نادر ایرانی
گزارش انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران از وضعیت روزنامه نگاری در ایران در سه بخش “حق برخورداری از انتشار آزاد مطبوعات”،”حق امنیت شغلی وحرفه ای برای روزنامه نگاران” و “حق امنیت قضایی برای روزنامه نگاران در محاکم قضایی” نشان می دهد که این حقوق در سه ماهه تابستان 1387 هر 18 ساعت یکبار از سوی مسئولین دولتی مورد تعرض قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش که درسایت انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران منتشر شده، نظام قانون پیشگیری مطبوعات در سه ماهه تابستان سال 1387 با 130 خبر در خبرگزاری ها ورسانه های جمعی با “سه حق” رسانه ای در تقابل قرار گرفت. این گزارش می افزاید که از مجموع 130 خبرمنتشر شده در روزنامه ها، خبرگزاری ها وسایت های قانونی وفعال در تابستان 1387، 121 خبر در تعارض با سه حق رسانه ای “حق برخورداری از انتشار آزاد مطبوعات، امنیت شغلی و حرفه ای برای روزنامه نگاران، امنیت قضایی برای روزنامه نگاران در محاکم دادگستری” بوده است. افزایش این ارقام نسبت به مدت مشابه در بهار 1387 که حجم خبری 86 مورد بوده و 63 مورد آن به نقض حقوق رسانه ای درکشور منجر شده قابل توجه است.
این گزارش سپس در مورد نحوه به دست آوردن رقم« تعرض به حقوق خبرنگاران هر 18 ساعت یک بار» چنین توضیح داده است: “اگر 93 روز فصل تابستان در 24 ساعت ضرب شود، جواب رقم 2232 ساعت خواهد بود. و اگر رقم مذکور تقسیم بر 121 مورد نقض سه حق رسانه ای شود رقم 18 ساعت حاصل آن خواهد بود.“
به عبارت دیگر رقم مذکور نشان می‌دهد که نسبت به مدت مشابه در بهار سال 1387 که زمان تعرض هر 36 ساعت یک بار بوده است، فشارهای دولت به طور 100 درصدی افزایش داشته و هر 18 ساعت یک بار یکی از “سه حق” یادشده مورد تعرض قرار گرفته است.
این گزارش در ادامه به تغییر در شیوه برخورد با مطبوعات اشاره دارد: “در بررسی حاضر تغییر مشهودی در شیوه برخورد نظام پیشگیرانه کشور نسبت به مطبوعات مشاهده می‌شود. براین اساس مسئولان کشور از وزرا گرفته تا مشاوران رییس جمهور و استانداران وفرمانداران و مدیران کل در استان ها در مسند نهی وعتاب به روزنامه نگاران قرار گرفته و عرصه رابر«امنیت شغلی و حرفه ای برای روزنامه نگاران» تنگ کرده اند به نحوی که از مجموع 71 مورد حجم خبردرمحور مذکور، 41 مورد به برخورد عتاب آلود مسئولان با خبرنگاران و مدیران نشریه ها متمرکز است.“
سخنانی چون “فضای رسانه ای کشور آشفته است” از سوی مشاورمطبوعاتی رییس جمهور، “برخی به طور بی‌شرمانه ای دولت را مورد تعرض قرار می‌دهند” از سوی وزیر ارشاد،”انتقاد وزیر ارشاد از چرندیات رسانه‌های منتقد”،”پیگرد قانونی برای نشریاتی که اخبار بدون منبع منتشر کنند” از طرف استانداری بوشهر، “فرماندار کبوتراهنگ و اخباری که منجر به تشویش در جامعه می‌شود”، “برخورد ارشاد استان خوزستان با خانه مطبوعات” و “توصیه معاون مطبوعاتی اداره کل ارشاد سمنان به پرهیزخبرنگاران از انتشار اخبار دروغ” از این دست از اخبار به شمار می‌روند.
این گزارش درادامه می افزاید: “در مقابل قوه قضاییه برخلاف بهار 1387 که در 24 مورد هیات منصفه رای صادر کرده بود در تابستان همین سال این رقم به 2 مورد تقلیل یافته است.“
به گزارش روز بررسی حاضر در بخش اول یعنی “حق برخورداری از انتشار آزاد مطبوعات” نشان می‌دهد که ایجاد محدودیت های بیشتر قانونی در دولت نهم روند روبه رشدی داشته به نحوی که تغییر قانون مطبوعات در دستور کار دولت مذکور قرار گرفته است. حجم اخبار منتشر شده دراین حوزه نشان می‌دهد که هیات نظارت برمطبوعات درچهار جلسه 88 مورد به صدورمجوز اقدام کرده است که البته درمیان آنان هیچ مجوز روزنامه سراسری مشاهده نمی‌شود. هر چند کامران نماینده مجلس درهیات نظارت عنوان کرده بود که این هیات به تقاضای احزاب برای صدورمجوز پاسخ مثبت خواهد داد.
در بخش دوم گزارش که به بررسی “حق امنیت شغلی وحرفه ای برای روزنامه نگاران” اختصاص دارد،71 خبر در سه ماهه اخیر انعکاس رسانه‌ای یافت که از میان آن ها 41 مورد به فشارهای سیاسی درخلال سخنان و مواضع صریح مسئولان سیاسی و تضییع حق رسانه ای اشاره دارد. این سخنان اغلب از طرف مسئولان استانی و شهرستانی عنوان شده است. این سخنان نشان می‌دهد که فشار از بالا به نشریه های محلی وجود داشته واز ادبیات خاصی پیروی می‌کند به نحوی که این اظهارات گمانه زنی‌هایی را برای فشار و ایجاد همسازی میان اهداف نشریه های محلی و اهداف دولتی تقویت می‌کند. برخی از این اظهارات به طور تیتر وار به شرح زیر است:
- استاندار تهران: برخی روزنامه‌ها عملکرد دولت را نشانه گرفته‌اند
- جوانفکر: فضای رسانه ای کشور آشفته است
- استاندار آذربایجان شرقی: عدم شناخت مخاطب مشکل مطبوعات کشور است
- وزیر ارشاد: برخی به طور بی‌شرمانه ای دولت را مورد تعرض قرار می‌دهند
- روزنامه های حزبی همه واقعیت را نمی‌گویند
- انتقاد وزیر ارشاد از چرندیات رسانه‌های منتقد
- برخورد ارشاد استان خوزستان با خانه مطبوعات
- مدیرکل ارشاد کرمان: قانون گریزی مطبوعات اعتماد مردم را سلب می‌کند
این گزارش می افزاید: بررسی بخش “حق امنیت شغلی و حرفه ای برای روزنامه نگاران” حکایت از آن دارد که اداره های کل فرهنگ و ارشاد اسلامی‌استان ها به شکل گسترده با خانه مطبوعات محلی درحال برخورد هستند وآن چنان که اخبارمنتشرشده نشان می‌دهد درصدد آن هستند که خانه‌های مطبوعات موافق با دولت را درکنار خانه مطبوعات داخلی تاسیس کنند.
این گزارش می افزاید: در بخش سوم یعنی “حق امنیت قضایی برای روزنامه نگاران درمحاکم دادگستری” دارای 43 مورد پوشش خبری است. ازاین تعداد 2 مورد به رای هیات منصفه، 9 مورد پوشش خبری به دادگاهی که درآینده برای رسیدگی به جرایم مطبوعاتی برگزار خواهد شد،3 مورد به رسیدگی به جرایم مطبوعاتی که دادگاه آن برگزار شد،و 6 مورد صدور رای اختصاص دارد. 4 مورد توقیف مستقیم نشریه ها توسط هیات نظارت برمطبوعات صورت گرفته است. ایجاد محدودیت بیشتر برای عمادالدین باقی درزندان،محکومیت بنی طرف به 5سال زندان از جمله اخباری به شمار می‌روند که دربخش نقض “حق امنیت قضایی برای روزنامه نگاران درمحاکم دادگستری” مورد توجه واقع شده اند.
متن کامل گزارش را در سایت انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران بخوانید.