبری جهان از قول منابع مطلع اعلام کرده اند که اختلاف ها بر سر تسلیحات نظامی ایران است.

ناکام ماندن مذاکرات وین چهار در زمانی در سر فصل رسانه های جهان نشست که کیهان روزنامه تندرو تهران  این مذاکرات را “بی‌نتیجه” توصیف کرد و حسین شریعتمداری در سرمقاله این روزنامه نوشت: “مذاکرات سه روزه ایران و ۱+۵ در وین، خوشبختانه بی‌نتیجه مانده است. شاید تصور شود استفاده از قید “خوشبختانه” برای اعلام شکست و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات هسته‌ای وین۴، نامتعارف و “بدبینانه” است ولی این واقعیت قابل تردید نیست که مذاکرات هسته‌ای به دلایلی که پیش از این بارها گفته و نوشته‌ایم، هرگز به نتیجه مطلوب نمی رسد”.

نماینده ولی‌فقیه در موسسه کیهان٬ از توافق‌نامه ژنو هم با عنوان سندی یاد کرد که در آن جمهوری‌اسلامی “مجموعه‌ای از امتیازها” را با “گشاد‌ه‌دستی آمیخته به وادادگی” به غرب داده و در مقابل جمهوری‌اسلامی تنها  دل‌خوش به “وعده‌های نسیه” است.

اصول‌گرایان از زمان روی کار آمدن دولت روحانی نسبت به سیاست‌های هسته‌ای دولت منتقد بوده و گفته‌اند که روش دولت روحانی٬ باعث می‌شود که ایران حقوق هسته‌ای خود را از دست بدهد.

مذاکره میان جمهوری‌اسلامی و گروه ۱+۵ درباره برنامه هسته‌ای ایران برای نگارش توافق جامع پس از سه روز به نتیجه خاصی نرسید. عباس عراق‌چی٬ مسوول تیم مذاکره‌کننده ایران٬ درباره این دور از مذاکرات گفته بود: “عباس عراقچی، مذاکره‌‌کننده ارشد ایران، پس از پایان دور چهارم مذاکرات هسته‌ای با کشورهای ۱+۵ در وین گفت: “در این دور از مذاکرات که مذاکراتی جدی برای نگارش متن بود پیشرفت محسوسی صورت نگرفت… روند مذاکرات سه روز گذشته سازنده و خوب است، اما به نتیجه مشخصی نرسیده است و مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد. پیشرفت نداشتن به این معنی نیست که شکست خورده است. ما هنوز موفق نشدیم تا مسائل را روی کاغذ بیاوریم. خرداد‌ماه مذاکرات ایران و ۱+۵ از سر گرفته می‌شود و دو دور مذاکره خواهیم داشت”.

گرچه برخی از اصول‌گرایان از این مساله با عنوان “بن‌بست” در مذاکرات هسته‌ای یاد کرده‌اند٬ اما علی‌اکبر ولایتی٬ مشاور امور بین‌الملل آیت‌الله خامنه‌ای٬ درباره این دور از مذاکرات گفت: “نه تنها به این مطلب که مذاکرات به بن بست رسیده، معتقد نیستم بلکه این مذاکرات ادامه پیدا می کند و جمهوری اسلامی ایران همواره طرفدار استمرار مذاکره است”.

هم‌زمان با اظهارنظرها درباره مذاکرت هسته‌ای با غرب٬ بهروز کمالوندی، سخن‌گوی سازمان انرژی اتمی٬ گفت که روز دوشنبه هیاتی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای مذاکره و همکاری های جدید برای حل نگرانی آژانس٬ به تهران سفر خواهند کرد.

به گفته کمال‌وندی: “ایران در شش ماه گذشته در چارچوب همکاری برای رفع برخی سوالات و ابهامات آژانس اقداماتی را در دو مرحله انجام داد که در مرحله اول شش مورد و در مرحله دوم هفت اقدام را انجام داد. این اقدامات به طرق مختلف از جمله تبادل اطلاعات به طور شفاهی، کتبی، و بازدید به طور مدیریت شده بوده است و در مواردی آژانس اطلاعات تکمیلی درخواست کرده است که در اختیارش قرار گرفته است”.

ایسنا در این زمینه نوشت که اژانس بین‌المللی انرژی اتمی براساس توافقی که با جمهوری‌اسلامی داشته٬ باید ۱۳ مساله درباره برنامه هسته‌ای ایران را مورد بررسی قرار دهد که همه‌ی آن‌ها در دومرحله بررسی شده‌اند.

این مذاکرات در حالی انجام می‌گیرد که در نمازجمعه این هفته مشهد٬ احمد علم‌الهدی امام جمعه این شهر و نماینه مجلس خبرگان٬ گفته بود: “اینکه برای رفع مشکلات با یک کافر نجس‌العین سر میز بنشینیم درست نیست”.

 آن‌ها نه روند مذاکرات را به سود جمهوری‌اسلامی می‌دانند و نه آن را موافق نظر عالی‌ترین مقام جمهوری‌اسلامی. تاکنون سخنان زیادی به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از سوی اصول‌گرایان به رهبر جمهوری‌اسلامی نسبت داده شده که حکایت از نارضایتی وی از مذاکرات ژنو دارد.

محمداسماعیل کوثری پس از پایان دور اول مذاکرات ژنو٬ گفته بود که برخی از “مقام‌های عالی” در جمهوری‌اسلامی٬ نسبت به این توافق انتقاد داشته و به همین دلیل٬ دستور تشکیل شورایی ویژه برای نظارت بر مذاکرات هسته‌ای داده‌اند. شورایی که متشکل از رییس‌جمهوری٬ وزیر امورخارجه٬ رییس مجلس و رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است.

در این مدت البته برخی دیگر از اصول‌گرایان نیز خبر از انتقادهای آیت‌الله خامنه‌ای به توافق ژنو داده بودند. جواد کریمی‌قدوسی٬ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ در این زمینه گفته بود که آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با سران سه قوه٬ گفته است: “از این متن تثبیت حق غنی سازی هسته‌ای ملت ایران بدست نمی‌آید و این توافقنامه ابهامات زیادی دارد و علت این مساله این هست که تیم مذاکره‌کننده بر حفظ حقوق هسته‌ای پافشاری نکرده است. من فقیه هستم و سه بار این متن را خوانده‌ام و از آن تثبیت حق غنی‌سازی هسته‌ای بدست نمی‌آید”.

یک سایت نزدیک به اصول‌گرایان نیز اقدام به انتشار فایل صوتی سخنان محمود نبویان٬ از اعضای جبهه پایدار٬ کرده بود که در آن گفته آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با سران سه قوه٬ “انتقادهای اساسی” به توافق‌نامه ژنو وارد کرده و آن را مغایر استقلال ایران دانسته است.

بهمن ماه سال پیش علی‌رضا زاکانی٬ نماینده مجلس٬ نیز خبر داده بود که رهبر جمهوری‌اسلامی به تیم مذاکره‌کننده ایران تذکر داده است “که در مذاکرات آتی، سطح مطالبات خودتان را بالا ببرید”.

آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی همان زمان درباره مذاکرات با غرب گفته بود: “بعضی از مسئولین آن دولت و این دولت فکر می‌کنند اگر در موضوع هسته‌ای مذاکره کنند مسئله حل می‌شود، در سخنرانی اول سال هم گفتم که من به مذاکره خوش‌بین نیستم و به جایی نمی‌رسد ولی مخالفتی هم ندارم”.